Dermatoloji Uzmanı Dr. Kadir Kaya, Cilt Kanseri Farkındalık Ayı nedeniyle ihtarlarda bulundu.
Cilt kanserinin, ciltteki hücrelerin denetimsiz formda çoğalıp, olağandışı büyümesiyle ortaya çıkan bir kanser tipi olduğunu lisana getiren Uzm. Dr. Kadir Kaya, “En sık rastlanan çeşitleri bazal hücreli karsinom, skuamöz hücreli karsinom ve malign melanomdur. Melanom dışındaki tipler ekseriyetle daha yavaş seyrederken, melanom daha süratli ilerleyip erken teşhis edilmediğinde önemli hayati risklere yol açabilir” diye konuştu.
‘ÇOCUKLUKTAKİ ŞİDDETLİ GÜNEŞ YANIKLARI DEĞERLİ RİSK FAKTÖRÜ’
Cilt kanseri oluşumunda hem çevresel hem de genetik faktörlerin rolünün büyük olduğunu kaydeden Uzm. Dr. Kaya, “Bu hastalıkta en kıymetli etken ultraviyole (UV) ışınlarına maruz kalmaktır” dedi.
Uzm. Dr. Kaya, cilt kanserinde risk faktörlerini şöyle sıraladı:
* Güneş ışınlarına uzun periyodik maruz kalmak
* Açık cilt rengine, açık saç ve göz rengine sahip olmak, çilli cilt yapısı
* Ailede cilt kanseri hikayesi bulunması
* Bağışıklık sisteminin zayıflamış olması
* Çocuklukta geçirilen şiddetli güneş yanıkları
* İleri yaş
* Çok sayıda beni bulunan bireyler
* Uzun müddet açık havada çalışan meslek kümeleri (çiftçiler, balıkçılar, inşaat işçileri)
* Solaryum kullanımı
* Birtakım kimyasal ve fizikî karsinojen hususlara maruziyet
‘TÜM KANSERLER ORTASINDA CİLT KANSERİNİN HİSSESİ YÜZDE 10-15’
Türkiye’de cilt kanseri görülme sıklığından bahseden Uzm. Dr. Kaya, “Türkiye’de cilt kanseri görülme sıklığı 2023 yılında yayınlanan (2019 yılı verilerine ait) Sağlık Bakanlığı Sağlık İstatistikleri Yıllığı sayılarına nazaran 100.000 bireyde yaklaşık 20-30 ortasında değişmektedir ve bu oran giderek artış göstermektedir. Tüm kanser hadiseleri ortasında cilt kanserlerinin hissesi yüzde 10–15 üzere kıymetli bir oranı oluşturmaktadır. Ülkemizde en sık melanom dışı deri kanserlerine rastlanmakta, melanom ise daha ender görülmektedir (yaklaşık 100.000’de 1 oranında)” sözlerini kullandı.
‘SON 10 YILDA ARTIŞ KELAM KONUSU’
Son 10 yılın bilgilerine nazaran ülkemizde cilt kanseri hadiselerinin önemli formda artış gösterdiğini belirten Uzm. Dr. Kaya, “Bu artışın esas nedenleri ortasında kâfi güneş gözetici tedbirlerin alınmaması, nüfusun yaşlanması, solaryum kullanımındaki artış ve sıhhat hizmetlerine erişimin kolaylaşması sayesinde erken teşhisin daha sık konulabilmesi yer alıyor” dedi.
‘BENLERDE FORM, RENK YAHUT BÜYÜKLÜK DEĞİŞİMİNE DİKKAT’
Uzm. Dr. Kaya, cilt kanserinde görülen birtakım belirtileri şu halde sıraladı:
* Benlerde biçim, renk yahut büyüklük değişimi
* Kanayan, kabuklanan yahut uzun mühlet güzelleşmeyen yaralar
* Sistemsiz kenarlı, birden fazla renk tonuna sahip lekeler
‘MELANOM TİPİ CİLT KANSERİ GENÇLERDE DE GÖRÜLEBİLİR’
Cilt kanserinin çoğunlukla 50 yaş üstü bireylerde daha sık görüldüğünü söyleyen Uzm. Dr. Kaya, “Ancak, genç yaşlarda da görülebilir. Bilhassa melanom tipi cilt kanserlerinin genç erişkinlerde de rastlanabilmesi, bu hastalığın her yaşta ciddiye alınması gerektiğini göstermektedir” açıklamasında bulundu.
Tanı konma sürecinden bahseden Uzm. Dr. Kaya, “Cilt kanserinin teşhisinde öncelikle detaylı bir dermatolojik muayene yapılır. Kuşkulu lezyonlar ‘dermatoskop’ ismi verilen özel bir aygıtla incelenir. Gerekli görüldüğünde biyopsi alınarak patolojik inceleme yapılır. Erken teşhisin tedavi muvaffakiyetini direkt etkilediği unutulmamalıdır” dedi.
‘CİLT KANSERİNDEN KORUNMA YOLLARI’
Cilt kanserinden korunmak için çevresel risk faktörlerinden kaçınmak gerektiğini lisana getiren Uzm. Dr. Kaya, şu önerilerde bulundu:
* Güneş ışınlarının en dik geldiği 10.00-16.00 saatleri ortasında direkt güneşe maruz kalmaktan kaçının
* Dışarıda bulunmanız gerekiyorsa gölgede kalmaya itina gösterin
* UVA ve UVB ışınlarına karşı müdafaa sağlayan, SPF 30 ve üzeri geniş spektrumlu güneş esirgeyici eserler kullanın. İki saatte bir tekrar uygulayın. Yüzdükten ya da çok terledikten sonra koruyucunuzu kesinlikle yenileyin
* Geniş kenarlı şapkalar ve uzun kollu giysiler kullanarak fizikî müdafaa sağlayın. Gerekirse şemsiye kullanın
* Çocukluk çağından itibaren güneşten korunma şuuru aşılayın.
* Solaryum kullanımından kaçının
* Bedeninizdeki ben ve lekeleri tertipli aralıklarla kendiniz gözlemleyin ve yılda bir sefer dermatoloji uzmanına görünmeyi ihmal etmeyin
‘TEDAVİ YOLLARI’
Tedavi yollarına değinen Uzm. Dr. Kaya, şu bilgileri paylaştı:
“Cilt kanserinde uygulanacak tedavi usulü kanserin tipi, büyüklüğü, yerleşim yeri, derinliği ve hastanın genel sıhhat durumu üzere faktörlere bağlı olarak belirlenir. Cerrahi eksizyon (kanserli dokunun çıkarılması) en sık uygulanan yoldur. Kimi hastalarda kriyoterapi, küretaj ve elektrokoterizasyon, fotodinamik tedavi, topikal ilaç tedavileri, radyoterapi yahut immünoterapi üzere farklı seçenekler de tercih edilebilir. Bilhassa melanom üzere agresif seyreden cinslerde erken teşhis hayati değere sahiptir. İleri evre hadiselerde sistemik tedaviler gerekebilir.”
‘BAZI TEDBİRLERLE BÜYÜK ÖLÇÜDE ÖNLENEBİLİR’
Cilt kanserinin alınacak kimi tedbirlerle büyük ölçüde önlenebilecek bir hastalık olduğunu vurgulayan Uzm. Dr. Kaya, “Ancak bunun için farkındalık oluşturmak, güneşten korunmayı alışkanlık haline getirmek ve tertipli doktor kontrollerini aksatmamak gerekir. Mayıs ayı, bu hususta toplumda şuurun artmasına katkıda bulunmak için düzgün bir fırsat sunuyor. Cildinizde yahut benlerinizde fark ettiğiniz rastgele bir değişiklikte vakit kaybetmeden bir dermatoloji uzmanına başvurmayı ihmal etmeyin” sözlerini kullandı.