Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO) Dünya Mirası Süreksiz Listesi’ne 2012 yılında dahil edilen, Anadolu’daki en düzgün korunmuş Zeus Tapınağı’na mesken sahipliği yapan antik kentteki hafriyat çalışması sürüyor.
Kazı başkanlığını yürüten Kütahya Dumlupınar Üniversitesi (DPÜ) Fen Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Kısım Lideri Prof. Dr. Gökhan Coşkun, bu dönem mayıs ayından itibaren yüklü olarak agora (çarşı) ve stadyum yapılarında çalıştıklarını söyledi.
Çalışmalarının stadyumun doğu tribünündeki alanda sürdüğünü belirten Coşkun, “Yine birebir bölgede bir zelzelede çökmüş olan oturma basamaklarını gün yüzüne çıkaracağız. Ayrıyeten evvelki yıllarda burada tasnif edilmiş blok taşların farklı bir alana taşınması sürecine başladık. Önümüzdeki yıllarda da bu alanlarda hafriyatlar yaparak stadyumun tribününü büsbütün ortaya çıkarmayı hedefliyoruz” dedi.
Coşkun, Zeus Tapınağının statiğinin bozulmaması için bodrum katına yağmur sularının sızmasını engellemek emeliyle tamirat çalışmaları gerçekleştirdiklerini anlattı.
Agoradaki 3 dükkana daha ulaştıklarını lisana getiren Coşkun, şöyle devam etti:
“Agoranın batı portikosunun (revak) güney kanadında yaptığımız çalışmalarla buradaki hafriyat çalışmalarını tamamladık. Burada agoranın çok âlâ korunmuş vaziyette mermer döşemeli avlusu ve sütun kalıntılarının yanı sıra avludan portikoya çıkan mermer basamaklar ve portikonun da kısmen korunmuş olan mermer döşemesini gün yüzüne çıkarmış durumdayız. Bu alan şimdiden ziyaretçilerin ilgisini çekmeye başladı.”
İki katlı yapının agoraya girişi sağlayan anıtsal kapı olduğu iddia ediliyor
Prof. Dr. Coşkun, agoranın güneyinde Geç Antik Çağ’dan kalma bir yapıda çalışma yaptıklarını lisana getirdi.
Bu yapının fonksiyonunu anlayabilmek için yaptıkları hafriyatta bunun, kent merkezine girişi sağlayan kapı olduğunu anladıklarını aktaran Coşkun, “Çalışmalarımız esnasında hiç beklemediğimiz öteki bir yapı kalıntısıyla da karşılaştık. İki katlı olduğunu söyleyebileceğimiz bu yapının birinci katına ilişkin kimi kısımları ayakta kalmış durumda. 2’nci yüzyılın son çeyreğine tarihleyebileceğimiz bu kamusal yapının da anıtsal bir kapı olabileceğini düşünüyoruz” diye konuştu.
Coşkun, kelam konusu iki katlı yapının cephesinin mimarisinin, arkeoloji literatüründe “aedikula” olarak nitelendirilen, ekseriyetle tiyatro sahneleri, anıtsal çeşmeler, kütüphaneler ve anıtsal kapılar üzere kamu binalarında kullanılan özellikte olduğu bilgisini verdi.
Bu binaya ilişkin üstyapı elemanlarıyla da karşılaştıklarını bildiren Coşkun, “Bunlar alışılmış düşmüş, çökmüş vaziyetteydi. Birçoklarının üzerinde bitkisel bezemeler vardı ve personelliği çok düzgündü. Yapının hafriyatı sonucunda 4 podyumunu (kaide) gün yüzüne çıkardık. Mimarisini çözdüğümüz yapının gerisindeki tescilli köy konutundan ötürü merkezini kazamadığımız için fonksiyonunu tam anlayabilmiş değiliz” sözünü kullandı.
Coşkun, bu yapının, periyodun ticaretinin ağır yapıldığı agora alanına giriş kapısı olduğu ihtimali üzerinde durduklarını vurguladı.
Diğer buluntulara değinen Coşkun, şunları kaydetti:
“Podyumların birinin içindeki dolgu toprakta çeşitli sikkeler, fil dişi bir figürün modülü ve beklemediğimiz halde uygun korunmuş pişmiş topraktan bir tiyatro maskı bulundu. Bu tiyatro maskı, Aizanoi’nun Dionysos kültüne dair yeni bilgiler, katkılar sunuyor. Biz burada bu kültün çok baskın bir kült olduğunu biliyoruz. Gerçekten, dünyada eşi gibisi olmayan stadyum ve tiyatro yapımız olması da bunun göstergesi.”
Önceki yıllarda tiyatronun yakınındaki mezarda benzeri usulde bir maskın meyyit ikramı olarak mezara bırakıldığını tespit ettiklerini anlatan Coşkun, bu cins yapıtların sayısının hafriyat ilerledikçe artacağını öngördüklerini kelamlarına ekledi.
Leave a Reply