Dünya Sıhhat Örgütü (DSÖ), sivrisinek kaynaklı Chikungunya virüsüne karşı dünyayı alarma geçirdi. 2004’teki büyük salgına emsal yayılma işaretleri taşıyan virüsün, milyonlarca kişiyi etkileyebilecek yeni bir global tehdit oluşturduğu açıklandı.
119 ÜLKEDE VİRÜS FAAL OLDU
Chikungunya virüsü, enfekte sivrisineklerin ısırmasıyla bulaşıyor. Yüksek ateş ve şiddetli eklem ağrısına neden olan hastalık, vakit zaman vefatla de sonuçlanabiliyor. DSÖ yetkilisi Diana Rojas Alvarez, virüsün şu ana kadar 119 ülkede tespit edildiğini belirtti. Alvarez’e nazaran dünya nüfusunun yaklaşık 5,6 milyar şahsı virüse karşı risk altında.
2004 FELAKETİ TEKRARLANABİLİR
Rojas Alvarez, 2004-2005 yıllarında Hint Okyanusu’ndaki adalarda başlayan ve süratle yayılan büyük salgını hatırlatarak, “Bugünkü bulaşma kalıpları o periyotla neredeyse birebir örtüşüyor” dedi. O devir yarım milyondan fazla kişi enfekte olmuştu.
DSÖ’ye nazaran 2025 yılı başından bu yana, Reunion, Mayotte ve Mauritius üzere adalarda yeni salgınlar baş gösterdi. Yalnızca Reunion Adası’nda halkın üçte birinin enfekte olduğu iddia ediliyor.
KITALARA YAYILIYOR
Chikungunya virüsü, şu anda Madagaskar, Somali ve Kenya üzere Afrika ülkelerinde süratle yayılıyor. Güney Asya’da ise salgın seviyesinde bulaş bildirilmiş durumda.
Avrupa’da da ithal olaylar görülmeye başlandı. Fransa’da mahallî bulaş hadiseleri doğrulandı, İtalya’da kuşkulu olaylar araştırılıyor. DSÖ, vaktinde tedbir alınmazsa bu örneklerin artabileceği ihtarında bulundu.
SENARYO KÖTÜLEŞEBİLİR
Her ne kadar virüsün vefat oranı yüzde 1’in altında olsa da, milyonlarca kişinin enfekte olması halinde bu durum binlerce mevte yol açabilir. DSÖ’nün maksadı, ülkeleri evvelce uyarmak ve erken müdahale planlarını devreye sokmalarını sağlamak.
YAYILMA ALANI GENİŞLİYOR
Chikungunya, başta Aedes aegypti ve Aedes albopictus (kaplan sivrisineği) tipleriyle bulaşıyor. İklim değişikliği, kaplan sivrisineğinin kuzey enlemlere gerçek yayılmasına neden oluyor. Bu da daha evvel görülmeyen bölgelerde salgın ihtimalini artırıyor.
Sivrisinekler en çok sabah erken ve öğlenden sonra geç saatlerde etkin oluyor. DSÖ, bu saatlerde korunmaya bilhassa dikkat edilmesi gerektiğini vurguladı.
TÜRKİYE’DE DURUM NEDİR?
Chikungunya, Türkiye’de bildirimi mecburî hastalıklar ortasında yer almıyor. Lakin nezaret altında tutulan arbovirüsler listesinde bulunuyor. Seyahat geçmişi olan şahıslarda vakit zaman ithal hadiseler kayıtlara geçiyor.
Son yıllarda virüsü taşıyabilen Aedes albopictus çeşidi, bilhassa Karadeniz kıyıları ve Marmara Bölgesi’nde görülmeye başladı. Bu da gelecekte lokal bulaş ihtimalini artıran bir gelişme olarak bedellendiriliyor.
Belirtiler Neler?
Virüs, enfekte sivrisinek tarafından ısırıldıktan 4 ila 8 gün sonra belirti vermeye başlıyor. Esas belirtiler:
-Ani başlayan yüksek ateş
-Şiddetli eklem ağrısı
-Gövdede, kollarda ve bacaklarda kırmızı döküntüler
-Göz gerisinde ağrı
Bazı hastalarda eklem ağrıları aylarca hatta yıllarca sürebiliyor. Şu an için Chikungunya’ya karşı yaygın kullanılan bir aşı ya da özel bir tedavi bulunmuyor.
Nasıl Korunmalı?
En tesirli korunma usulü, sivrisinek ısırıklarını engellemek:
-Sivrisinek kovucu eserler kullanın
-Açık alanlarda bedende açık bölge bırakmamaya çalışın
-Pencerelere sineklik takın
-Saksı, kova üzere su birikebilecek yerleri sık sık boşaltın
-Yurtdışı seyahatlerinde ekstra önlem alın