Toronto’daki York Üniversitesi’nden gezegen fizikçisi Charles-Édouard Boukaré liderliğindeki araştırma, gezegenin kristalleşmeye nereden başladığına bakılmaksızın, derin mantoda kesinlikle bir magma denizi oluştuğunu ortaya koydu.
Araştırmaya nazaran bu erimiş yapı, bugün mantoda sismik dalgaların yavaş geçtiği gizemli “büyük düşük kayma suratına sahip bölgeler” (LLVP) olarak bilinen anormalleri açıklayabilir. Bu bölgelerin okyanus kabuklarının kalıntıları mı yoksa 4.4 milyar yıl öncesinden kalan magma denizleri mi olduğu uzun müddettir tartışma konusuydu.
Boukaré, elde edilen bulguların Dünya’nın geçmişine dair anlayışımızda büyük bir fark yaratabileceğini belirtti ve “Bu, çekirdek ile manto ortasındaki ısı iletimini etkileyebilir. Hatta tektonik plakaların pozisyonunu bile değiştirebilir.” tabirlerini kullandı.
Yeni model, hem jeokimyasal bilgiler hem de sismik ölçümleri bir ortaya getirerek Dünya’nın katılaşma sürecini simüle etti. Bilhassa birtakım iz elementlerin magmada kalma eğilimleri, mantonun ne vakit ve nasıl katılaştığını anlamada kilit rol oynadı.
Model, yüzeyde ince bir katı kabuğun oluşup daha sonra mantonun derinliklerine batmasıyla başlayan sürecin, demir oksit açısından güçlü ve düşük erime noktasına sahip katıların tekrar eriyerek mantonun tabanında kalıcı bir eriyik bölge oluşturduğunu gösterdi.
Araştırmacılar, bu magma denizinin gezegenin bugünkü davranışlarını bile etkileyebilecek kadar derin bir “hafıza” taşıdığını vurguluyor. Boukaré, “Eğer gezegenin birinci şartlarını anlayabilirsek, vakit içinde nasıl evrileceğini de varsayım edebiliriz” dedi.
Bir sonraki adımda modelin daha fazla iz element ile geliştirilmesi planlanıyor. Ayrıyeten birebir senaryonun Mars üzere öteki kayalık gezegenlerde de geçerli olup olmadığını araştırmak da bilim insanlarının gündeminde. Boukaré’ye nazaran, bu “magma okyanusu” yalnızca Dünya’ya mahsus olmayabilir.