İstanbul ve etrafı, tarihinin en büyük sarsıntılarından birini 1999 yılında yaşadı, 17 Ağustos sarsıntısı, İstanbul ve etrafında binlerce insanın hayatına mal oldu. Zelzeleden sonra pek çok ikaz yapıldı, kentin mümkün bir sarsıntıya hazırlanması için çok çalışma yapıldı. Pekala ne gerçekleşti derseniz, bu bahiste somut bir adım atıldığını söylemek sıkıntı.
Depremin olumsuz tesirlerini silecek projeler yerine, olumsuz tesirleri artıracak çalışmalar yapıldı. İşte birkaç örnek:
ATATÜRK HAVALİMANI’NIN PİSTLERİ KIRILDI
İstanbul Havalimanı’nın yapılması ile boşa çıkan Atatürk Havalimanı, bir zelzele sırasında alternatif olabilecekken, pistleri kırıldı, üzerine hastane inşa edildi, kimi pistleri kullanılmasın diye tenis kortları dikildi, Millet Bahçesi olacaktı ancak ortadan geçen 6-7 yıla karşın hala halka açılmış da değil. Velhasıl zelzele toplanma alanı olarak bile kullanılmıyor.
TOPLANMA ALANLARINA AVM’LER DİKİLDİ
İstanbul Planlama Ajansı’nın (İPA) raporlarına nazaran, İstanbul’da en az 42 bin 200 kişinin sarsıntı sonrası barınma gereksinimini karşılayabileceği büyüklükteki toplam alanda, 95 adet 20 bin metrekarenin üstünde AVM bulunuyor.
Uzmanların ısrarla uyardığı büyük İstanbul zelzelesinde insanların toplanma alanlarında AVM’ler yükseliyor. İstanbul’un 5 ilçesi hariç (Adalar, Çatalca, Çekmeköy, Esenler, Şile) tüm ilçelerinde en az 1 adet AVM bulunuyor. En çok AVM’nin bulunduğu ilçeler Şişli (10 adet), Bakırköy (9 adet) ve Ataşehir ile Ümraniye (8’er adet).
ASKERİ ALANLAR PEŞ PEŞE İNŞAATA AÇILDI
İstanbul’un içinden taşınan askeri alanlar birer yeşil vaha halindeydi. Buralar, hem park olarak değerlendirilip, hem de fevkalâde şartlarda toplanma alanı olarak kullanılabilirdi, lakin tüm bu alanlar da, maksadı dışında parsel parsel satılarak inşaata açıldı. Örneğin Beşiktaş’taki askeri alanlara, çok lüks rezidanslar dikilmesi tercih edildi.
İSTANBUL’A GÖÇ DAHA DA TEŞVİK EDİLDİ
İstanbul’da büyük bir zelzele kelam konusu olduğu için, kente çok göçün önlenmesini de uzmanlar öneriyordu. Lakin bu hususta da göç engelleneceğine teşvik edilen bir siyaset güdüldü. Bunun en çarpıcı örneği Finans Merkezi oldu, Ataşehir’de peş peşe gökdelenler dikilerek, kıymetli finans kuruluşlarının merkezleri İstanbul’a taşındı, İstanbul’a gelmek istemeyen memurlar da emekli edildi. Kentin nüfusunun daha da artması sağlandı.
DEPREM MAZERET, KURUMLARA ÇÖKÜLDÜ
İstanbul’da zelzeleye karşı önlemler alınmadığı konusunda, sivil toplu kuruluşları yöneticileri de sayısız açıklamada bulundu. Okullar, hastaneler ve öteki kamu yapıları bilimsel olarak incelenmedi, münasebetiyle can güvenliği için gerekli tedbirler alınmadı. Kimilerinin gözünü bürüyen RANT hırsı; can korkusunun önüne geçti. Pek çok kamu binası ise sarsıntı mazeretiyle boşaltılıp, öteki emellere yönlendirildi. Tek bir örnek vermek gerekirse, İstanbul Harbiye’deki TRT Binası bile, zelzele mazeretiyle boşaltıldı ve hala kullanılmıyor. Tıpkı şey, büyük hastaneler için de geçerli.