Göğüs ağrısı her vakit kalp krizi işareti midir? Uzmanların bu soruya karşılığı: ‘Hayır…’ Zira miyokardit (kalp kası iltihabı), perikardit (kalp zarı iltihabı) üzere yalancı kalp krizi olarak isimlendirilen ‘kırık kalp sendromu’ da göğüs ağrısıyla ortaya çıkıyor ve kalp kriziyle karıştırılıyor. Kalp-Damar Cerrahisi Uzmanı Prof. Dr. Bingür Sönmez, pek bilinmeyen bu meseleyle ilgili çarpıcı bilgiler paylaştı…
Kalp-Damar Cerrahisi Uzmanı Prof. Dr. Bingür Sönmez
Böyle tetikleniyor!
Kırık kalp sendromu, kalp kaslarının bir kısmının süratle zayıfladığı kısa periyodik bir durumdur. Bu durum çoklukla ani bir ıstırap ya da gerilimle ortaya çıkar. Çok sevincin de (piyango kazanma, beklenmeyen hoş bir haber) kırık kalbe neden olması mümkündür. Münasebetiyle “stres kardiyomiyopatisi” olarak da bilinir.
Kalp krizinden ayırt etmek zor
Şikâyetler ani gerilimden birkaç dakika yahut saat sona başlayabilir. Klinik tablo, kalp krizinden ayırt edilmekte zahmet yaratır.
Göğüse ansızın gelen ağrı ve nefes alma zahmeti ana şikâyetler olup aritmi, çarpıntı, düşük tansiyon ve bayılma olabilir.
Seyri çoklukla düzgün olmakla birlikte, komplikasyon riski göz arkası edilmemeli ve hasta kesinlikle hastanede hatta birinci günlerde ağır bakımda takip edilmelidir.
Damar tıkanıklığına neden olur mu?
Kırık kalp sendromu, ani gerilim sonrası (eş yahut evlat kaybı, travmatik bir boşanma, sevgiliden ayrılma, iflas, iş kaybı vb) ortaya çıkan önemli hormon fırtınası sonrasında oluşan ana damar spazmıdır.
Kalp krizini taklit eden lakin damar tıkanıklığının olmadığı bir tablodur. Birdenbire kısa bir müddet uygun beslenmeyen kalbin sol karıncığının balonlaşmasıyla işlev bozukluğu oluşur fakat kalp krizi üzere hasara yol açmaz.
Kısa periyodik bir durum olup kalbin bir kısım adalesinin (sol karıncık) ansızın zayıflamasıdır.
Sol karıncığın tabanı güçlü kasılırken karıncığın geri kalan kısmı dışa hakikat balonlaşarak kalbin atım gücünü bozar. Bu durumda kalp kâfi kan atımını sağlayamaz.
Kadınları menopozda yakalar
Kırık kalp sendromu yaşayanların % 80-90’ı menopoz öncesi yahut çabucak sonrası bayanlardır.
Yani onların hormonal istikametten en kırılgan olduğu periyotta görülür. Bayanlar için östrojenin gerilim hormonlarına karşı kollayıcı olduğu mutlaktır.
İşte teşhis kriterleri
Kırık kalp sendromu teşhisinde en sık kullanılan kriterler 2008’de tanımlanan Mayo Klinik kriterleridir:
1-Geçici olarak kalbin sol karıcığının balonlaşmasına bağlı işlev bozukluğu,
2-Kontrol angiyografisinde koroner arterlerde manalı darlık olmaması,
3-EKG’de enfarktüs bulgularının görülmesi,
4-EKO’da sol karıncığın üst kısmı ile alt kısmı ortasında paradoks hareket,
5-Yeni bir enfarktüsün hassas laboratuvar bulgusu olan troponin yüksekliği,
6-Dinamik kalp MR’da tipit ahtapot tuzağı görünümü,
7-Miyokardit teşhisinin ayırt edilmesi.
Hayati tehlikesi var mı?
Çoğu olguda klinik tablo hastaneye yattıktan birkaç saat yahut birkaç gün sonra rahatlayabilir. Birtakım hastalar tetikleyici gerilim olayını hatırlamayabilirler. Çoklukla kalıcı
sekel bırakmaz.
Ölüm oranı %1-2 olup çoklukla komplikasyon gelişen, ikinci-üçüncü organ sorunu olan (KOAH, böbrek yetmezliği, morbid obezite…) olgularda görülebilir.
Nadir de olsa akciğer ödemi, sol karıncık yırtılması, kalp yetmezliği, kardiyojenik şok, aritmi, EKG’de blok ve mevt (%1- 2) görülebilir. Tekrar ortaya çıkma oranı yaklaşık % 5-10’dur.
KALBİ TEHDİT EDEN ZIMNÎ TEHLİKE
Neden ‘ahtapot tuzağı’na benzetiliyor?
Kırık kalp sendromu, birebir vakitte ‘Takotsubo kardiyomiyopatisi’ yahut ‘stres kardiyomiyopatisi’ olarak da bilinir. Japonca’da ahtapot kapanı manasına gelen “takotsubo” sözü, kalbin olağandışı balon halini söz eder.
Japon balıkçılar, ahtapot yakalamak için kullandıkları dar boyunlu, geniş tabanlı takotsubo isimli çömlekleri deniz tabanına iple bırakır, ahtapotlar bu kapları doğal bir barınak sanıp içine girip çıkamazlar.
1990 yılında Japon doktor Hikaru Sato ve arkadaşları, kalbin sol karıncığının tabanının daralıp, uç kısmının balonlaşmasını takotsubo çömleklerine benzetmiştir. Bu nedenle “takotsubo kardiyomiyopatisi” “ahtapot kapanı kardiyomiyopatisi” olarak tanımlanıyor.
NASIL TEDAVİ EDİLİR?
Kırık kalp sendromu için spesifik bir tedavi bulunmamaktadır.
Aritmi, ağrı ve kalp yetmezliğinin tedavisi gerekir:
– Beta-blokerler: Bir manada kalbi sakinleştirmek hedefiyle aritmi ve çarpıntı için kullanılır.
– ACE inhibitörleri: Kalbin hasarlı olan sol karıncığının yükünü azaltarak fonksiyonlarının toparlanmasını sağlar.
– İdrar söktürücüler (Diüretikler): Gelişen kalp yetmezliği nedeni ile bedende biriken çok suyu atmak için tercih edilir.
– Kan sulandırıcılar (Heparin): Kalp içinde pıhtı gelişmesini önlemek için kullanılır.
– Kalp kasını destekleyici ilaçlar (inotropik ajanlar): Kardiyojenik şokta dikkatle kullanılmalıdır (Katekolaminler tabloyu kötüleştirebilir).
Kırık kalp sendromu; kalp ile emosyonel durum ortasındaki güçlü kontağın klinik bir yansımasıdır. Bu nedenle, psikososyal takviye ve gerilim idaresi tedavinin değerli bir modülü olmalıdır.