Çanakkale Boğazı’nın çıkışında Ezine ilçesi Dalyan köyü kıyısında yer alan Alexandria Troas, milattan sonra 1 ila 4’üncü yüzyıllarda giderek büyüyen güçlü bir iktisada sahip oldu.
Nüfusu, en fazla olduğu periyotta 100 bin civarına ulaşan lakin 4’üncü yüzyıl sonrasında iktisadının zayıflamasıyla küçülmeye başlayan kent, 9’uncu yüzyılda başlayan süreçte terk edildi.
Antik kentin merkezi pozisyonunda yer alan forum içindeki 12 köşeli yapı, podyumlu salon ve tapınak, odeon (konser alanı), hamam ile tiyatro üzere yapılar, günümüze ulaşan kalıntılar ortasında bulunuyor.
Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın 12 ay süren hafriyat alanları ortasında bulunan antik kentteki hafriyat çalışmaları, 15 bilim insanı ve uzmanının iştirakiyle sürüyor.
Bu yıl yapılan çalışmalarda çarşı yapısının besbelli noktalarının ortaya çıkarıldığını belirten Prof. Dr. Erhan Öztepe, “Bu yapının çabucak batısında, batı hududunda Aşağı Agora kısmına ulaşımı sağlayan bir yapı bizim çarşı yapımız ya da yeni bir fikir. Bunu tahminen önümüzdeki yıllarda yapacağımız çalışmalarda daha rahat teyit edebiliriz. Tahminen bir kent arşivi yapısı da olabilir ancak şu andaki kuvvetle beklenen bir çarşı yapısı olması. Çarşı yapısının 2020’den bu yana bilhassa kuzey tarafındaki yerlerinin gün ışığına çıkarılmasına çalışıyoruz” dedi.
2020-2021’de yapılan çalışmalarla birinci yeri caddenin yan tarafından çıkardıklarını bildiren Öztepe, “Bu bir dükkandan fazla bir geçiş yeriydi. Geçen yıl, çabucak güneye gerçek devamındaki komşu yeri kısmen gün ışığına çıkardık. Bu yıl, geçtiğimiz yıl yalnızca yürüme yerinin birazcık altında hudutlarını ya da izlerini gördüğümüz bir yeri kazdık. O yerde şu ana kadar 4 metre civarında dolgu temizledik. Yerin dört kenarının hudutları ortaya çıktı lakin başkalarındaki üzere kapı, doğu duvarındaki kapının lentosunu (yatay mimari blok) gördük” diye konuştu.
Başkan Öztepe, net sonuçlara adım atabilmek için 3 metre daha dolgu kazmaları gerektiğine işaret etti.
Bu sayede dükkan olarak nitelendirilebilecek bugünkü bilgiler ışığında yerin yerine ulaşabileceklerini söz eden Erhan Öztepe, şunları kaydetti:
“Bu da yaklaşık forumun tapınak platosundan aşağı hakikat 7 metrelik bir derinlik demek. Bu dolguları temizliyoruz. Gelecek yıl statik sorunları de çözersek bu yerin içini kazmış olacağız. Bir diğer soru doğal bu çarşının doğu cephesindeki yani geride duvarın üzerinde yer alan kapıların nereye açıldığıyla ilgili. Şu anda gerilerinde 3 metrelik yüksek bir dolgu var. Bu çarşı yapısı Helenistik devirde birinci inşa edildiğinde buranın topografyası nasıldı? Bu da enteresan. Roma devrinde aşikâr ki burayı doldurup düz bir plato haline, platform haline getirmişler lakin Helenistik devirde tahminen bir eğimli alan kelam konusu. Yani şu anda içinde bulunduğumuz odeondan tahminen çarşı yapısına hakikat bir alan kelam konusu zira odeonun bir evvelki kullanım evresi de olabilir. Yani buranın kentin halk meclis binası üzere kullanılma mümkünlüğü da var. Bütün bu olasılıkların daha bilimsel bilgilerle teyit edilmesi için biraz vakte muhtaçlığımız var.”
Prof. Dr. Erhan Öztepe, hafriyat alanının tümüne bakıldığında Alexandria Troas’ın hareketli bir yaşama sahip olduğunun söylenebileceğini belirterek, “Burada kazdığımız alanlarda ortaya çıkan datalar hem kentin hem nüfus büyüklüğünün hem de iktisadının gücünü göstermesi açısından çok değerli datalar. Olağan buna bağlı olarak Anadolu’daki en büyük ve çabucak hemen kıymetli koloni kentlerinden birisi Alexandria Troas. Roma kolonisi olarak devşirilmiş zira daha öncesinde bir Yunan Helenistik devir kolonisi. Bu da bize kentin nüfusu ve iktisadıyla paralel olarak nitekim çok hareketli bir din yaşantısının olduğunu ve değerli bir ekonomik yaşantıya sahip olduğunu da gösteriyor” değerlendirmesinde bulundu.
Leave a Reply