Araştırmacılar, retina ismi verilen ve gözün gerisinde bulunan ışığa hassas yapıda yeni çeşit kök hücreler tespit etti. Retina, ışığı algılayıp beyin tarafından yorumlanabilecek sinyallere dönüştürüyor. Fakat yaşlanma, diyabet ve fizikî yaralanmalar üzere faktörler retinayı bozarak görme kaybına yol açabiliyor.
İKİ YENİ HÜCRE TİPİ KEŞFEDİLDİ
Araştırmacılar, fetüs dokularından alınan örneklerde iki tıp kök hücre tespit etti: İnsan nöral retina gibisi kök hücreler (hNRSC’ler) ve retina pigment epitel (RPE) gibisi kök hücreler. Bilhassa hNRSC’lerin, uygun şartlar altında öteki retina hücrelerine dönüşebilme yeteneği taşıdığı görüldü.
Araştırmacılar, laboratuvar ortamında insan retinasını taklit eden organoid ismi verilen üç boyutlu doku modelleri geliştirdi. Bu modeller, insan organlarının karmaşık yapısını klâsik hayvan modellerinden daha güzel taklit edebiliyor. Yapılan incelemelerde, bu organoidlerin de hNRSC’ler içerdiği ve bu hücrelerin öbür retinal hücrelere dönüşebilme potansiyeli taşıdığı belirlendi.
FARELERDE BAŞARILI SONUÇLAR
Araştırmanın bir öteki kısmında, hNRSC’ler farelerin retinasına nakledildi. Bu fareler, retinitis pigmentosa gibisi bir göz hastalığına sahipti. Nakil sonrası kök hücrelerin, ışık sinyallerini algılamak ve işlemek için gerekli retinal hücrelere dönüştüğü ve farelerin görme yetisinin güzelleştiği tespit edildi. Bu tesir, 24 haftalık deney mühletince gözlemlendi.
Araştırmacılar, bu erken bulguların insanlarda retinal göz hastalıklarının tedavisi için yeni prosedürler geliştirmeye yardımcı olabileceğini belirtiyor. Lakin, insanlarda tesirli bir tedavi geliştirilebilmesi için daha fazla araştırma yapılması gerektiği vurgulanıyor.
Araştırma, Science Translational Medicine mecmuasında yayımlandı. Çalışmanın muharrirleri, bu keşfin retinal biyolojinin anlaşılmasını derinleştirdiğini ve retina dejenerasyonu (RD) hastalıklarına yönelik tedavi yaklaşımlarında büyük bir potansiyel taşıdığını söz etti.