Dünyanın bilinen en eski müşteri şikayeti: 3 bin 750 yıllık

Home Kültür Sanat Dünyanın bilinen en eski müşteri şikayeti: 3 bin 750 yıllık
Dünyanın bilinen en eski müşteri şikayeti: 3 bin 750 yıllık

Yazının tarihiyle ticaretin tarihi iç içe geçmiş durumda. Antik Mezopotamya’ya ilişkin en eski yazılı evraklar ortasında stok kayıtları ve muhasebe defterleri yer alıyor. Bronz Çağı’nda, bronzun temel hususu olan bakırın ticareti de doğal olarak büyük değer taşıyordu ve vakit zaman gerginlik yaratabiliyordu.

O periyotta müşteri hizmetleri çizgisi ya da çevrim içi sohbet robotları olmadığından, memnuniyetsizliğini lisana getirmek isteyen Nanni’nin tek seçeneği, şikâyetini bir kil tablete kazıyıp, gerçek bir haberciyle satıcıya, yani Ea-nāṣir’e göndermekti.

Yalnızca 11,6 x 5 cm ölçülerindeki küçük tablete çift taraflı olarak yazılmış şikâyet metni, Akad lisanından assiriolog Adolf Leo Oppenheim tarafından çevrilmiş ve 1967’de yayımlanan Letters from Mesopotamia isimli kitapta yer almıştı.

M.Ö. 1750 yılında yazılımış tabletteki Nanni’nin sözleri epeyce açık ve direkt: “Bakır külçeleri berbattı. Elçimin önüne koyup ‘İstiyorsan al, istemiyorsan defol’ dedin.” Görünüşe nazaran Nanni, Ea-nāṣir’e bakır için evvelden ödeme yapmıştı ve karşılığında aldığı maldan hiç mutlu kalmamıştı.

20. yüzyılda Irak’ta yer alan Ur kentindeki arkeolojik hafriyatlarda bulunan bu tablet, Ea-nāṣir’in konutunda ortaya çıkarılan pek çok şikâyet dokümanından yalnızca biri. Görünüşe nazaran Ea-nāṣir berbat bir tüccardı lakin kayıt tutma konusunda epey titizdi.

Dünyanın bilinen en eski müşteri şikayeti: 3 bin 750 yıllık

Nanni’nin tabletindeki öfke satırlara sığmıyor: “Paramı almak için sana elçiler gönderdim lakin onları tekraren eli boş gönderdin. Tilmun’la ticaret yapan tüccarlar ortasında bana bu türlü davranan diğer kimse yok!”

‘Tilmun’, 3. binyılda Güney Mezopotamya’ya yüzlerce kilo bakır sağlayan kıymetli bir kaynak ya da ticaret noktasıydı. Lakin Nanni’nin bu şikâyeti kaleme aldığı M.Ö. 1750 yılında, Tilmun bakırının değeri azalmış, yerini Magan bölgesinin eserleri almaya başlamıştı. Ea-nāṣir’in bozuk mal satmasının nedeni, zayıflayan tedarik zinciri olabilir.

Nanni son kelamlarında hayli net: “Bundan sonra senden uygun kalitede olmayan hiçbir bakır kabul etmeyeceğim. Külçeleri kendi avlumda tek tek seçeceğim.” Geri ödemesini alıp almadığı bilinmiyor fakat yazdığı tabletle tarihe geçtiği kesin.

fqq sahabet