İç Hastalıkları Uzmanı Dr. Elif Başaran, sinir sistemi sıhhatine direkt katkı sağlayan ve kognitif fonksiyonların sürdürülebilmesinde rol oynayan besin kümelerinin ‘nörobesinler’ olarak isimlendirildiğini söyleyerek, bahis ile ilgili açıklamalarda bulundu.
Dr. Başaran, “Selenyum, çinko, Omega-3 yağ asitleri ve kafein, bilimsel olarak nörolojik sıhhat üzerinde tesirli olduğu gösterilen en önemli nörobesinler ortasında yer almaktadır. Bu besinlerin sistemli ve istikrarlı tüketimi dikkat, hafıza ve süreç suratı üzere bilişsel süreçleri dayanaklar.
Nörobesin eksiklikleri yorgunluk, dikkat eksikliği, anksiyete, depresyon üzere zihinsel meselelere yol açabilir. Bu öğelerin çok alımı da risk oluşturabilmektedir. İstikrarlı beslenme ve uzman takibi epeyce değerlidir. Zihinsel sıhhatin korunması için sırf genetik ve çevresel faktörler değil, tıpkı vakitte beslenme alışkanlıkları da göz önünde bulundurulmalı” diye konuştu.
‘SELENYUM BEYİNDEKİ OKSİDATİF GERİLİMİN AZALTILMASINDA KRİTİK ROL OYNAR’
Selenyumun bilhassa antioksidan savunma sisteminde vazife alan ve bedenin bağışıklık sistemini güçlendiren glutatyon peroksidaz enziminin kofaktörü olduğunu söz eden Dr. Başaran, “Beyindeki oksidatif gerilimin azaltılmasında kritik rol oynar. Diyetteki selenyum düzeyi ne kadar düşükse, anksiyete, depresyon ve yorgunluk semptomları ve bilişsel bozulmalarla ile ilişkilendirildiğine dair birçok literatür çalışması mevcuttur.
Çinko da beyin sıhhati için epeyce değerlidir. Beynin hipokampus bölgesinde ağır olarak bulunur ve öğrenme-hafıza süreçlerinde rol oynar. Literatürde düşük çinko seviyelerinin dikkat eksikliği, depresyon ve hatta Alzheimer hastalığı ve nörodejeneratif bozukluklar için risk faktörü olabilir” dedi.
‘KAFEİN DİKKAT SEVİYESİ VE UYANIKLIĞI ARTIRIR’
Kafeinin adenozin reseptör antagonisti olarak tesir göstererek dikkat seviyesi ve uyanıklığı artırdığını vurgulayan Dr. Başaran, “Birçok çalışmada, kafein alımının hem aerobik hem de anaerobik performansı artırmakta ve zihinsel yorgunluğu azalttığı, kısa vadeli hafıza, dikkat ve süreç suratı üzere bilişsel işlevleri artırdığı gösterilmiştir.
Özellikle bayanlarda ve kahve yahut yeşil çay üzere kafein kaynaklarının orta seviyede tüketimi ile azalmış demans riski ortasındaki münasebetin daha bariz olduğunu gösteren literatür çalışmaları mevcuttur. Lakin, kronik ve yüksek doz kafein maruziyeti, anksiyete, uyku bozuklukları ve bağımlılık riskini artırabileceği unutulmamalıdır” diye konuştu.
‘ZİHİNSEL PERFORMANSIN ALTIN ÜÇLÜSÜ: BALIK, CEVİZ VE YUMURTA’
Omega-3 yağ asitlerinin, bilhassa DHA (dokosahekzaenoik asit) ve EPA (eikosapentaenoik asit), bilimsel olarak tanımlanmış en güçlü nörobesinler olduğunu belirten Uzman Dr. Başaran, şunları kaydetti:
“Yağlı balıklar (somon, uskumru, sardalya), iç ceviz, yağlı tohumlar (keten tohumu ve chia tohumu gibi), Omega-3 ile zenginleştirilmiş yumurtalar omega-3 kaynakları ortasındadır. Haftada birden fazla yumurta tüketen bireylerde Alzheimer hastalığı riski tüketmeyenlere oranla daha düşük olduğunu bildiren literatür çalışmalar mevcuttur.
Bu hami tesir yumurta sarısında bol ölçüde bulunan kolin ile ilişkilendirilmiştir. Son olarak selenyum ve çinko üzere eser elementler ile kafein üzere doğal psikoaktif hususların bilişsel işlevlerin sürdürülmesinde değerli rol oynamaktadır. Fakat bu nörobesin öğelerinin eksikliği ya da çok tüketimi önemli sonuçlar doğurabileceğinden, istikrarlı alımı ve doktor denetiminin ehemmiyeti unutulamamalıdır.”