Emeklilik sistemindeki karmaşık yapı nedeniyle bireylerin gerçek vakitte, yanlışsız statüden müracaat yapmaları büyük ehemmiyet taşıyor. Emeklilik için sırf prim gün sayısını doldurmak kâfi değil, birebir vakitte müracaat sürecindeki ince ayrıntılar da geleceğinizi direkt etkileyebiliyor.
KRİTİK 2520 GÜN DETAYI
Türkiye’de Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) 2006 yılında tek çatı altında birleşmiş olsa da uygulamada hala eski sistemin izleri sürüyor. 4/a (SSK), 4/b (Bağ-Kur) ve 4/c (Emekli Sandığı) ayrımı emeklilik hesaplamalarında geçerliliğini koruyor. Bu nedenle, emekli olacağınız statüyü belirleyen en kıymetli öge, son 2520 gün içinde hangi statüde prim ödediğiniz oluyor.
Erdursun’un değerlendirmesine nazaran, birinci sigortalı olunan tarih emeklilik şartlarını belirlerken son 2520 gün, hangi sigorta kolundan emekli olunacağını tayin ediyor. Bu ayrıntı birden fazla kişinin gözünden kaçarken, yanlış statüden müracaat yapmak büyük kayıplara neden olabiliyor.
EYT KAPSAMINDA OLMAK TEK BAŞINA KÂFİ DEĞİL
8 Eylül 1999 tarihinden evvel sigortalı olanlar Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) kapsamına giriyor. Lakin bu tarihten evvel sigortalı olmuş olmak, EYT haklarından faydalanmak için kâfi değil. EYT’den yararlanmak isteyenlerin, SSK’lılarda 5000-5975 gün, Bağ-Kur ve Emekli Sandığı’nda ise bayanlarda 7200, erkeklerde 9000 prim gününü doldurmuş olmaları gerekiyor. Aksi halde, bu bireyler eski yaş kurallarına tabi biçimde emekli olacakları için EYT’nin sunduğu avantajlardan yararlanamıyor.
Ayrıca SSK’da 3600 gün, Bağ-Kur ve Emekli Sandığı’nda ise 5400 günle kısmi emeklilik hakkı olanlar da EYT düzenlemesinden etkilenmiyor.
YURDIŞI BORÇLANMASI VE ŞİRKET ORTAKLARINA İHTAR
Yurtdışında yaşayan Türk vatandaşlarının emeklilikte yaptığı borçlanmalar da dikkatle ele alınması gereken bir öbür başlık. Özgür Erdursun’un aktardığına nazaran, yurtdışı borçlanmasıyla prim eksiğini tamamlayan şahıslar, emeklilik başvurusu esnasında yurtdışında çalışmıyor, toplumsal yardım yahut işsizlik maaşı almıyor olmalı. Aksi takdirde bu durum, tespit edildiğinde geriye dönük maaşların faiziyle birlikte iadesi manasına geliyor.
Bunun yanında, limited şirket ortakları ya da anonim şirketlerde yönetim kurulu üyesi olanların sigortalılık durumları emeklilik müracaatında önemli sıkıntılara yol açabiliyor. Ortak olan ancak yönetim kurulu üyesi olmayanlar için bir sorun yaşanmazken, öteki kümelerin sigorta statüleri SGK tarafından kabul edilmeyebiliyor.
EMEKLİLİĞE ADIM ATMADAN EVVEL AYRINTILARI DENETİM EDİN
Emeklilik müracaatında bulunmadan evvel, hizmet dökümünüzde çakışan günleri, oburunun primlerinin isminize yazılıp yazılmadığını ve yanlışsız statüden müracaat yapıp yapmadığınızı titizlikle denetim etmeniz gerekiyor. Aksi halde emeklilik hayaliniz makûs sürprizlerle sekteye uğrayabilir.
Dünya Gazetesi müellifi Özgür Erdursun, tüm bu karmaşık süreçte en gerçek adımın, emeklilik gününüz gelmeden eksik günleri tamamlamak ve hangi statüden emekli olunabileceğini netleştirerek müracaatta bulunmak olduğunu vurguluyor.