İçişleri Bakanı Ali Yerlikaya’nın geçtiğimiz aylarda kimi unsurlarını açıkladığı ve 34 husustan oluşan Karayolları Trafik Kanunu’nda değişiklik öngören düzenleme TBMM Başkanlığı’na sunuldu.
Yapılacak değişiklikler ile trafik cezalarının caydırıcılığını artırmak planlanırken, bu kapsamda çok sayıda trafik ihlali için uygulanan idari para cezalarında artışa gidilecek. Ayrıyeten getirilecek yeni hususlar ile şoförler, trafikte kusurlu aksiyonlarda bulunmaları halinde ehliyet iptaliyle karşı karşıya kalabilecek.
34 husustan oluşan teklif şu formda:
MADDE 1:
Otoyollardan sorumlu ünitelerde misyonlu trafik zabıtası, sorumluluk alanı ile hudutlu olmak üzere İçişleri Bakanının uygun görmesi halinde genel zabıta olarak görevlendirilebilmesi, Jandarma Genel Komutanlığında misyonlu uzman erbaş ve öteki statülerdeki işçinin de trafik ünitelerinde görevlendirilebilmesi gayesiyle değişiklik yapılmaktadır.
MADDE 2:
Elektronik ortamda tescili mümkün olan araçlara satış tarihinden itibaren üç iş günü içinde tescil edilme zaruriliği getirilmektedir. Sahibi vefat eden araçların mirasçıları ismine 90 gün içerisinde tescil edilmesi mecburiliği getirilmektedir.
MADDE 3:
Trafikten çekili araçların trafikte kullanıldığının tespiti halinde uygulanacak olan idari para cezası artırılmakta ve çekildiği tarih prestiji ile motorlu taşıt vergisinin ödenmesi konusunda düzenleme yapılmaktadır.
MADDE 4:
Tescil plakasının farklı okunmasına yahut okunamamasına neden olacak biçimde plakasında değişiklik yapanlara uygulanacak olan idari para cezası artırılmakta ve bu araçlara trafikten men hususu getirilmektedir. Tescilli aracı plakasız kullanan şoföre uygulanacak olan idari para cezası artırılmakta ve bu şoförlerin sürücü dokümanının süreksiz müddetle geri alınması ve bu araçlara trafikten men hususu getirilmektedir. Öbür bir araca ilişkin tescil plakasını/geçici tescil plakasını yahut geçersiz plakayı takan yahut kullananlara uygulanan idari para cezası artırılmakta ve bu şoförlerin sürücü dokümanının geri alınması ve bu araçlara trafikten men hususu getirilmektedir.
MADDE 5:
Tescil edilmeden trafiğe çıkarılan araçlara uygulanacak olan idari para cezası artırılmakta ve bu şoförlerin sürücü evrakının geri alınması ve bu araçlara ayrıyeten trafikten men hususu getirilmektedir.
MADDE 6:
Belediye hudutları içerisinde ticari maksatla kullanılacak olan cazip, kamyon, otobüs cinsi araçlara takograf zaruriliği getirilmektedir. Kamyon, cazibeli, minibüs ve otobüslere sürat sınırlayıcı aygıt zaruriliği getirilmektedir. Takograf, taksimetre ve sürat sınırlayıcı aygıtlarda manipülasyon yapmaya uygulanacak olan idari para cezası artırılmakla birlikte şoför dokümanının süreksiz müddet ile geri alınması hususu getirilmektedir. Diğerine ilişkin şoför kartı kullanımı ve bozuk yahut geçersiz şoför kartını kullananlara uygulanacak olan idari para cezası artırılmakla birlikte şoför evrakının süreksiz olarak geri alınması hususu getirilmektedir.
MADDE 7:
Araçlar üzerinde mevzuata uygun olmayarak yapılan değişikliklere uygulanacak olan idari para cezası artırılmaktadır. Abarth egzoz kullanan şoförlere uygulanacak olan idari para cezası artırılmaktadır. Arttan çarpmaya karşı muhafaza çerçevesi/yan muhafaza çerçevesi/devrilmeye karşı kollayıcı yapı bulunması zarurî olan araçlarda bu techizatların bulunmaması halinde uygulanacak olan yaptırım ağırlaştırılmaktadır.
MADDE 8:
Özel yüklerin taşınması ile trafiğe çıkışları özel müsaadeye bağlı araçlara verilecek müsaadeyle ilgili kural getirilmekle birlikte özel yüklerin taşınmasında trafik zabıtası dayanağının alınması halinde dayanak verilecek her gün için bir hizmet bedelinin alınması ve bu ölçünün genel bütçeye gelir olarak kaydedilmesi maksadıyla düzenleme yapılmaktadır.
MADDE 9:
Mahkemelerce yahut Cumhuriyet savcılıklarınca ya da bu Kanunda belirtilen yetkililerce şoför dokümanı süreksiz olarak ya da tedbiren geri alındığı halde motorlu araçları kullananlar ile şoför evrakı iptal edildiği halde motorlu araçları kullananlara uygulanacak olan idari para cezası artırılmaktadır.
MADDE 10:
Kamyon, cazip ve tankerlerin çok şeritli yollarda belli şeritleri kullanmaları zarurî hale getirilmekte; bu kurallara ters davrananlara idari para cezası ve trafikten men yaptırımı getirilmektedir.
Ters istikamette araç kullanma, makas atma, trafiği durduracak biçimde şerit değiştirme üzere davranışlara uygulanacak cezalar artırılmakta; bu hareketlere karşı şoför dokümanı süreksiz olarak geri alınmakta ve araç trafikten men edilmektedir.
Ayrıca, trafikte öbür aracı ısrarla takip etmek yahut araçtan inerek taarruz maksatlı yaklaşmak yasaklanmakta, bu fiillere hem idari yaptırım hem de kuralların oluşması halinde TCK kapsamında süreç öngörülmektedir.
MADDE 11:
Kolluğun ikaz ve işaretlerine karşın dur ikazına uymayarak kaçanlara uygulanacak olan idari para cezası artırılmakta ve süreksiz olarak şoför evrakı geri alma ile bu araçlara trafikten meni hususu getirilmektedir. Kırmızı ışık kuralını uymayanlara kademeli olarak ağırlaşan idari para cezası ile birlikte şoför evrakının süreksiz mühlet ile geri alınması getirilmektedir.
MADDE 12:
Son ihlalin gerçekleştiği tarihten geriye gerçek beş yıl içerisinde iki ve daha fazla sefer alkollü bir halde araç kullanımında uygulanacak olan idari para cezası artırılmaktadır.
Uyuşturucu ve uyarıcı unsur tesiri altında araç kullanımına uygulanacak olan idari para cezası artırılmakta ve şoför dokümanının iptal edilmesi hususu getirilmektedir.
Kolluğun test yapmasını reddedenlere uygulanacak olan idari para cezası artırılmakta ve şoför dokümanının geri alınma mühleti artırılmaktadır.
Ticari gayeyle nakliyecilik yapan şoförlerin beş yıl içerisinde üç defa alkollü bir halde araç kullanması yahut test yapılmasını reddetmesi halinde şoför evrakının iptali hususu getirilmektedir.
MADDE 13:
Ülkemizin taraf olduğu ve 22/8/1999 tarihli ve 99/13276 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla yürürlüğe giren “Uluslararası Karayolu Nakliyeciliği Yapan Taşıtlarda Çalışan İşçinin Çalışmalarına Ait Avrupa Muahedesi (AETR)” çerçevesinde ticari araç şoförlerinin çalışma ve dinlenme müddeti ihlallerinde öngörülen emsal ihlallerin mevzuatımızla ahenkleştirilmesi maksadıyla yapılan ihlale nazaran uygulanacak olan idari para cezası artırılmaktadır. Bu halde araç kullanmasına müsaade eden araç işletenlerine de uygulanacak olan idari para cezası artırılmaktadır.
MADDE 14:
Hız ihlallerinin kilometre bazlı aşımına nazaran kademeli olarak artan idari para cezası uygulaması getirilmekte ve belirlenen kilometre bazlı aşımlarda ayrıyeten şoför evrakının süreksiz mühletle geri alınması uygulaması getirilmektedir.
MADDE 15:
Ambulans ve itfaiye araçlarının geçişine mahzur olanlara uygulanacak olan idari para cezası artırılmakla birlikte bu bireylerin süreksiz olarak şoför dokümanının geri alınması ve bu bireylerin kullandığı araçların trafikten men hususu getirilmektedir.
Diğer geçiş üstünlüğü bulunan araçların geçişine pürüz olanlara uygulanacak olan idari para cezası artırılmaktadır.
MADDE 16:
Takip uzaklığına uymayanlara uygulanacak olan idari para cezası artırılmaktadır.
MADDE 17:
Kavşaklarda geçiş önceliği kuralını uymayanlara uygulanacak olan idari para cezası artırılmaktadır.
MADDE 18:
Ağırlık ve boyutları bakımından karayolunda sürülmesi özel müsaadeye bağlı olan araçları müsaade almadan ya da müsaade dokümanında belirtilen koşullar sağlanmadan kullananlara uygulanacak olan yaptırım ağırlaştırılmaktadır. Yetkililerce yapılacak tartı ve boyut kontrollerini engelleyen araçların şoförüne yahut işletenine uygulanacak olan idari para cezası artırılmaktadır.
MADDE 19:
Tüm araç cinslerine kış lastiği uygulaması getirilmesi hususu Valiliklerin kararına bırakılması hedefiyle düzenleme yapılmaktadır. Karlı ve buzlu günler için karayolunda seyreden araçlarda, kar zinciri yahut patinaj önleyici ekipman bulundurmayan, kullanmayan ve bu ekipmanların kullanılmaması nedeniyle karayolu üzerinde kalarak trafik akışına mahzur olan araçlara uygulanacak olan idari para cezası belirlenmektedir.
MADDE 20:
Motorlu bisiklet ve motosiklet cinsi araçların akrobatik hareketlere kullanılmasına uygulanacak olan idari para cezası artırılmakta, süreksiz olarak şoför dokümanı geri alma getirilmekte ve bu araçlara trafikten men hususu getirilmektedir.
MADDE 21:
Drift yapanlara uygulanacak olan idari para cezası artırılmaktadır.
MADDE 22:
İzin alınmadan koşu ve bisiklet yarışları düzenleyenlere uygulanacak olan idari para cezası belirlenmekte ve karayolunda yarış yapanlara idari para cezası ile birlikte süreksiz olarak şoför dokümanı geri alınması ve araç trafikten men hususu getirilmektedir.
MADDE 23:
Geçiş üstünlüğü hakkının gereksiz kullanımı halinde uygulanacak olan ceza artırılmaktadır.
MADDE 24:
Araçta kamunun rahat ve huzurunu bozacak halde yüksek sesle müzik dinleyenlere uygulanacak idari para cezası artırılmakla birlikte Kanun ve Yönetmelikte belirtilen kaidelere uymayan ses, müzik, manzara ve haberleşme aygıtları ile şoförün izleme ve kullanma alanı içinde kalan manzara aygıtlarını bulunduran ve kullananlara uygulanacak idari para cezası artırılarak bu araçlara trafikte men hususu getirilmektedir.
MADDE 25:
Seyir halinde cep telefonu kullanımı uygulanan ceza meblağının artırılması, bu kuralın bir yıl içerisinde ikinci ve üçüncü kere ihlal edilmesi durumunda ceza meblağlarının artırılarak uygulanması, bu kuralın geriye dönük bir yıl içerisinde 3 defa ve daha fazla ihlali nedeniyle hakkında süreç yapılan şoförlerin sürücü dokümanlarının her seferinde 30 gün müddetle geri alınması ve geri alınan şoför dokümanlarının teslimi için ek yükümlülükler getirilmesi emeliyle düzenleme yapılmaktadır.
MADDE 26:
Emniyet kemeri ve muhafaza başlığı (kask) kullanımının artırılması gayesiyle ceza fiyatlarının artırılması ve bu kararların bir yıl içerisinde ikinci ve üçüncü sefer ihlal edilmesi durumunda ceza meblağlarının artırılarak uygulanması, geriye dönük bir yıl içerisinde 3 sefer emniyet kemeri ihlali nedeniyle hakkında süreç yapılan şoförlerin sürücü evraklarının geri alınması ve geri alınan şoför dokümanlarının teslimi için ek yükümlülükler getirilmesi, ayrıyeten 15 yaşını doldurmamış çocukların gerekli kollayıcı tertibat kullanımı konusunda şoförlere yükümlülük getirilmekte ve bu kapsamda cezai düzenleme yapılmaktadır.
MADDE 27:
Maddi hasarlı trafik kazalarında kaza yerinin terk edilmesi ve kaza kanıtlarının karartılmasının engellenmesi maksadıyla yaptırımın ağırlaştırılması, ölümlü yahut yaralanmalı kazalarda olay yerinden müsaade almadan ayrılmak fiili için mahpus cezası öngörülmesi ayrıyeten şoför evrakı geri alma sürecinin daha süratli ve aktif bir biçimde yerine getirilebilmesi için bu yetkinin trafik zabıtasına verilmesi maksadıyla düzenleme yapılmaktadır.
MADDE 28:
Motorlu bisikletlerin de zarurî mali sorumluluk sigortası kapsamına alınması gayesiyle düzenleme yapılmaktadır.
MADDE 29:
Trafik idari para cezası karar tutanaklarına çalışanın ismi ve soyadı yerine sicilinin yazılması konusunda düzenleme yapılmaktadır.
MADDE 30:
Yabancı bireylerin ülkemizde Türk plakalı kiralık araçları kullanırken kendilerine uygulanan trafik idari para cezalarının kelam konusu cezaların bildiri edilememesi nedeniyle tahsilinde badireler yaşanması ve bu kahırların giderilmesi hedefiyle tahsil edilemeyen para cezalarının bu bireylerin ülkeye tekrar girişleri halinde tahsil edilmesi emeliyle düzenleme yapılmaktadır.
MADDE 31:
Yapılan düzenlemeyle, kiralık araçlarda trafik kural ihlallerine ait cezaların araç sahibi yerine, aracın kiralama mühleti boyunca sorumluluğu üstlenen kiralayana düzenlenmesi emeliyle düzenleme yapılmaktadır.
MADDE 32:
Şehiriçi yolcu nakliyeciliğinde gerekli yükümlülükleri yerine getirmeyen araç ve şoförlerinin oluşturduğu riskleri ortadan kaldırarak yolcuların güvenliğinin sağlanması, beklenen mağduriyetlerin önüne geçilmesi, ayrıyeten kent içi ticari yolcu nakliyatının bir sistem içerisinde yürütülmesi emeliyle çalışma izni/ruhsatı almadan yapılacak taşımacılıklar için uygulanacak olan idari para cezası artırılmakta, şoför dokümanı geri alma ile bu araçlara uygulanan trafikten men yaptırım müddeti artırılmaktadır.
MADDE 33:
Yapılan trafik kural ihlalinin toplumsal medya yahut internet yoluyla övmek yahut özendirmek hedefiyle paylaşanlara idari para cezası uygulanması tarafında düzenleme yapılmaktadır.
MADDE 34:
Takograf bulundurma ve kullanma mecburiliği bulunmayan, fakat 31. hususta yapılan değişiklik ile mecburilik getirilen taşıtlara mevzuata uygun olarak belirtilen tarihlerle kademeli bir geçişin sağlanması, yapılan düzenlemelerin tekerrür hesaplamalarında dikkate alınmaması hedefiyle düzenleme yapılmaktadır.