İsrail’in İran’a taarruzlarının akabinde gözler, bilhassa global petrol ve sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) ticareti açısından kilit kıymete sahip Hürmüz Boğazı’na çevrildi.
Basra Körfezi’nin ağzındaki dar bir su yolu olan Hürmüz Boğazı, Orta Doğu’daki petrol ve LNG üretimini Umman Denizi ve Hint Okyanusu üzerinden dünya pazarlarına bağlıyor.
Hürmüz Boğazı, global petrol ticaretinin yaklaşık üçte birinin sağlandığı kritik bir deniz yolu olarak öne çıkıyor. Orta Doğu’daki petrol üreticilerinin sağladığı günlük 17-20 milyon varil ham petrol ve kondensat, Hürmüz Boğazı üzerinden global piyasalara sevk ediliyor.
Uluslararası Enerji Ajansı datalarına nazaran, petrol hacminin yaklaşık yüzde 70’i bu yolla Asya’ya ulaşıyor. Bilhassa Çin, Japonya, Hindistan, Güney Kore, Singapur, Tayland, Pakistan ve Filipinler, Hürmüz Boğazı’ndaki petrol tedarikinin ana alıcıları ortasında yer alıyor.
Katar ve Birleşik Arap Emirlikleri’nin LNG gemilerinin neredeyse tamamı da global LNG ticaretinin yüzde 20’sinin sağlandığı bu noktadan memleketler arası piyasalara ulaşıyor. Avrupa, Hürmüz Boğazı’ndan sağlanan LNG tedarikinin ana alıcıları ortasında yer alıyor.
Küresel petrol ve LNG ticareti için kilit ehemmiyette olan Hürmüz Boğazı, İsrail’in İran’a taarruzlarının akabinde tekrar piyasaların odak noktasına yerleşti. İran, daha evvelki tansiyonlarda Hürmüz Boğazı’nı kapatabileceği söylemişti lakin bu türlü bir durum şimdi yaşanmadı.
Ancak İsrail’in İran’a son hücumları sonrası daha geniş çaplı bir çatışma yaşanabileceği ihtimali, Hürmüz Boğazı’nın kapatılabileceğine ait kaygıları artırıyor. Petrol ve LNG arzında aksama yaşanabileceğine yönelik tasalar, petrol ve doğal gaz fiyatlarını üst istikametli destekliyor.
PETROL İÇİN EN BÜYÜK KABUS BOĞAZIN KAPANMASI
İngiltere Deniz Ticaret Tertibi (UKMTO), çarşamba günü yaptığı açıklamada, Orta Doğu’da artan tansiyonun, kritik su yollarında askeri faaliyetleri tırmandırabileceği ve deniz nakliyatını olumsuz etkileyebileceği ikazında bulunmuştu.
Baltık ve Memleketler arası Denizcilik Kurulu (BIMCO) uzmanları da gerçekleşecek rastgele bir akının tansiyonu tırmandırma ve deniz nakliyatını direkt etkileme potansiyeline sahip olduğunu bildirmişti.
Öte yandan, kimi analistler, İran’ın Hürmüz Boğazı’nı kapatmamak için güçlü ekonomik münasebetleri olduğunu düşünüyor. Ülkenin neredeyse tüm petrol ihracatı bu boğazdan geçmek zorunda ve İran’ın kıymetli ticaret ortağı Çin’in petrol ithalatının da büyük kısmı Hürmüz Boğazı’ndan sağlanıyor.
Küresel Risk Yönetimi Araştırma Başkanı Arne Lohmann Rasmussen, LinkedIn hesabından yaptığı paylaşımda, petrol piyasası açısından “en büyük kabusun” Hürmüz Boğazı’nın kapanması olacağını söz etti.
İran’ın bu dar geçiş noktasını kapatması halinde global petrol akışının yüzde 20’sinin etkilenebileceğini kaydeden Rasmussen, boğazın kapanması durumunda petrol fiyatlarının 100 dolara kadar çıkabileceği ihtarında bulundu.
Petrol fiyatları İsrail’in İran’a saldırmasıyla gün içinde yüzde 7’den fazla yükselerek 73,58 dolara kadar çıktı ve yaklaşık 5 ayın en yüksek düzeyini gördü.
İSRAİL, İRAN’IN DEĞERLİ KENTLERİNE ATAK DÜZENLEDİ
İsrail, sabaha karşı İran’ın başşehri Tahran, Tebriz, İsfahan’daki Natanz nükleer tesisi ile Loristan ve Kirmanşah kentlerine ataklar düzenledi.
Saldırılarda İran Genelkurmay Başkanı Tümgeneral Muhammed Bakıri, İhtilal Muhafızları Genel Kumandanı Tümgeneral Hüseyin Selami dahil üst seviye askeri yetkililer ile 6 nükleer bilim insanı hayatını kaybetti.
İsrail’in Tahran’daki taarruzlarında sivil yerleşim yerleri de vurulurken, çok sayıda sivil de hayatını yitirdi.