Kan kümelerinin sırf kan bağışında değil, kimi sıhhat risklerinde de belirleyici olabileceği uzun müddettir biliniyordu. Son olarak, 2022 yılında yayımlanan ve dünya genelinde 48 farklı çalışmadan elde edilen bilgileri tahlil eden geniş kapsamlı bir araştırma, bu hususta dikkat cazibeli sonuçlara ulaştı.
ABD merkezli Maryland Üniversitesi öncülüğünde yapılan çalışmada, 18 ila 59 yaş aralığında yaklaşık 17 bin erken devir iskemik felç hastası ile 600 binden fazla sağlıklı bireyin genetik yapısı incelendi.
A KÜMESİ RİSKLİ, 0 KÜMESİ GÖZETİCİ ROLDE
Araştırmanın en dikkat çeken bulgularından biri, A kan kümesine sahip bireylerin 60 yaşından evvel felç geçirme riskinin %16 oranında daha yüksek olması. Buna karşılık, O kümesi bireylerde bu riskin %12 daha düşük olduğu tespit edildi. B kümesi bireylerin ise her yaş kümesinde yaklaşık %11 oranında daha fazla felç riski taşıdığı görüldü. AB kümesine ilişkin bilgiler ise popülasyonlara nazaran değişiklik gösterdiği için daha net bir sonuç verilemedi.
Nörolog Dr. Steven Kittner, A kümesine ilişkin bireylerde gözlemlenen bu yüksek riskin nedeninin tam olarak bilinmediğini, lakin pıhtılaşma sürecinde vazife alan birtakım kan proteinlerinin bu duruma yol açabileceğini belirtti.
PIHTILAŞMA DÜZENEKLERİ VE YAŞ FAKTÖRÜ ÖNE ÇIKIYOR
Uzmanlar, A kümesini kodlayan genlerin pıhtı oluşumunu etkileyen biyolojik süreçlerle kontaklı olabileceğini tabir ediyor. Bu durum, damar tıkanıklığına ve hasebiyle felç riskinin artmasına neden olabiliyor. Öte yandan, bu genetik tesir 60 yaş üstü bireylerde daha bariz değil. Yaşlı bireylerde felçlerin daha çok damar sertliği (ateroskleroz) üzere farklı düzeneklerle ortaya çıktığı düşünülüyor.
YAŞAM USULÜ FAKTÖRLERİ DAHA TESİRLİ
Araştırmacılar, A kümesindeki risk artışının istatistiksel olarak manalı lakin klinik açıdan mütevazı olduğunu vurguluyor. Dr. Kittner, bu bilginin A kümesi bireylerin özel bir tarama sürecine alınmasını gerektirmediğini, asıl odaklanılması gerekenin yüksek tansiyon, şeker hastalığı, sigara kullanımı ve obezite üzere değiştirilebilir risk faktörleri olduğunu belirtiyor.
Çalışmaya katılan bireylerin çoğunluğu Avrupa, Kuzey Amerika, Japonya, Pakistan ve Avustralya’dan oluşurken, iştirakçilerin %65’ini Avrupalılar oluşturdu. Bilim insanları, gelecekte farklı etnik kökenleri içeren çalışmalarla bu bağlantıların daha net bir formda ortaya konabileceğini söz ediyor.
Sonuç olarak, A kan kümesi, erken yaşta felç geçirme mümkünlüğü açısından genetik bir risk işareti sunarken, O kümesinin gözetici tesiri dikkat çekiyor. Lakin uzmanlar, genetik yapıdan çok ömür biçiminin felç riskinde daha belirleyici olduğunu hatırlatıyor.