Üreticiler zorluk içinde. Mazot, yem, elektrik ve veteriner masrafları süratle artarken süt fiyatları yerinde saydı. USK’nin belirlediği fiyat dahi üreticiyi ayakta tutmaya yetmezken çiftçiler tüccarlara mecbur bırakılıyor.
Birgün’den Ebrar ÖZDEMİR’in haberine nazaran;Kütahya’nın Merkez ilçesine bağlı Ahmetoluğu Köyü’nde Yaşar Holding’in Pınar markası ismine süt toplayan İnönü Süt Üreticileri Birliği, aylardır köylülerin sütünü alıyor lakin çiftçiye ödeme yapılmıyor. Birlik, Pınar’dan ödeme alamadıkları gerekçesiyle üreticiye ödeme yapamadığını söylerken şirketle olan mutabakatlarını da sonlandırdığını duyurdu.
Ulusal Süt Konseyi’nden maliyetleri karşılayacak fiyat alamayan, eline terk edildikleri şirketlerin ödeme kelamını tutmadığı çiftçiler, tüccarlara mecbur kalıyor. Hür piyasada fiyatlar, çiftçinin maliyetlerinin bilakis artmıyor, düşüyor.
USK, Ocak ayında çiğ süt için tavsiye fiyatını litre başına 17,15 TL olarak açıkladı. Bu fiyat daha birinci günden üreticinin yükünü hafifletmekten uzak kaldı. Süt üreticinin en kıymetli maliyet kalemlerinden olan süt yemi fiyatları her ay sistemli oalrak artarken üreticinin satış fiyatı yılda bir defa belirleniyor. Geçtiğimiz mayıs ayında süt yemi fiyatları aylık yüzde 2,7, yıllık yüzde 26,4 artarken besi yeminde de yıllık artış yüzde 27,2 oldu. Buna rağmen süt fiyatları artmak yerine enflasyon karşısında adeta geriledi.
Son aylarda üst üste artırım şampiyonu olan veteriner masraflarında da çiftçinin durumu benzeri. Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) her ay açıkladığı ziraî girdi enflasyonuna nazaran nisanda en yüksek enflasyon yıllık yüzde 56,94 ile veteriner harcamalarında görüldü. Tıpkı ayda aylık artırım şampiyonu da misal biçimde yüzde 3,61 artan hayvan yemi oldu.
TORKU DA ÖDEME YAPMIYOR
Süt üretimiyle ünlü Balıkesir’de de çiğ süt, ortacılar ile toplanıyor. Şirketler, sütü, ortacılar üzerinden 15,5 TL’ye alarak kârlarına kâr katıyor. Pek çok kentte de üreticinin durumu benzeri.
TÜİK datalarına nazaran 927 bini aşkın hayvan varlığı ile ülkenin en fazla büyükbaş hayvana sahip kenti Konya’da da üretici sıkıntı durumda. Kentte Cihanbeyli ilçesinde çiftçiler Konya Şeker’in Torku marka sütü neredeyse haraç mezat fiyattan, 15,4 TL’den aldığını anlattı. Ülkenin en büyük 5’inci besin şirketi olmakla her fırsatta övünen Torku’nun, çiftçilere ödemeleri ise kelam verdiği 15 gün içinde yapmadığı öğrenildi. Çiftçiler, sattıkları sütün karşılığı için haftalarca bekletildiklerini anlattı.
***
ERDOĞAN’DAN ‘‘BATAN ÇİFTÇİ YOK’’ İDDİASI
AKP’li Cumhurbaşkanı Erdoğan, Ziraat Bankası Tarım Ekosistemi Buluşması’nda yeni tarım kredilerini duyurdu. “Muhalefetin çizdiği karamsar tabloyla gerçekler ortasında büyük fark var” diyen Erdoğan, çiftçilerin iflas etme, borç batağına batma üzere bir durumun içerisinde olmadığını savundu. Zirai don ziyanına ait vaatlerde bulunan Erdoğan, “Çiftçi kardeşimiz çok uygun fiyatta kredi kullanıyor. Ortada iflas etme, borç batağına batma, ödeyememe üzere bir durum yok. Tarım kesimimiz hamdolsun dimdik ayaktadır. 23 yıldır duruşumuzdan taviz vermedik. Nisan ayında başımıza gelen zirai don olayında sergiledik. Hasar tazminatlarını ödemeye başladık. Zirai don olayından 65 ilimiz etkilendi. TARSİM kapsamında ziyanlarını karşıladık, sigortasız çiftçilerimizin ziyanlarını da karşılamaya devam ediyoruz. Kasıma kadar, hem sigortalı hem sigortasız bütün çiftçilerimizin ziyanlarını karşılamış olacağız” diye konuştu.
Erdoğan batan yok dese de çiftçilerin borçları rekora gidiyor. Çiftçiler, borçları için traktör ve tarlalarını satmak zorunda bırakılıyor. Mart ayında prestijiyle çiftçilerin bankalara borcu 1,043 trilyon liraya ulaştı. Tarım Kredi Kooperatifleri’ne olan borçlar ile piyasa olan borçlar ise bilinmiyor.