Dönemin Başbakanı Bülent Ecevit, 20 Temmuz 1974 sabahı saat 06.20’de, “Biz savaş için değil, barış için ve yalnız Türklere değil, Rumlara da barış getirmek için adaya gidiyoruz” diyerek dünyaya duyurduğu Kıbrıs Barış Harekatı’nın üzerinden 51 yıl geçti. Harekatın parolası, dönemin Dışişleri Bakanı Turan Güneş’in kızı Ayşe Ayata’dan esinlenilerek, “Ayşe Tatile Çıksın’’ olarak belirlenmişti. İki farklı harekat ile KKTC’nin bugünkü hudutları çizildi. 498 asker, 70 mücahit, 1672 sivil vatandaş şehit oldu. O kuvvetli günlerin şahitleri ortasında KKTC’nin 3. Cumhurbaşkanı Derviş Eroğlu ile kızı ve bugünün Gazimağusa Milletvekili Resmiye Eroğlu Canaltay da vardı. Eroğlu ve Canaltay, 20 Temmuz’da yaşadıklarını SÖZCÜ’ye anlattı.
‘KATLİAM BAŞLADI…’
Derviş Eroğlu: “20 Temmuz sabahı 06.00’da uyandım ve Rauf Denktaş beyin harekatı haber veren radyo anonsunu duydum, çabucak doktor olarak görevli olduğum Mağusa Hastanesi’ne koştum. Rumlar katliama başladı, hastaneye yaralılar, şehitler geliyordu. Bir yandan ameliyat yapıp öteki yandan da ailelere çocuklarının şehit haberlerini vermek zorunda kaldım, çok sıkıntı günlerdi. Bizi ayakta tutan ve heyecanlandıran ise Türk uçaklarının sesiydi. Birinci harekat sonrası ateşkes ilan edildi lakin yeni bir harekat olacağından emindim. İkinci harekat ile birlikte Mağusa da kurtuldu. Türkiye 1974’de müdahale etmese, Rumların Akritas planı çerçevesinde adada tek bir Türk kalmazdı. EOKA darbesi ve Rumların ana hedefi da Kıbrıs Türkünü büsbütün ve topluca imha etmekti.”
Harekatı devrin başbakanı Bülent Ecevit yönetti.
‘ZİNDANLARDA SAKLANDIK’
Resmiye Eroğlu Canaltay: “O devir 13 yaşındaydım. Denktaş bey harekatın başladığını açıklayınca anne ve babalar çocuklarına en hoş kıyafetlerini giydirdi, hepimizin eline Türk bayrakları verdiler. Türk askerini karşılayacaktık. Babam, ‘Savaş başladı, saklanın’ diyerek bizi geri çevirdi. Rumlar Maraş bölgesindeki binaların üzerine uçaksavarlar yerleştirmiş, her yere ateş ediyordu. Biz de Mağusa Kalesi’nin altındaki sığınak ve zindanlara saklandık, günlerce orada kaldık. Yiyecek ve su çok azdı. Daima bombalar patlıyordu. Babam gece gündüz hastanedeydi, ameliyat yaparken hastaneye de bombalar düştü. Sonra Türk uçakları Rum mevzilerini imha etti ve ikinci harekat ile askerimiz bölgeye hakim oldu, büyük sevinç yaşadık. Türk askeri gelmese biz de Muratağa, Atlılar ve Sandallar köyleri üzere katliama uğrayacaktık. Ortadan 51 yıl geçti çok sıkıntı periyotlar yaşadık ve acıları içimize gömdük.”
KKTC’nin 3. Cumhurbaşkanı Derviş Eroğlu ve kızı Resmiye Eroğlu Canaltay
SAMPSON DARBESİ
Kıbrıs’ta 15 Temmuz 1974 günü Rum EOKA terör örgütü lideri Nikos Sampson darbe yaparak Cumhurbaşkanı Makarios’u vazifeden uzaklaştırdı, adadaki Türklerin hayatı tehlikeye girdi. Türkiye garantör ülke sıfatı ile müdahale kararı aldı. 20 Temmuz sabahı Türk askeri Girne’ye havadan indirme ve denizden çıkarma yaptı. Savaş uçakları Rum mevzilerini bombaladı. Üç gün içinde Girne ve Lefkoşa’nın tamamı denetim altına alındı ve ateşkes ilan edildi. Sampson vazifesi bıraktı, Yunanistan’da da askeri rejim sona erdi. Lakin Rumlar, Türk bölgelerine akınlarını sürdürüp Muratağa, Atlılar ve Sandallar köylerinde toplu katliamlar yapınca, 14 Ağustos günü 2. Harekat başlatılarak Mağusa ve Lefke de alındı. Türkiye adanın yüzde 38’ine hakim oldu. Bugünkü sonlar çizildi.
Bizi toplu mezara koyacaklardı
KKTC Cumhurbaşkanı Ersin Tatar, 20 Temmuz Barış ve Özgürlük Bayramı’nı kutladı. Tatar, Kıbrıs’ta Rumların Türklere yönelik akınları ve katliamlarının BM ile İngilizler tarafından yalnızca seyredildiğine dikkati çekerek, şunları kaydetti: “Amaçları Kıbrıs’ın Yunanistan’a bağlanması ve Ada’daki Türklerin büsbütün imha edilmesiydi. Türkiye’nin gelmediği bir ihtimalde tümümüzü birkaç gecede toplu mezarlara koyacaklardı.”