İstatistikler üreme sıhhatimizin risk altında olduğunu, anne-baba olma bahtının genç yaşlarda da azaldığını gösteriyor. Son yıllarda ileri yaştaki çiftler kadar genç çiftlerinde da tüp bebek tedavisiyle anne baba olabildiğine dikkat çeken Bayan Hastalıkları, Doğum ve Tüp Bebek Uzmanı Prof. Dr. Bülent Tıraş bu mevzuda merak edilen noktalara değindi…
Kısırlık sorunu neden artıyor?
Kişinin yaşadığı ortam, tükettiği besinler direkt üreme (sperm-yumurta) sıhhatini da etkiliyor. Günümüzde ziraî alanda kullanılan pestisitlerden (tarım ilaçları), hormonlar, katkı unsurlu besinlere, hava kirliliğinden, obeziteye kadar pek çok faktör gençlerde kısırlığa neden oluyor. Her geçen gün yeni toksinlere maruz kalındığı için gençlerde infertilite oranının artması kaçınılmaz bir tablo olarak karşımıza çıkıyor.
Genç kızlara kıymetli uyarı
Kadınlar gençken şayet ilerleyen yaşlarda anne olmayı düşünüyorlarsa tecrübeli merkezlere başvurarak yumurtalık rezervlerini kıymetlendirmeli. Kolay bir ultrason muayenesiyle yumurtalık rezervinin basitçe kıymetlendirilmesi mümkün. Bu kimi kan testleriyle de anlaşılabilir.
Genç erkeklere tavsiyeler
Genç erkeklerde varikosel, inmemiş testis üzere infertiliteye yol açabilecek olan problemler erken yaşlarda tedavi edilmeli. Bir erkek ileride baba olmayı planlıyorlarsa kilo denetimi, sağlıklı beslenme, gerilimden uzak bir hayat üzere kriterlere dikkat etmeli ve sperm sayımı yaptırmalı.
Kısırlık nedenleri
KADIN
Kadınların iş omurundaki meslek amaçları evlilik yaşını 25-30’lu yaşlardan daha ileri periyoda taşıdı. Meğer bebek sahibi olmak isteyen bayan için ‘yaş’ en kıymetli kriterlerden biridir. Bilhassa 35-37 yaş sonrası yumurta sayısı ve kalitesinde süratli bir düşüş olur. Ayrıyeten yumurtlama meseleleri, tüplerin tıkanıklığı, endometriozis, rahim yapısındaki bozukluklar (polip, miyom varlığı ya da doğuştan kaynaklı rahim anomalileri) kısırlık nedenleri ortasında sayılabilir.
ERKEK
Erkek üreme sıhhatinde ise sperm kalitesi ve sayısı değerlidir. Çocuklukta yaşanan inmemiş testis ya da yüksek ateşli hastalıklar, sperm üretiminde azalma, kalite bozuklukları, hormonal dengesizlikler, genetik faktörler erkekte kısırlık sebepleridir.
KADIN-ERKEK
Kemoterapi de üreme sıhhatini olumsuz etkilediği için erkek-kadın fark etmeksizin sperm ya da yumurta dondurulması gerekir. Türkiye’nin obezite görülme sıklığında Avrupa birincisi olduğunu dikkate alırsak; kısırlıkta hem bayan hem de erkekte kilo meselesini unutmamak gerekir. Çiftlerin sıhhatsiz beslenme, sigara kullanımı ve artan gerilim seviyeleri de kısırlık nedenidir.
Tüp bebek tedavisi kimler için uygundur?
Doğal yollarla çocuk sahibi olamayan çiftler için tüp bebek tedavisi önerilir. Çift bir yıl boyunca korunmasız cinsel bağlantıya girmesine karşın gebelik oluşmadığında tüp bebek uzmanına başvurmalıdır.
Yaş sonu var mı?
Tüp bebek tedavisinin uygulanabileceği üst yaş hududunda bayanın yaşı kıymetlidir. Günü-müzde 43 yaş sonrası yumurtaları bittiği ya da çok azalacağı için anne adayının bahtı hayli düşmektedir.
KADIN HASTALIKLARI VE DOĞUM UZMANI PROF. DR. BÜLENT TIRAŞ ANLATTI
Tedavideki yenilikler
PRP, eksozom, kök hücre uygulamaları sağlıklı bebeğin dünyaya gelmesi için başarıyı artıran yeni jenerasyon hücresel tedaviler ortasında birinci sırada yer alıyor. Testis plazma yahut PRP ile sperm çıkmayan ya da sperm kalitesi çok berbat olan hastaların tedavilerinde başarılı sonuçlar alıyoruz. Eksozom bayanda yumurtalıkları, erkek de spermleri kuvvetlendirmek ismine çok önemli bir gelişme olarak kıymetlendirilebilir. Lakin eksozom ve kök hücre çalışmalarında çiftlerin, bu hücre ve veziküllerin kendislerinden elde edilmesi konusuna dikkat etmeleri gerekiyor.
Doğurganlık ve sperm üretimi nasıl artırılır?
Son periyotta yapılan araştırma sonuçları D vitaminin üreme sıhhati, sperm ve yumurta kalitesi ile alakasını ortaya koymaktadır. Ayrıyeten doğurganlık ve sperm üretimini artırmak için Akdeniz diyeti üslubunda tahıl, zerzevat, meyve, çinko ve omega-3 yağ asitleri içeren yağsız et, somon üzere balıklar, fındık, avokado, zeytinyağı temelli beslenme önerilebilir. Olağan nizamlı idman, gerilim, sigara ve alkolden uzak bir ömür şekli da üreme sıhhatini olumlu tesirler.
BİTKİSEL ESERLER KISIRLIĞA ÂLÂ GELİR Mİ?
Erkek ya da bayan kısırlığında bitkisel eser kullanımına katılıkta uzman doktor tarafından karar verilmelidir. Aksi takdirde istenmeyen hatta telafisi olmayan tablolar yaşanabilir. Zira bu cins eserlerin içinde ne olduğunu bilmeye imkân yok. Bilhassa internet üzerinden satılan eserlerden uzak durulmalıdır. Besin destekleri ve multivitaminler de doktora danışılmadan kullanılmamalıdır.