Sakarya, Bilecik ve Eskişehir’de çıkan orman yangınından kaynaklı duman ve partiküller Bursa’ya ulaştı. Kül yağmuru araçların üstü ile meskenlerin balkonlarını kaplarken, tesirli olan duman da görüş aralığını düşürdü. Zarurî olmadıkça dışarı çıkılmamasını ve maske takılmasını öneren Bursa Uludağ Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Etraf Mühendisliği Öğretim Üyesi Prof. Dr. Yücel Taşdemir, “Küçük boyuttaki partiküller, üst teneffüs yolumuzu geçip, ciğerlerimize gelebilmekte ve insanlarda birtakım olumsuz hastalıkların oluşmasına sebep olabilmektedir. Astım, KOAH üzere hastalıkları da tetiklemektedir” dedi.
Sakarya’nın Geyve, Bilecik’in Osmaneli ve Eskişehir’in Seyitgazi ilçelerinde çıkan orman yangınlarının duman ve partikülleri Bursa’ya ulaştı. Kuş uçuşu Bilecik’in Osmaneli ilçesine 84, Sakarya’nın Geyve ilçesine 110 ve Eskişehir’in Seyitgazi ilçesine de 162 kilometre uzaklıkta bulunan Bursa’da, kül yağmuruyla oluşan çevre kirliliği nedeniyle birçok araç ile meskenlerin balkon ve camları isle kaplanırken, tesirli olan duman görüş arasını düşürdü.
‘ASTIM, KOAH ÜZERE HASTALIKLARI TETİKLEMEKTE’
Bursa Uludağ Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Etraf Mühendisliği Öğretim Üyesi Prof. Dr. Yücel Taşdemir, atmosfere karışan bütün kirleticilerin aşikâr aralık taşındıklarını söyleyerek, “İlk olarak yerleşim yerlerine tesirleri oluyor. Orada konutlar, ziraî alan ve altyapı ziyan görebiliyor. Bunun sonucunda maddi kayıplar ve göçler olabilmekte. Fakat bu cins orman yangınlarında hava kirliliği olaylarını görmüş oluyoruz. Çünkü burada denetimsiz bir yanma kelam konusu. Bunun sonucunda da ekseriyetle karbondioksit azotoksitler ve bilhassa de partiküller açığa çıkmakta. Özellikle küçük ve ince dediğimiz partiküller, insanın üst teneffüs yolundan geçip, ciğerlere kadar ulaşabilmekte. Orada çeşitli hastalıklara sebep olmakta. Astım, KOAH üzere hastalıkları da tetiklemektedir. Karbondioksit küresel ısınmada çok tesirli bir gaz. Bu orman yangınlarında, çok büyük ölçülerde atmosfere maalesef karbondioksit yayılmakta. Ortamdaki konsantrasyonları olumsuz yönde arttırabilmektedir. Üzerinde durmamız gereken öteki bir bahis da azotoksitlerin oluşması. Bu gazlar da yüksek sıcaklarda azotla oksijen gazının istemsiz bir halde bir ortaya gelip, azotoksiti oluşturması sonucunu karşıya çıkarmaktadır. Azotoksitlerin en büyük özellikleri de insan sağlığının yanı sıra asit yağmurlarının oluşmasına sebep olmasıdır” diye konuştu.
‘BU TÜR ETKİLERİ, YANGININ ÇEVRE İLLERİNDE GÖRMEMİZ NORMAL’
Sakarya, Bilecik ve Eskişehir’deki yangın bölgeleri ile Bursa arasındaki aralığın kısa olduğuna da dikkat çeken Taşdemir, şunları söyledi:
“Bilimsel olarak çalışmalar var. O da çökelme olayları. Atmosfere karışan bütün kirleticiler aşikâr aralıklar taşınırlar, ondan sonra uygun ortamlarda çökerler. Bu uzaklıklardan baktığımız vakit kimi taşınımlar görülmüş olmakta. İşte partikül hususlar, is kokusu, duman kokusu görmekteyiz. Dolayısıyla bu tür tesirleri yangın çevresinin civarındaki vilayetlerde yahut yerleşim yerlerinde görmemiz pek olağan ve kaçınılmaz bir şey. Dün yaşanan kül yağmuru ve sabahki sis, yangın bölgelerinden gelmiş olanlardır. Oralardan Bursa’ya ya da öteki vilayetlere taşınmış olabiliyorlar. Baktığımız vakit, son birkaç günlük rüzgar hareketliliğini incelediğimiz vakit, kuzeyli ve doğulu rüzgarların Bursa’ya yanlışsız geldiğini görüyoruz. Bu da maalesef taşınımın Bursa yönlü olduğunu gösteriyor. Ortamdaki partikül miktarı biraz artmış oldu. Ortamdaki nemle ya da havanın dingin olmasıyla, maalesef bunlar görüş arasını etkilemiş oluyorlar.”
‘İNSAN SIHHATİ VE ÇEVRESEL KİRLİLİĞE DİKKAT ETMEK GEREKİYOR’
Bu taşınımların olumsuz tesirlerinden en önemlisinin, insan sağlığına tesirleri olduğunu söyleyen, vatandaşların mümkün olduğunca dışarı çıkmamasını ve maske takmasını öneren Prof. Dr. Yücel Taşdemir, “Bizim için önemli olan insan sağlığı. Maalesef insan sıhhati açısından oluşan ziyanlı gazlar var burada. Bunlardan en önemlisi karbonmonoksit, azotoksitler. Bunlar açığa çıkmış olabiliyorlar. Birebir vakitte istemediğimiz, çeşitli uçucu organik bileşikleri içeren gazlar da oluşabiliyor. Bunlar insan sıhhatini olumsuz yönde etkiliyorlar. Bilhassa partikül unsurların 2,5 mikron yahut daha küçük boyuttaki partiküller, üst teneffüs yolumuzu geçip, ciğerlerimize gelebilmekte ve insanlarda kimi olumsuz hastalıkların oluşmasına sebep olabilmektedir. Çevresel açıdan baktığımız vakit da Bursa, bir tarım kenti. O çöken tozlar, bitkilerin oksijen alıp vermesinde sorun oluşturur. Ümit ediyorum çok büyük olmayacak bu fakat biraz etkilenme kelam konusu olacak” tabirlerini kullandı.
‘ORMANLARIN YANMASI KÜRESEL ISINMAYI ARTIRIR’
Ormanların, oksijen üretim alanları olduğunu da hatırlatan Prof. Dr. Taşdemir, “Ormanlar, yutak alanlarıdır. Yani havadaki karbondioksiti alır, yok ederek, oksijene çevirmiş olur. Onun için yutak alanları denir. Ormanların yok olması da aslında bu yutak alanlarının da yok olmasına sebep olup, küresel ısınmaya olumsuz tesir etmiş olur. Ormanlar sayesinde birçok canlı yaşayabilmekte. Bunlar yandıktan sonra mikroorganizmalar, çeşitli böcekler yok olmakta ve toprağın sıhhati, düzeni bozulabilmektedir” dedi.