IMF’in dünyanın 30 büyük iktisadını 2024 sayılarını ele alarak hazırladığı rapora nazaran Türkiye’nin cari açığı, güç fiyatlarındaki düşüş, altın ithalatındaki azalma ve turizm gelirlerindeki güçlü artış sayesinde 2024’te GSYH’nin yüzde 0,8’ine indi. 2023’te bu oran yüzde 3,5 seviyesindeydi. Bu, son yılların en süratli iyileşmelerinden biri oldu.
Fakat raporda bu güzelleşmenin yapısal bir yatırım artışından değil, özel kesimin tasarruflarını artırmasından kaynaklandığı aktarıldı. Yani ekonomik büyümenin uzun vadede sürdürülebilir olması için yatırımların tekrar canlandırılması gerektiği sinyali verildi.
REZERVLER RİSK ALTINDA
Türkiye’nin brüt milletlerarası rezervlerinin 2024 sonunda 155 milyar dolara yükseldiği belirtilen raporda IMF, bu düzeyin hâlâ memleketler arası standartlara nazaran düşük olduğu aktarıldı. Fon’un rezerv yeterliliği ölçütüne nazaran Türkiye, yüzde 72 ile kritik eşiğin altında yer alıyor.
TL’NİN DEĞERİ
IMF, 2024’te TÜFE bazlı gerçek efektif döviz kurunun yüzde 12,9, ÜFE bazlı kurun ise yüzde 12,7 paha kazandığını söyledi. Yapılan tahliller sonucu, TL’nin yüzde 5,2 çok pahalı olduğunu gösteriyor. Bu durum, ihracatçıların rekabet gücünü zayıflatabilecek bir öge olarak dikkat çekiyor.
SERMAYE GİRİŞLERİ 2 YIL ÖNCEYE DÜŞTÜ
Net sermaye girişleri 2024’te GSYH’nin yüzde 1,7’si düzeyinde kalarak 2023’teki yüzde 4,5’lik düzeyin altında oldu. Portföy yatırımlarında hafif bir artış yaşansa da direkt yabancı yatırımlar sonlu kaldı.
Yayımlanan raporda, 2025-2030 periyodunda Türkiye’nin her yıl GSYH’nin yaklaşık yüzde 15’i kadar dış borç geri ödemesi yapacağı ve bu nedenle finansman gereksiniminin yüksek kalacağı aktarıldı.
DIŞ EKONOMİK POLİTİKLARIN ART YÜZÜ
Türkiye’nin net milletlerarası yatırım konumu 2020-2024 ortasında ortalama GSYH’nin yüzde -34,5’i seviyesinde gerçekleşti.
2023’te GSYH’nin yüzde -27,5’i olan net memleketler arası yatırım konumu, 2024’te yüzde 5,2 güzelleşerek yüzde -22,3’e çıktı. Ancak kısa vadeli dış borcun yüksekliği ve rezervlerin hudutlu oluşu, dış şoklara karşı kırılganlığı sürdürüyo
IMF’DEN TÜRKİYE’YE TAVSİYELER
Fon, Türkiye’nin dış ekonomik kırılganlıklarını azaltmak maksadıyla şu adımları önerdi:
Para siyasetinde sıkı duruş ve enflasyonla gayrette kararlılık.
Mali disiplin ve kamu harcamalarının denetimi.
Ticaretin önündeki mahzurların kaldırılması ve ihracata dayalı büyüme modeli.
Yatırım ortamını güzelleştirecek hukuksal teminat ve rekabet ıslahatları.
Rezerv birikimini güçlendirecek, şoklara karşı dayanıklılığı artıracak stratejiler.