Türkiye, saç ekimi turizmindeki ününe sıra dışı ve acı verici yeni bir halka ekliyor: estetik hedefli bacak uzatma ameliyatı. Başlangıçta tıbbi bir mecburilik olarak uygulanan bu operasyon, artık “kısa uzunluklu olmanın” yarattığı toplumsal baskıdan kaçmak isteyen dünyanın dört bir yanından gelen hastalara umut satıyor.
Birkaç santimetre uğruna on binlerce doları ve aylarca sürecek acıyı göze alanlar için Türkiye, düşük maliyetiyle yeni bir cazibe merkezi haline geldi.
Son kabul edilebilir önyargı: Kısa uzunluklu olmak
Peki, bir insan neden bu türlü şiddetli bir süreci göze alır? Toplanan tanıklıklar, boyun çağdaş toplumda bir damga olmaya devam ettiğini gösteriyor.
The Guardian’a konuşan bir hasta, durumu “Kısa uzunluklu olmak, toplumdaki son kabul edilebilir önyargıdır” kelamlarıyla özetliyor. Araştırmalar da bu görüşü destekliyor: Avustralya’da yapılan bir çalışma, kısa uzunluklu erkeklerin daha az kazandığını, Hollanda’daki bir araştırma ise çiftlerin yalnızca %7,5’inde bayanın erkekten uzun olduğunu ortaya koydu.
Psikiyatristler, bu takıntının “beden dismorfisi” ismi verilen, kişinin görünümündeki hayali kusurlara saplantısı durumuna dönüşebileceği ihtarında bulunuyor.
Acı dolu bir süreç
Kozmetik bir süreç üzere pazarlansa da, bacak uzatma tekniğinin kökeni 1950’ler Sovyetler Birliği’ne ve savaş yaralarını uygunlaştırma eforlarına dayanıyor. “Distraksiyon osteogenezisi” olarak bilinen sistemde, femur yahut tibia kemiği cerrahi olarak kesiliyor. Akabinde kemiğe, her gün yaklaşık bir milimetre uzatılan harici yahut dahili bir metal aygıt yerleştiriliyor. Beden, bu açılan boşluğu yeni kemik dokusuyla dolduruyor.
Bu uzama evresi 2-3 ay sürerken, yeni kemiğin sertleşmesi ise 3 ayı daha bulabiliyor. Hastalar, tam güzelleşmenin bir yılı rahatlıkla geçebildiği bu süreçte koltuk değneği yahut tekerlekli sandalye kullanmak, ağır fizik tedavi görmek ve daima ağrıya katlanmak zorunda kalıyor.
Herkes maksadına ulaşamıyor: Mevt riski de var
Süreç, her vakit istenen sonuçla bitmiyor. Ameliyat sonrası kan pıhtılaşması (akciğer embolisi) nedeniyle mevt riski bulunuyor. The Guardian, bu nedenle hayatını kaybeden Suudi bir hastanın durumunu aktarırken, BBC ise Elaine Foo’nun acı dolu kıssasını paylaştı: 50.000 Sterlin ödediği ameliyat sonrası metal çivinin kemiğini delmesi, güzelleşmeyen kemikler ve sekiz yıl süren sekiz farklı ameliyat. Foo, bugün hareket kabiliyeti problemleri ve travma sonrası gerilim bozukluğu ile yaşıyor. Cleveland Clinic’e nazaran riskler ortasında hudut hasarı, eklem sertliği ve kronik ağrı da bulunuyor.
Milyarlarca dolarlık pazar
Tüm risklere karşın global pazar büyüyor ve beş yıl içinde 8,6 milyar dolara ulaşacağı varsayım ediliyor. Türkiye’nin bu pazardaki en büyük avantajı ise fiyat. ABD yahut İngiltere’de 150.000 dolara kadar çıkabilen ameliyat, Türkiye’de hastane ve fizyoterapi dahil yaklaşık 32.000 dolara mal oluyor. Bu durum, Çin üzere ülkelerde yasaklanan, İngiltere’de ise yalnızca tıbbi mecburilik halinde karşılanan operasyon için Türkiye’yi ve ABD’yi özel bölümün cenneti haline getiriyor.
Ameliyatı olanların %90’ı bunu bir sır üzere saklarken, kimileri içinse bu bir statü göstergesi. Pekala, birkaç santimin bedeli ne? Sekiz yıl acı çeken Elaine, BBC’ye “Bugün biri bana tekrar yapar mısın diye sorsa, katiyen hayır derdim” diyor.
Asıl soru ise tahminen de şu: Hangisi daha çok can yakıyor; kemiklere saplanan metal çubuklar mı, yoksa insanları asla gereğince “uzun” hissettirmeyen toplumsal baskı mı?