DİSK Araştırma Merkezi-DİSK-AR yayınladığı Fiyat Kayıpları İzleme Raporunda, Ocak-Ağustos periyodunda çalışanların ülke genelinde aldığı toplam maaşın enflasyon ve vergi nedeniyle 1 trilyon 155 milyar TL kısmının gelir kaybı haline geldiği belirlendi. Rapora nazaran taban fiyata orta artırım yapılmaması kayıpları büyüttü. Taban fiyatlı bir personel Ağustos 2025 itibariyle 4 bin 753 TL gelirini enflasyon nedeniyle kaybetti. Vergi ve enflasyon her bir personel 8 ayda toplam 69.2 bin TL parasını kaybetti.
DİSK, tertipli hale getirdiği aylık fiyat kayıpları araştırmasında metot ve içerik olarak Eylül ayında revizyona gitti. Hesaplama yalnızca çalışanları kapsar hale getirildi, vergi kayıpları kısmında yer almayacağı için kayıtdışı çalışanlar da hesaplamadan çıkarıldı. SGK’nın yayımladığı fiyat istatistikleri üzerinden bir hesaplama metoduna gidildi. DİSK araştırma raporunda, bilhassa enflasyon hesabında TÜİK dikkate alınmasına karşılık, bu hesaplamaya yönelik tenkitler de hatırlatılarak, gerçek gelir kaybının daha yüksek olabileceğine dikkat çekildi.
Araştırma, alınan fiyatın enflasyon karşısında alım gücündeki azalma ile elde edilen fiyatın vergi ve kesintiler nedeniyle azalması dikkate alınarak, emekçinin uğradığı gelir kaybını hesaplıyor. Buna nazaran, DİSK-AR, Ocak ayından Ağustos ayı sonuna kadar, ortalama emekçi fiyatlarında enflasyon ve vergi-kesintilerden kaynaklı toplam kaybın 1 trilyon 155 milyar TL oldu. Bunun 627.3 milyar TL’si enflasyon, 528 milyar TL’si de vergi ve kesintiler nedeniyle oldu.
DİSK-AR çalışmasında, vergi ve enflasyon kaybının fiyatlarda yarattığı erimenin hem bireylerin gelirleri açısından, hem de toplamda kıymetli meblağlara ulaştığının altı çizilirken gerçek fiyat gerilemesi manasındaki bu kaybın bireyleri zorladığına vurgu yapıldı.
BİR EMEKÇİ 6 AYDA 37.5 TL’SİNİ KAYBETTİ
DİSK araştırmasında, SGK’nın datalarına nazaran ortalama fiyat alan bir emekçinin enflasyon ve vergi-kesintilere giden toplam parası örnek olarak verildi. Buna nazaran, Aralık 2024’te 47 bin 500 TL ortalama fiyat düzeyi varken, Haziran ayı sonu itibariyle ortalama fiyat 50 bin 580 TL’ye yükseldi. Bu artış da dikkate alındığında, geçen 6 aylık periyot sonunda emekçinin her ay ödediği vergi ve kesintiler ile enflasyon nedeniyle fiyatın alım gücündeki gerilemeler dikkate alındığında, bu personel 6 ayda toplam 37 bin 535 TL’sini artırımlar nedeniyle harcama yaptığı yerlere ve vergi-kesintilerle devlete vermiş oldu.
Başta DİSK olmak üzere, personel örgütleri ve akademisyenler uzun müddettir gelir vergisi ve başta toplumsal güvenlik primleri olmak üzere kesintilerin, başta gelir vergisi dilimleri olmak üzere çalışanlar aleyhine belirlendiği eleştirisini devam ettiriyor. Araştırmada, “Ücretlerin sabit, fiyatların hür olması nedeniyle emek gelirleri enflasyonun altında ezilmektedir. Hükümetin izlediği alım gücünü ve fiyatları bastırmayı amaçlayan iktisat siyaseti enflasyonun faturasının emek gelirleri üzerine yüklenmesine yol açmaktadır. Enflasyon ve adaletsiz vergi-kesinti sistemi emek gelirlerini eriterek gelir bölüşümü daha da adaletsiz hale getirmekte ve yoksulluğu artırmaktadır. Bu nedenle fiyatta ve vergide adalet çok somut ve yakıcı bir taleptir.” yorumu yapıldı.
Tek bir emekçi örneğinde, Ocak ayında 3 bin TL’nin altında vergi ödeyen bir emekçi, Ağustos ayında 5 bin TL’den fazla vergi veriyor. Ocak ayı başında artırılan fiyatını emekçi çalışıp ay sonunda alıyor. Bu periyot itibariyle bir emekçi enflasyon nedeniyle 1885 TL’sini kaybediyor. Ağustos ayına gelindiğinde ise birebir emekçinin enflasyon nedeniyle aylık kaybı 7 bin 114 TL’yi aşıyor.
ARA ARTIRIM YAPILMAMASI KAYBI BÜYÜTTÜ
DİSK-AR araştırmasında, taban fiyata Temmuz ayında artış yapılmaması nedeniyle kaybın yükseldiğine de dikkat çekildi. “Sadece sigortalı çalışanların aylık enflasyon kaybı Ağustos 2025’te toplam (tüm çalışanlar için) 120,3 milyar TL’ye ulaşırken enflasyon ve vergi kaynaklı toplam erime 196,8 milyar TL oldu. 8 aylık birikimli erime (8 ayın toplamı) ise akıllara sakinlik verecek seviyeye, 1,2 trilyon liraya yaklaştı. Bilhassa taban fiyata Temmuz 2025’te orta artırım yapılmaması kayıpları daha da büyüttü. Artan gelir vergisi yükü nedeniyle tüm personeller için yaşanan 8 aylık birikimli toplam fiyat erimesi (kesintiler hariç) 528 milyar TL olurken enflasyonun yarattığı kayıp ise 627,3 milyar TL’ye ulaştı. Böylelikle artan gelir vergisi yükü ve enflasyonun 17 milyon personelin fiyatlarında yarattığı 8 aylık kayıp en az 1 trilyon 155 milyar TL’ye ulaştı. Vergi yüküne dolaylı vergiler (tüketim vergileri) dahil değildir. Tüketimden alınan vergiler alım gücünü eriten ve enflasyonu artıran bir başka faktördür.” yorumu yapıldı.