Fransa, Macaristan, Hollanda ve İspanya’nın da takviye verdiği teşebbüs, bilhassa “süper sperm donörü” olarak isimlendirilen ve yüzlerce çocuğun biyolojik babası olabilen şahıslara yönelik dertleri artırıyor. Şu anda birçok ülkede bu mevzuda yasal sınırlamalar ulusal seviyede uygulanıyor lakin bağlayıcı bir memleketler arası düzenleme bulunmuyor.
550’DEN FAZLA ÇOCUĞUN BABASI OLAN DONÖR VAR
Bazı ticari sperm bankaları, donör başına 75 aileyle sonlu kalacak biçimde istekli kotalar belirlerken, kimi kurumlarda bu türlü bir hudut dahi bulunmuyor. Bu da bir donörden 100’ün üzerinde genetik kardeşin doğmasına neden olabiliyor. Hollanda’da 550’den fazla çocuğun babası olduğundan şüphelenilen bir donör ve 100’den fazla çocuğa bağışta bulunduğu tez edilen Telegram CEO’su Paul Durov, bu tasaların sembolü hâline gelmiş durumda.
Euronews’te yer alan habere göre; İsveç Sağlık Bakanı Acko Ankarberg Johansson, bu durumun sırf etik değil, psikososyal meseleler da yarattığını belirterek, donörler ve donörden doğan çocuklar üzerindeki tesirlerin artık göz arkası edilemeyeceğini vurguladı.
Yakın vakitte, spermi ender ve kanserle kontaklı bir genetik mutasyon taşıyan öbür bir Hollandalı donörün sperminin en az 52 hamilelikte kullanıldığı ortaya çıkmış ve bunların kimilerine kanser teşhisi konmuştu. Bu olay da sınırlama taleplerini tekrar gündeme taşıdı.
Yunanistan’daki evvelki bir toplantıda da gündeme gelen teklifte, düşen doğurganlık oranları, ileri yaşta aile kurma eğilimi ve demografik baskıların artması sebebiyle donör sayısının daha sistemli denetim altına alınması gerektiği savunulmuştu.
’70’TEN FAZLA ÜVEY KARDEŞ KABUL EDİLEMEZ’
Belçika Sağlık Bakanı Frank Vandenbroucke ise bu sistemin lakin hudut ötesi kapsamlı bir kayıt sistemiyle işleyebileceğini belirtti. Vandenbroucke, “AB genelinde bir kota belirlenmeli ve bu, ortak bir bilgi tabanıyla desteklenmeli. 70’ten fazla üvey kardeşi olduğunu öğrenen bir çocuk için bu etik dışıdır ve önemli bir risk teşkil eder” dedi.
Avrupa Komitesi ise teklife temkinli yaklaşıyor. Komite, kısa mühlet evvel güncellenen insan kaynaklı unsurlar yönetmeliği üzerinden kıymetlendirme yapılması gerektiğini savunuyor. Yetkili Sandra Gallina, hususun tekrar eden bir telaş kaynağı olduğunu belirtmekle birlikte, donör başına çocuk sayısının düzenlenmesinin ulusal otoritelerin sorumluluğunda olduğunu hatırlattı.
Gallina, Komisyon’un İsveç ve Belçika’nın davetiyle Avrupa İnsan Üremesi ve Embriyoloji Derneği (ESHRE) ile bir kıymetlendirme toplantısı düzenleyeceğini açıkladı.