Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Lideri Şemsi Bayraktar, Ağustos ayına ait aylık ve yıllık girdi fiyatlarındaki değişim ile üretici-market fiyat farkını kıymetlendirdi.
Bayraktar, ziraî üretimde kullanılan girdilerde yaşanan fiyat artışlarına ve üretici ile market fiyatları ortasındaki farklara dikkat çekerek şu sözleri kullandı:
AYLIK VE YILLIK GİRDİ FİYATLARINDA YAŞANAN DEĞİŞİMŞLER
Ziraat Odalarımız aracılığıyla girdi piyasalarından aldığımız fiyat datalarına nazaran; Ağustos ayında, Temmuz ayına nazaran 20.20.0 gübresi yüzde 6,6, DAP gübresi yüzde 4,3, amonyum sülfat gübresi yüzde 2,1, CAN (%26) gübresi yüzde 0,1 oranında artış gösterdi. Buna rağmen üre gübresi yüzde 1,3 oranında düştü.
Geçen yılın Ağustos ayına nazaran son bir yılda üre gübresi yüzde 85,3, DAP gübresi yüzde 56,9, 20.20.0 gübresi yüzde 51,7, CAN(26) gübresi yüzde 39,3, ve amonyum sülfat gübresi yüzde 33,8 oranında arttı.
Ağustos ayında Temmuz ayına nazaran besi yemi yüzde 0,7, süt yemi yüzde 0,6, son bir yılda besi yemi yüzde 34,5, süt yemi yüzde 31,8 oranında arttı.
Elektrik fiyatları yıllık olarak yüzde 12,8 oranında artarken tarım ilacı fiyatları yüzde 14,94 oranında arttı.
Ağustos ayında mazot fiyatı aylık olarak yüzde 2,7 oranında düşmesine karşın yıllık yüzde 21,8 oranında arttı.
Girdi fiyatlarında yıllık bazda en fazla artış yüzde 85,3 oranıyla üre gübresinde görüldü.
AĞUSTOS AYI ÜRETİCİ MARKET FİYAT DEĞİŞİMİ
Ağustos ayında üretici ve market ortasındaki fiyat farkı en fazla yüzde 335,3 ile havuçta görüldü.
Havuçtaki fiyat farkını yüzde 299,9 ile kabak, yüzde 293,7 ile limon, yüzde 270,5 ile patlıcan, yüzde 222,8 ile sivri biber takip etti.
Havuç 4,4 kat, kabak 4 kat, limon 3,9 kat, patlıcan 3,7 kat, sivri biber 3,2 kat fazlaya satıldı. Üreticide 11 lira olan havuç markette 47 lira 88 kuruşa, 8 lira 38 kuruş olan kabak 33 lira 49 kuruşa, 38 lira 75 kuruş olan limon 152 lira 57 kuruşa, 10 lira 88 kuruş olan patlıcan 40 lira 30 kuruşa ve 14 lira 70 kuruş olan sivri biber 47 lira 45 kuruşa satıldı.
Ağustos ayında fiyatı en fazla artan eser markette ve üreticide yeşil fasulye olurken, fiyatı en fazla düşen eser markette kuru soğan, üreticide ise limon oldu.
MARKET FİYATLARI
Ağustos ayında markette 37 eserin 30’unda fiyat artışı, 6’sında ise fiyat azalışı görülürken, bir eserde fiyat değişimi olmadı. Ağustos ayında markette fiyatı en fazla artan eser yüzde 56 ile yeşil fasulye oldu. Yeşil fasulyedeki artışını yüzde 55,4 ile kabak, yüzde 39,7 ile salatalık, yüzde 35,8 ile patlıcan ve yüzde 19,2 ile yumurta takip etti.
Markette fiyatı en fazla azalan eser ise yüzde 9 ile kuru soğan oldu. Soğandaki fiyat düşüşünü yüzde 6,6 ile domates, yüzde 2,7 ile patates, yüzde 2,3 ile pirinç ve yüzde 1,2 ile sivri biber izledi.
ÜRETİCİ FİYATLARI
Ağustos ayında üreticide 29 eserin 19’unda fiyat artışı olurken 6’sında fiyat düşüşü görüldü. Kuru soğan, kuru kayısı, kuru incir ve elmada ise fiyat değişimi olmadı.
Üreticide en çok fiyat düşüşü yüzde 44,6 ile limonda görüldü. Limondaki fiyat düşüşünü yüzde 24,6 ile sivri biber, yüzde 20 ile maydanoz, yüzde 9,1 ile patates, yüzde 8,3 ile havuç ve yüzde 1,1 ile yeşil mercimek izledi.
Üreticide en çok fiyat artışı yüzde 152,9 ile yeşil fasulyede görüldü. Yeşil fasulyedeki fiyat artışını yüzde 136,7 ile salatalık, yüzde 45 ile patlıcan, yüzde 30,9 ile kabak izledi.
ÜRETİCİ FİYAT DEĞİŞİMLERİ NEDENLERİ
Çukurova Bölgesi’nde erkenci çeşit Mayer limon üretiminin fazla olması, piyasada limon arzının artmasına ve fiyatların düşmesine neden oldu. Geçtiğimiz yıl kâfi gelir elde edemeyen limon üreticileri, bu yıl da emsal zahmetlerle karşı karşıya kaldı.
Yazlık patateste erkenci çeşitler bitmek üzere iken orta erkenci çeşitlerde de hasat başladı. Bu yıl rekoltenin yüksek olması ve yazlık patatesin depolanamaması nedeniyle üretici fiyatları 4 buçuk lira düzeylerine kadar geriledi. Pazarda ve markette ortalama 14 lira 66 kuruş olan patateste üretici fiyatındaki bu düşüş, artan girdi ve personellik maliyetleri karşısında üreticiyi önemli manada ziyana uğrattı.
Benzer formda kuru soğanda da üretim fazlalığı nedeniyle fiyatlar geçen yılın tıpkı devrinde 4 lira 88 kuruş iken bu yıl tıpkı periyotta 4 buçuk liraya gerileyerek maliyetinde altına inerek üreticiyi mağdur etti.
Maydanozda mevsim kurallarının elverişli gitmesiyle birlikte eser ölçüsünün artması, buna karşılık tüketici talebinin sabit kalması, arz fazlası yaratarak fiyatların düşmesine neden olmuştur.
Tüketici talebinin gereğince olmaması nedeniyle havuç piyasasında oluşan düşük talep, eser fiyatlarının gerilemesine neden olmuştur
Yeşil fasulye, salatalık, patlıcan ve kabakta dönem sonunun gelmesinden ötürü arz azaldı eser fiyatları arttı.
Kuru fasulyedeki fiyat artışı yeni dönem eserlerin piyasaya girmesinden kaynaklandı.
Sivri biberdeki fiyatlarındaki düşüş arz fazlalığından kaynaklandı.”