Yeditepe Üniversitesi Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Oğuz Bayat, 5G-6G’nin ultra sağlam düşük gecikmeli bağlantı (URLLC) özelliğinin, yapay zekayla desteklenmesi ve hassas pozisyon tespitiyle birleştirilmesi halinde afet bölgelerinde irtibatın çok daha süratli ve muteber bir halde sağlanabileceğini belirtti.
Üniversiteden yapılan açıklamaya nazaran, teknolojik tahlillerle desteklenen afet idaresi, kriz anlarında toplumun direncini artırıyor. 5G-6G tabanlı acil irtibat merkezleri sayesinde bağlantı sınırlarının çökme riski en aza indirilebiliyor.
Japonya ve Güney Kore’de sarsıntı ve tsunami risklerine karşı 5G-6G’nin düşük gecikmeli bağlantı imkanları test ediliyor. Bilhassa drone tabanlı arama-kurtarma sistemleri ve akıllı sensör ağları üzerinde çalışılıyor. 5G-6G takviyeli acil irtibat araçları geliştiren Çin ise sarsıntı ve sel üzere durumlarda süratli suram yapılabilen taşınabilir baz istasyonları kullanıyor.
ABD’deki Federal Acil Durum Yönetimi Ajansı (FEMA) ve birtakım üniversiteler, yapay zekayla eğitilmiş sensörler ve robotları enkaz altındaki şahısların yerini tespit etmek için deniyor. Avrupa’da ise “Horizon 2020” projeleri kapsamında yapay zeka ve robotik sistemler afet senaryolarında test ediliyor.
Bilim insanları ise 5G-6G ve yapay zeka teknolojilerinin afet anlarında hayat kurtarmadaki kritik rolüne dikkati çekiyor.
HIZ VE AKTİFLİK KRİTİK
Açıklamada görüşlerine yer verilen Yeditepe Üniversitesi Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Oğuz Bayat, Türkiye’nin, zelzelelerin sık yaşandığı bir coğrafyada yer aldığını hatırlatarak, bilhassa afet sonrası “Altın Saatler” olarak bilinen birinci 72 saatin, hayati kıymet taşıdığını belirtti.
Arama-kurtarma çalışmalarında sürat ve aktifliğin, kurtarılan hayatların sayısını direkt etkilediğine değinen Bayat, afet anlarında kablosuz bağlantı altyapısının, trafik yoğunluğu ve baz istasyonlarının kapasite sonları nedeniyle yetersiz kalabildiğini aktardı.
Bayat, bu alanda kıymetli teknolojik gelişmeler yaşandığını vurgulayarak, “5G-6G’nin URLLC özelliği, yapay zekayla desteklendiğinde ve hassas pozisyon tespitiyle birleştirildiğinde, afet bölgelerinde bağlantı çok daha süratli ve sağlam bir biçimde sağlanabilir. Yeni teknolojiler sayesinde, operatörler ağ alan trafik kapasitesini 4G teknolojilerine kıyasla 100 kata kadar artırabilir.” değerlendirmesinde bulundu.
Ağ planlamasında kullanılabilecek ağ dilimleme (network slicing), yapay zeka dayanaklı dinamik trafik çizelgeleme ve akıllı anten teknolojilerinin, afet bölgesine özel gereksinimlere dinamik formda cevap verebilecek ağlar oluşturulabileceğini aktaran Bayat, şunları kaydetti:
“Dikey uygulama’ olarak isimlendirilen yapay zeka ağ araçlarıyla değişken durumlara otonom olarak müdahale edilip ağ kalitesi artırılabilir. 1-10 milisaniye düzeylerinde gecikme mühletleri sayesinde, drone ve robotlar büyük hücre ağları üzerinden küme halinde yönetilebilir. Böylelikle, arama-kurtarma operasyonlarında bu araçlar çok daha aktif kullanılabilir ve enkaz altındaki bireylerin tespiti anlık olarak sağlanabilir.”
Bayat, akıllı kent uygulamaları sayesinde altyapıların otomatik olarak yine yönlendirilebileceğini, yapay zeka tabanlı simülasyonlarla risklerin evvelce öngörülebileceğini ve müdahale planlarının daha aktif hazırlanabileceğini de tabir etti.