Kayapınar ilçesi Fırat Mahallesi’nde bulunan 13 katlı Rojava sitesinde, 5 Haziran’da çıkan Bircan Çavdar ile çocukları Yunus Emre (12), Zeynep (4) ve Elif Çavdar’ın (4) hayatını kaybettiği yangınla ilgili, Diyarbakır Cumhuriyet Başsavcılığı’nca başlatılan soruşturma sürüyor.
Binanın müteahhidi M.A.Ç. ve yapı kontrol sorumlusu B.C. tutuklandığı soruşturma kapsamında eksper heyeti ve Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi İtfaiye Daire Başkanlığı’nca hazırlanan rapor tamamlandı.
2 elektrik elektronik mühendisi, inşaat mühendisi, makine mühendisi ve elektrik teknisyeninin bulunduğu 5 kişilik uzman heyeti tarafından binada yapılan incelemelerin akabinde Diyarbakır Cumhuriyet Başsavcılığı’na sunulmak üzere 28 sayfalık rapor hazırlandı.
“YANGIN DEDEKTÖRÜ VE YANGIN ALARM SİSTEMİ GÖRÜLMEMİŞTİR”
Bilirkişi raporunda, “Mevcut kullanılan depo E blok altında planlanmıştır. Depo betonarme olarak planlandığı ve içerisi su dolu olduğu için kapasitesi ölçülememiştir. Yangın ve içme suyu için bir pompa ve hidrofor görülmüştür. Kelam konusu binada yangın dedektörü ve yangın alarm sistemi görülmemiştir” tespitinde bulunuldu.
“Binanın onaylı projeye uygun biçimde tatbik edilmediği”nin de belirlendiği raporun sonuç ve kanaat kısmı değerlendirmesinde ise şunlar kaydedildi:
“Elektrik tesisatındaki mümkün kısa devre nedeniyle kablolarda oluşan sıcaklığın şaft kanalında (binanın elektrik tesisatlarının geçtiği dikey boşluk) bulunan kolon kablolarının üst üste ve istiflenmiş formda birbirine yakın olması nedeniyle öbür kablolara yayılması, bina elektrik tesisatı muhafaza ve topraklama elemanlarının yetersiz kalması yahut olmaması nedeniyle oluşan sıcaklığın şaft kanalı içerisinde bulunan kabloların yanmasına neden olmuştur. Şaft kanalı genel yapısının ve şaft kapaklarının mevzuata ters halde imal edilmiş olması, şaft kanalı içerisinde olağanda olmaması gereken gereçler nedeniyle yangının yayılarak ve alevli bir halde ilerleyip çatıya kadar ulaştığı değerlendirilmiştir. Binanın genel olarak onaylı projeye uygun formda tatbik edilmemiş olması, projeye karşıt imalatların yapılmış olması, bu imalatların yangın yönetmeliğine karşıt olması nedeniyle yangının mevzuatta belirtilen konulara karşıt halde imalatlardan kaynaklandığı görüş ve kanaatine varılmıştır.”
YANGININ NEDENİ AŞİKÂR OLDU
Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi İtfaiye Daire Başkanlığınca hazırlanan olay raporda da yangına 11 araç ve 44 işçi ile müdahale edildiği, 50 ton su kullanıldığı tabirleri yer aldı.
Zemin katından çatı kısmına kadar bina içerisinde bulunan elektrik şaftı, çatının tamamı ve asansör dairesinin yandığı belirtilen raporda, “Binanın şaft boşluğunda bulunan elektrik tesisatının yanması sonucu yangının meydana geldiği kanaatine varıldı. Binada rastgele bir yangın kompartımanı (Bina içerisinde, üstü ve altı da dahil olmak üzere her yanı en az 60 dakika yangına karşı sağlam yapı elemanlarıyla duman ve ısı geçirmez alanlara ayrılmış (hacim) bölüm) bulunmamaktadır. Şaft kapaklarının yangına güçlü olmayan PVC gereçten yapıldığı, kapakların ısı ve duman sızdırdığı, çatının taşıyıcı sisteminin yanmaz gereç olmadığı ve ahşap olduğu görülmüştür. Çatının kaplama gerecinin mimari projede kiremit, mevcutta ise trapez sac olduğu görülmüştür. Yangın güvenlik holünün taban alanının 2,5, kaçış istikametindeki boyutunun ise 1,34 metrekare olduğu görülmüştür. Yangın güvenlik hollerinin eşyalarla dolu olduğu görülmüştür” denildi.
“YANGIN MERDİVENİNDE HAVALANDIRMA VE BASINÇLANDIRMA OLMADIĞI GÖRÜLMÜŞTÜR”
Yangın merdiven kapısının ilgili standartlara uygun olmadığı, duman sızdırdığı ve kendinden kapanır olmadığı tespitinin yer aldığı raporda, “Bütün yapılarda aksi belirtilmedikçe en az 2 çıkış tesis edilmesi ve çıkışların korunmuş olması gerekirken bu binada 1 çıkış mevcuttur. Binada 2 merdivenin sokağa müstakil çıkışının olmadığı görülmektedir. Yangın merdiveni kapısının merdivenin 3’te 1’inden fazlasını daralttığı görülmüştür. Servis merdiveninin baş kurtarma arasının 206 santimetre olduğu belirlenmiştir. Yangın merdiveninde basamak yüksekliklerinin sistemsiz olduğu ve basamak genişliğinin 250 milimetreden az olduğu görülmüştür. Kaçış merdiveni güvenlik holünde elektrik tesisatı ve şaft kapakları görülmektedir. Yangın merdiveninde havalandırma ve basınçlandırma olmadığı görülmüştür” tespitleri yer aldı.
UYARI SİSTEMİNE VURGU YAPILDI
İtfaiye raporunda, bodrum kattaki kapıların hiçbirinin yangın kapısı olmadığının tespiti de yapıldı. Binadaki kaçış yolu kapısının genişliğinin en az 69,7 santimetre, yüksekliğinin ise 195 santimetre olduğunun görüldüğü belirtilen raporda, şu tespitlere yer verildi:
“Yapı yüksekliği 30,50 metreden fazla ve 51,50 metreden az olan konutlarda, birbirlerine alternatif, her ikisi de korunumlu ve en az birinde yangın güvenlik holü düzenlenmiş ve basınçlandırma uygulanmış 2 kaçış merdiveni yapılması mecburidir. Binada 2 merdivenin korunumlu olmadığı ve merdivenlerin sokağa müstakil çıkışının bulunmadığı görülmektedir. Binadaki kabloların yangına güçlü olmadığı ve tıpkı vakitte çelik boru içerisinden geçirilmediği belirlendi. Asansörlerin yangın uyarısı aldığında kat ve koridor davetlerini kabul etmemesi gerektiği ve binadaki asansör sistemlerinin olmadığı görülmektedir. Elektrik şaftında tüm katlarda açıklıkların yangın durdurucu harç, yastık, panel üzere bir gereç ile kapatılmadığı görülmektedir. Binada rastgele bir acil durum aydınlatılması, yönlendirilmesi, algılama ve ihtar sistemi bulunmamaktadır. Binada yangın dolaplarının aktif olmadığı ve yönetmelikte belirtilen standartlara uygun olmadığı, birebir vakitte ‘itfaiye su alma’ ve ‘su verme ağzı’nın bulunmadığı görülmektedir. Kazan dairesinin kapısının genel kullanılan merdivenlere direkt açıldığı görülmektedir.”