Anayasa Mahkemesi (AYM), alt işveren-asıl patron ortasında muvazaa münasebeti tespit edilmesine rağmen, sendika üyeliğinin asıl patrona bildirilmediği gerekçesiyle toplu iş mukavelesinden (TİS) yararlandırılmayan çalışanın, sendika hakkının ihlal edildiğine hükmetti.
Resmi Gazete’de yer alan karara nazaran, Türkiye Kömür İşletmeleri Kurumunda (TKİ) 2006’dan bu yana personel olarak çalışan M.T, alt patron P. isimli şirketin elemanı olarak gösterildiğini, Maden-İş Sendikası üyesi olmasına rağmen TİS kararlarından yararlandırılmadığını belirterek, alacaklarının tahsili ismine dava açtı.
Yerel mahkeme, M.T’nin, TİS kaynaklı alacaklarının karşılanmasına karar vermesine rağmen Yargıtay, davacının TİS’ten yararlanabilmesi için sendikaya üye olması, üyeliğin asıl patrona bildirilmesi yahut dayanışma aidatı kesilmesini talep etmesi gerektiğini belirterek, kararı bozdu.
İHLAL KARARI ÇIKTI
Bozma kararı üzerine lokal mahkeme davanın reddine karar verdi. Kararın nihaileşmesinin akabinde M.T, hak ihlali argümanıyla AYM’ye ferdi müracaatta bulundu.
Yüksek Mahkeme, Anayasa’nın 51. unsurunda teminat altına alınan sendika hakkının ihlal edildiğine hükmetti. AYM’nin kararında, 4857 sayılı İş Kanunu’nun 2. unsurunda, “muvazaa halinde alt patron çalışanı olarak gösterilen emekçilerin işe başladıkları tarihten itibaren asıl patronun personelleri sayılacağının” düzenlendiği tabir edildi.
Söz konusu yasal düzenlemeye karşın mahkemelerce neden “sendika üyeliğinin bildirilmesi koşulu” arandığının mahkemelerin kararlarında açıklanmadığı aktarılan kararda, “Başvurucunun bu taraftaki yargılama sırasında lisana getirdiği uyuşmazlığın sonucuna tesirli sav ve itirazları da karşılanmamıştır.” tabirleri yer aldı.
Başvurucunun TİS’ten yararlanamamasının değerli bir külfete yol açtığına işaret edilen kararda, şu münasebetlere yer verildi:
“Sendika hakkının teminatlarının yerine getirilmediği ve mahkemelerin yorumlarının sendika hakkının korunmasının gerekliliklerine uygun düşmediği kanaatine varılmıştır. Bu kapsamda mahkemeler tarafından Anayasa’nın 51. unsuruna uygun bir inceleme yapıldığı, ilgili ve kâfi bir münasebet ile sonuca varıldığı ve devletin olumlu yükümlülüklerinin yerine getirildiği söylenemez. Açıklanan münasebetlerle Anayasa’nın 51. unsurunda garanti altına alınan sendika hakkının ihlal edildiğine karar verilmesi gerekir.”