Anoreksiyanın nasıl başladığı ve beyinde nasıl işlediği hala tam olarak anlaşılamasa da, bu çalışma hastalığın biyolojik temelleri hakkında kıymetli ipuçları sunuyor. Evvelki araştırmalar, anoreksiya hastalarında beyin yapısında dramatik değişiklikler meydana geldiğini ve fare deneylerinde beynin ödül sisteminde yer alan asetilkolin düzeylerinin düştüğünü göstermişti.
Yeni araştırmada, beyindeki mu-opioid reseptörleri (MOR) incelendi. Bu reseptörler, yeme davranışının hem fizyolojik hem de zevk tarafından düzenlenmesine yardımcı olan karmaşık bir opioid sisteminin kesimi. Çalışma, anoreksiya hastalarının beyinlerinde MOR düzeylerinin sağlıklı bireylere kıyasla daha yüksek olduğunu ortaya koydu.
Science Alert’de yer alan habere nazaran; Finlandiya’daki Turku Üniversitesi’nden fizyolog Pirjo Nuutila, “Opioid nörotransmisyonu beyinde iştahı ve yeme zevkini düzenler. Anoreksiya hastalarında bu sistemin aktivitesi sağlıklı bireylere kıyasla artmıştır” dedi. Daha evvelki araştırmalar, obez bireylerde bu sistemin daha düşük düzeylerde çalıştığını göstermişti. Bu durum, beyindeki opioid sisteminin hem iştah kaybını hem de çok iştahı düzenleyebileceğini düşündürüyor.
Çalışmaya, 18-32 yaş aralığında, anoreksiya nervoza teşhisi konmuş ve beden kitle indeksi (VKİ) 17.5’in altında olan 13 bayan hasta katıldı. Denetim kümesi ise VKİ’si 20-25 ortasında olan ve rastgele bir yeme bozukluğu geçmişi bulunmayan 13 sağlıklı bayandan oluşuyordu.
Araştırmacılar, pozitron emisyon tomografisi (PET) taramaları kullanarak MOR düzeylerini ölçtü. Ayrıyeten, beynin glikoz tüketimini inceleyerek, düşük güç alımının beyin işlevlerini nasıl etkilediğini araştırdılar. Bulgular, anoreksiya hastalarının beyinlerinin sağlıklı bireyler kadar glikoz tükettiğini gösterdi, yani beyin güç kıtlığına karşın kendini müdafaayı başarıyor.
Çalışmanın en dikkat cazip bulgularından biri de anoreksiya ile opioid sistemi ortasındaki münasebetin obezitedeki durumun tam aksisi olması. Evvelki araştırmalar, kilo kaybı sonrası MOR düzeylerinin arttığını göstermişti. Bu da, anoreksiya hastalarının beyinlerindeki opioid aktivitesinin neden yükseldiğine dair bir açıklama sunabilir.
Araştırmanın kimi sınırlamaları da var. İştirakçiler sadece bayanlardan oluştuğu için sonuçların erkekler için geçerli olup olmadığı bilinmiyor. Ayrıyeten, hastaların yeme davranışlarıyla ilgili bir anket yapılmadığı için, MOR düzeylerindeki değişikliklerin yeme alışkanlıklarıyla direkt irtibatı kurulamadı.
Buna karşın, araştırma anoreksiya nervozanın yalnızca ruhsal bir durum olmadığını, beynin biyokimyasal süreçleriyle de yakından alakalı olduğunu gösteriyor. Beyindeki opioid aktivitesinin dert ve depresyonla irtibatlı olması, anoreksiya hastalarında sık görülen duygusal dalgalanmaların da bu süreçle bağlı olabileceğini düşündürüyor.
Leave a Reply