Avrupa Birliği üyesi ve nüfusu 2,5 milyondan az olan Slovenya, dünya çapında hem meskenlerde hem de endüstriyel tesislerde soğutma teknolojisini kökten değiştirebilecek bir yeniliğe öncülük ediyor. Jasondeegan.com’un aktardığına nazaran, Sloven araştırmacılar klâsik buhar sıkıştırmalı klimaların yerine, ziyanlı sera gazları kullanmadan soğutma sağlayan elastokalorik temelli bir sistem geliştirdi.
Elastokalorik soğutma nasıl çalışıyor?
Yeni teknoloji, nikel-titanyum alaşımlarının mekanik deformasyon sırasında soğuma üretmesi prensibine dayanıyor. Gazların buharlaşıp ağırlaşması sürecine dayanan klasik yolların bilakis, sistemde toksik gazlar yahut ziyanlı sıvılar yer almıyor. Böylelikle hem sızıntı riski ortadan kalkıyor hem de iklim dostu bir soğutma sağlanıyor.
Prototip etabındaki sistem, şu anda %15 verimlilikle çalışıyor; bu oran, uzun yıllar geliştirilen klâsik klimaların %20–30’luk aralamasının bir ölçü gerisinde kalsa da araştırmacılar optimizasyonlarla süratle artacağına inanıyor. “E-CO-HEAT” ismi verilen proje kapsamında, İrlanda merkezli firmalar ve Almanya ile İtalya’daki üniversitelerle iş birliği yapılarak 2026’ya kadar pazara sunulması hedefleniyor.
Uluslararası Enerji Ajansı datalarına nazaran, klimalar dünya genelinde elektrik tüketiminin yaklaşık %10’unu oluşturuyor ve 2050’ye kadar soğutma aygıtı sayısının üç kat artması bekleniyor. AB’nin “Yeşil Mutabakat” çerçevesinde desteklediği bu tıp projeler, ısıtma-soğutma kesimindeki karbon salımını düşürmeye yönelik kritik adımlar ortasında gösteriliyor. Uzmanlar, Slovence elastokalorik sistemin muvaffakiyetle seri üretime geçmesi hâlinde, başta gelişmekte olan ülkeler olmak üzere tüm dünyada çevresel yükün hafiflemesine önemli katkı sağlayacağını vurguluyor.