Güney ÖZTÜRK
Türkiye sahip olmak için çok uğraştı, sonuç ise problemler yumağı oldu
Türkiye’nin Rusya’dan satın aldığı S-400’lerin neden olduğu kriz büyüyor. Suriye İdlib’de Rus bombardımanıyla 34 Mehmetçiği şehit veren Türkiye, o günlerde Putin’in kapısında dakikalarca bekletildi. Akabinde 2.5 milyar dolar ödeyerek S-400 hava savunma sistemi aldı. Bu nedenle ortağı olduğu F-35 programından 1 milyar dolar kayıpla çıkarıldı. ABD’nin yaptırımlarıyla karşı karşıya kaldı. Lakin sistem hiç kullanılmadı. Artık ise füzelerle ilgili yeni bir atak gündemde.
YAPTIRIMLAR KALKAR MI?
İddiaya nazaran depoya kaldırılan füzeler, hibe olarak Suriye’ye gönderilerek ABD’nin gönlü alınmaya çalışılıyor. Yunan medyasına nazaran, Türkiye’nin S-400’leri Suriye’ye transfer etme planı Washington’da reaksiyonla karşılandı. ABD Kongresi’nde Demokrat Brad Schneider ve Cumhuriyetçi Gus Bilirakis, bu türlü bir atağın CAATSA yaptırımlarını kaldırmak için kâfi olmayacağını açıkladı. Transfer, sistemin alımına dayalı ihlali ortadan kaldırmazken yeni bir stratejik sıkıntıya yol açabilir. Atılım askeri bir risk olarak da görülüyor.
İSRAİL LOBİSİ KARŞI
ABD’li vekiller, sistemin Suriye’ye konuşlandırılması halinde İsrail’in bölgedeki “niteliksel askeri üstünlüğünün” ziyan göreceğini belirtti. S-400’lerin batı Suriye’ye yerleştirilmesinin, İran dayanaklı milisler ve Hizbullah’a karşı düzenlenen İsrail hava hücumlarını da sekteye uğratacağını öne sürdüler. Bu durumun yalnızca Türkiye-ABD ilgilerini değil, İsrail ile olan hassas istikrarları de tehdit edeceği vurgulandı.
ŞARA’YA GÜVENİLEMEZ
Bir başka büyük telaş, denetimin kimde olacağı. Şayet sistem Türk işçinin denetiminde kalırsa, İsrail ile direkt çatışma riski artabilir. Fakat denetim Suriye’de başa gelen köktendinci Ahmed Şara rejimine devredilirse de sorun yaratabilir. Washington’da ismi açıklanmayan ABD’li yetkililer, her iki senaryonun da “kaotik sonuçlara” yol açacağını belirtiyor.
SON KULLANICI DETAYI
Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, Türkiye’nin aldığı S-400’lere ait konuşmuştu. Lavrov, kontratta “son kullanıcı sertifikasyonu” olduğunu, üçüncü bir ülkeye gönderilse bile orada kullanılamayacağını vurguladı.
6 yıldır bekliyor
– Ankara’nın 2,5 milyar dolara satın aldığı S-400’lerin birinci teslimati 2019 yılında yapıldı.
– S-400’ler beşerli ya da insansız her türlü hava aracını ve balistik füzeleri imha edebiliyor.
– Azami menzili 400 km, ulaşabildiği en yüksek irtifa ise 30 km.
– Eş vakitli olarak 80 maksadı vurabiliyor.
F-35’LERDEN SES YOK
Türkiye’nin Rusya ile bozulan ilgilerinin düzeltmek hedefiyle satın aldığı S-400’ler başa bela oldu. ABD bu atılım üzerine, Türkiye’yi ortağı olduğu F-35 programından çıkardı. Türkiye, 1 milyar dolar parasını ödediği F-35 savaş uçaklarını alamadığı üzere, silah ambargosu nedeniyle ilerleyen yıllarda yeni F-16’ları bile edinemedi. Ankara şimdilik ne Washington’u ikna edebildi, ne de kullanmadığı S-400’lerden kurtulabildi.
FÜZENİN YERİ DEĞİŞİRSE NE OLUR?
CAATSA yaptırımları, sadece sistemin kullanımına değil, direkt alımına dayanıyor. Schneider ve Bilirakis’in kaleme aldığı ortak mektupta, “Bu sistem ister Ankara’da ister Şam’da olsun, Türkiye bu ihlalden kurtulamaz” iletisi verildi. “Füzenin yerini değiştirmek, ABD’nin yaptırım siyasetini sulandırır ve dünya genelinde makûs bir örnek oluşturur” denildi.