Amerikan siyasetine istikamet veren ve gelecek dizaynında kıymetli bir rol oynayan Washington’daki fikir kuruluşu sanayisi, yabancı hükümetlerin ve Pentagon’un yüklenici firmalarının dolar denizinde yüzüyor.
Bu yorum, Politico‘nun başeditörlerinden Michael Schaffer ile paylaşılan bir raporun sonucu. Resmen yabancı hükümet parasını reddeden bir niyet kuruluşu olan Quincy Sorumlu Devlet İdaresi Enstitüsü‘ndeki bir çift akademisyenin çalışmasına dayanan rapora ait detaylar:
- Makale, en büyük 50 niyet kuruluşunun son beş yılda yabancı hükümetlerden ve ilgili kuruluşlardan yaklaşık 110 milyon dolar aldığını,
- En büyük yabancı bağışçı olan Birleşik Arap Emirlikleri‘nden yaklaşık 17 milyon dolar aldığını,
- Başlıca Pentagon müteahhitlerinin ise birebir periyotta yaklaşık 35 milyon dolar kazandığını vurguluyor…
ATLANTIC 21 MİLYON DOLAR ALDI
Atlantic Council ve Brookings Institution, sırasıyla yaklaşık 21 milyon dolar ve 17 milyon doların üzerinde para alarak yabancı hükümet yararlanıcıları listesinde doruğa yerleşti.
Toplamda, 54 farklı hükümet dala katkıda bulundu, bu liste büyük ölçüde Batı yanlısı demokrasilerden oluşuyordu fakat Suudi Arabistan ve Katar üzere inanılmaz derecede güçlü otoriter rejimleri de içeriyordu.
Başeditör Michael Schaffer’a nazaran işin en rahatsız edici tarafı, alıntılanan sayıların sırf kısmi olabileceği gerçeği. Yani paranın tam olarak ne kadar olduğunu belirtmek mümkün değil. Kayıtlı yabancı casusların bilakis, niyet kuruluşları paralarının nereden geldiğini açıklamak zorunda değil.
‘KARA PARA DÜŞÜNCE KURULUŞU‘
Çalışmayı araştıran ortak muharrirler Ben Freeman ve Nick Cleveland-Stout, bilgilerin yalnızca istekli olarak paylaşılan kısmının rapora yansıdığını belirtti. Freeman hususa ait şunları ekledi:
– ABD’deki en âlâ dış siyaset düşünce kuruluşlarının üçte birinden fazlası hiçbir bağışçı bilgisi açıklamıyor. Onları kimin finanse ettiğine dair hiçbir fikrimiz yok. Bu kuruluşlara karanlık para niyet kuruluşları diyoruz.
Freeman ve Cleveland-Stout’a nazaran, 2024’teki olağan bir niyet kuruluşu bir üniversiteden çok bir savunma kümesine benziyor. Makale, faturalara mevzu dokümanların satın alınıp ödenip ödenmediğini tahlil etmiyor, lakin gaye açık:
- Medyatik görünümler,
- Kongre iştirakleri,
- İktidardan düşen rastgele bir partiyi bekleyen mümkün koalisyonlar,
- Siyasi diyalogu şekillendirmek,
- Ve en optimist haliyle; Washington’ın saygın bulduğu görüşlerin hudutlarını belirlemek
Bu nedenle Amerikalılar, görüşlerini aslında kimin desteklediğini bilmek istiyor. Ve bu sıkıntıda birkaç soru var. Biri, hükümetin özel bir kuruluşa defterlerini açmasını emretmesini zorlaştıran ABD Anayasası. İkincisi, kendilerini lobicilik üzere pis işlere bulaşmış kuruluşlardan ziyade yüksek fikirli araştırma kuruluşları olarak gösteren birçok niyet kuruluşunun öz-kavramı. Bu zihniyet, mali kaynakları istekli olarak ortaya koyma konusundaki isteksizliğin de temel nedenlerinden biri.
Düşünce kuruluşları politik görüşlerinin gibisi görülmemiş bir atakla karşı karşıya olduğu şu güvensizlik ortamında legal olduklarını kanıtlamak istiyorlarsa ellerinden gelenin fazlasını yapmalı. Zira kuruluşlarında çalışan araştırmacılarının doktora derecelerinin gerisine saklanmak işe yaramayacak.
PEKİ NEDEN?
Nedenini anlamak içinse, fikir kuruluşu dünyasını sarsan en son yabancı ilişki skandala bakmanız kâfi: Geçtiğimiz yaz, Dış Alakalar Kurulu akademisyeni Sue Mi Terry’nin Güney Kore hükümeti için uygunsuz halde çalıştığı suçlamasıyla tutuklanması.
Bu olayda dikkat çeken şey, tez edilen rastgele bir aşırılık değildi: Terry’nin, hem Kore hem de ABD kuruluş görüşlerini yansıtan klasik köşe yazıları yayınlaması karşılığında kıymetli çantalar kabul ettiği sav edilmesi. Terry suçlamaları reddetti lakin gerçek şu ki, *suçlamaların birden fazla, yasal statükonun daha özensiz bir versiyonu.
Aslında Quincy raporu, niyet kuruluşu çalışmalarının siyasi savunuculuk açısından epeyce uygun bir örneği. Sonuçta bu özel fikir kuruluşu, siyaset araştırmalarında şeffaflık üzere soyut bir soruya adanmış bir kuruluş değildir. Bunun yerine Quincy, kendisini “aşırı militarize edilmiş bir Amerikan dış siyasetinin tehlikeli sonuçlarını ortaya çıkarmak ve alternatif bir yaklaşım sunmak” için çalışan “eylem odaklı” bir kuruluş olarak tanımlıyor.
Raporun, Amerikan siyasetini yönlendirmek isteyebilecek Büyük İlaç Şirketleri, Silikon Vadisi yahut başka çıkar kümelerinden gelen bağışların bilakis, denizaşırı yahut silah üreticisi şirketlerden gelebilecek paralara odaklanması da şaşırtan değil.
KOCH AİLESİ VE SOROSLAR
Bu mevzuda, her ikisi de Quincy’ye bağış yapan Koch ailesi yahut George Soros ile irtibatlı kuruluşlardan gelen bağışlar tipik örneklerden yalnızca birkaçı.
Freeman, başka kesimlerden gelen bağışlar hakkında da araştırma yapılmasını görmekten memnunluk duyacağını söyledi. Freeman, kendi kuruluşu için en değerli olan şeyin bağışçıların kim olduğunu bilmemiz olduğunu söyledi;
– Bence tüm tekliflerimizin ortak noktası bu şeffaflık. Niyet kuruluşları tüm kartlarını masaya koymalı, akabinde bilgilerini alanların kendi başlarına karar verebilmelerine müsaade vermeli.
Hükümet yerine dördüncü kuvvet tarafından uygulanan şeffaflık tipleri de birebir formda. Gazeteciler savunma kümelerinden insanları alıntıladığında, kümenin siyasi yönelimini açıklama eğiliminde oluyorlar. Lakin, çıkar kümelerinden nakit alan bireylerden çok üniversite profesörleri üzere muamele gören niyet kuruluşu akademisyenleri için çoklukla birebirini yapmıyoruz.
Bir fikir kuruluşu akademisyeni medyada göründüğünde, haberi yapan muhabir çoğunlukla son teslim tarihi olan yeni bir yabancı olay yahut tartışmalı bir Kongre tasarısı yazmaya çalışıyor ve konuşan kişinin gelir akışı hakkında “kesin olmak gerekirse” bir paragrafı mümkün kılacak araştırmayı yapmaya meyilli olmuyor.
Yabancı bağışlar konusunda baskı yapıldığında, niyet kuruluşları ekseriyetle bağışçıların iş eserine karışmasını engelleyen kesin siyasetlere atıfta bulunuyor.
Kuruluşun Sözcüsü Jenny Lu Mallamo, “Brookings ve tüm işçisi araştırma bağımsızlığı konusunda sağlam siyasetlerle yönetiliyor,” dedi ve bütçenin çoklukla yüzde 10’undan daha azının yabancı hükümetlerden geldiğini belirtti.
DÜNYADA STK’LAR
Dünyanın öteki yerlerinde, STK’lara yönelik yabancı fonlama, özellikle Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin gibi otoriter ve Hindistan Devlet Başkanı Narendra Modi gibi milliyetçiler için politik bir çatışma noktası haline geldi.
Trump periyodunda Washington’da bunun olamayacağını söylemek mümkün değil, fakat en şeffaf olmayan fikir kuruluşlarının birçoklarının sağda olması göz önüne alındığında bu en azından öngörülemez değil.
İKİNCİ TRUMP İDARESİ NE YAPACAK?
İkinci Trump idaresi birincisine biraz olsun benzeriyse, tesirli evraklar ve fark yaratan meraklı eğilimler açısından epey zayıf bir devir olacak. Lakin işverenle ferdî ilişkiler açısından ağır. Bu art plana karşı, politikayı şekillendirmeyi amaçlayan çeşitten araştırmaları finanse etmek çok da tanınan olmayabilir. Üniversiteler üzere gelir kaynakları açısından gelecek harçlara güvenemeyen niyet kuruluşları için ise bu son derece tehlikeli bir viraj. Bunu önlemenin tek yolu ise sinema vizyona girmeden kendilerini daha şeffaf hale getirmek.
* Quincy makalesine nazaran Güney Kore, 2019’dan beri en yeterli niyet kuruluşlarına en az 4,4 milyon dolar verdi.
*** POLITICO Michael Schaffer
Leave a Reply