Bilim insanları yaşama uygun koşullara sahip olabilecek gezegen keşfetti

Gezegenin birtakım özellikleri, ömür barındırma potansiyelini tartışmalı hale getirse de, keşif bilim dünyasında büyük heyecan yarattı. Oxford Üniversitesi’nden astrofizikçi Michael Cretignier, gezegenin varlığını doğrulamanın büyük bir sevinç ve rahatlama yarattığını belirtti.

İlk bilgiler müşahede aygıtlarının algılama hududunda olduğu için, gezegenin sahiden var olup olmadığı konusunda kuşkular vardı. Lakin yeni datalarla HD 20794 d’nin kesin olarak tespit edildiği açıklandı.

Bir gezegenin yaşama elverişli olup olmadığını belirleyen en değerli kriterlerden biri sıvı suyun bulunabilme ihtimali. Bunun için gezegenin yıldızına çok yakın ya da çok uzak olmaması, yani yaşanabilir bölge içinde bulunması gerekiyor. HD 20794 d’nin yıldızına olan uzaklığı, bu bölgede yer aldığına işaret ediyor.

HD 20794, Güneş’e benzeyen lakin biraz daha küçük ve yaşlı bir sarı cüce yıldız. Bu, yıldızın kararlı bir hidrojen yakma sürecinde olduğunu ve gezegenin yörüngesinin uzun müddettir stabil kalmış olabileceğini gösteriyor. 2011 yılında HD 20794’ün etrafında üç gezegenin varlığı duyurulmuştu, fakat daha fazla bilgi edinmek epeyce zordu.

2022 yılında Cretignier ve grubu, HD 20794 yıldızının ışığında hafif ve sistemli bir dalgalanma fark etti. Bu dalgalanma, bir gezegenin yıldızı üzerinde yarattığı kütleçekimsel tesirle oluşuyor olabilir. Lakin sinyal epeyce zayıftı ve kesin sonuçlara ulaşmak için Avrupa Güney Gözlemevi’nin ESPRESSO aygıtıyla ek müşahedeler yapıldı.

Sonuçlar, HD 20794 d’nin varlığını net bir formda ortaya koydu. Gezegenin yörüngesi 648 gün sürüyor ve büyük ölçüde yaşanabilir bölgenin içinde bulunuyor. Lakin burada kimi belirsizlikler de var. Gezegenin yörüngesi büsbütün dairesel değil, eliptik bir biçime sahip. Yıldızına en yakın olduğu noktalarda sıvı suyun bulunma ihtimali olsa da, en uzak noktalarda suyun donma riski bulunuyor.

Ayrıca, gezegenin tam çapı bilinmediği için yoğunluğu hesaplanamıyor. Şayet küçük bir yarıçapa sahipse kayalık bir muhteşem Dünya olabilir. Fakat büyük bir yarıçapa sahipse, mini-Neptün gibisi gazlı bir gezegen olma ihtimali de var.

Bilim insanları, gelecekte yapılacak müşahedelerle bu gezegenin sahiden yaşama elverişli olup olmadığını belirlemeyi umuyor. Cretignier, HD 20794 d’nin Dünya’ya en yakın potansiyel yaşanabilir gezegenlerden biri olduğunu ve bilim dünyasında büyük bir ilgi uyandıracağını tabir etti.