Kültür ve Turizm Bakanlığının “Geleceğe Miras” projesi kapsamında, geçmişi milattan evvel 1000’li yıllara uzanan Teos Antik Kenti’nde hafriyat ve onarım çalışmaları yıl boyunca devam ediyor.
Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Arkeoloji Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Musa Kadıoğlu başkanlığındaki hafriyat grubu, antik kentin değerli yapılarında onarım çalışmalarını sürdürüyor.
Milattan evvel 3. yüzyılda şair, tiyatrocu ve müzisyenlerden oluşan Dionysos Sanatkarlar Birliği’ne mesken sahipliği yapmasıyla bilinen, bu nedenle antik devrin sanatkarlar kenti olarak anılan kent, milattan evvel 2. yüzyılda inşa edilen Dionysos Tapınağı’na da konut sahipliği yapıyor. Tapınak, Anadolu’daki Dionysos ismine yapılan tapınakların en büyüğü olarak bedellendiriliyor.
Dionysos’un sütunları birleştiriliyor
Antik kentte 2010 yılından bu yana hafriyat çalışmalarını yürüten Prof. Dr. Musa Kadıoğlu, kentin en değerli yapısı Dionysos Tapınağı’nı çevreleyen sütunların birleştirilme süreçlerine başladıklarını söyledi.
Helenistik periyodun ünlü mimarı Hermogenes tarafından inşa edilen tapınağı ayağa kaldıracaklarını söz eden Kadıoğlu, “Türkiye’deki en büyük Dionysos Tapınağı’nı daha anlaşılabilir hale getirmeyi amaçlıyoruz. Yapısal ve tasarım açısından birtakım sıkıntıları var. Çalışmalarımızın büyük bir kısmını tamamladık ve yayın basamağına geldik. Ayrıyeten, tapınağı kısmen ayağa kaldırarak turistik cazibesini artırmayı istiyoruz” tabirlerini kullandı.
Kadıoğlu, tapınağı çevreleyen 26 sütunlu revakların onarımın devam ettiğini aktararak, “Tapınağın etrafındaki revaklardan 10 sütunu, üst yapısıyla birlikte restore ediyoruz. Bu yapıyı üç boyutlu hale getirerek, ziyaretçilerin daha düzgün anlamasını sağlayacağız” dedi.
Teos’un ziyaretçisi artıyor
Teos’un milattan evvel 1000 yılına kadar uzanan geçmişiyle, 12 İyon kentinden biri olarak öne çıktığına işaret eden Kadıoğlu, arkeolojik bilgiler ve seramik buluntularının, kentte 3000 yıl evvel yerleşim olduğunu gösterdiğini anlattı.
Kadıoğlu, antik kentin müzisyenler, tiyatrocular, şairler ve sanatkarlar için bir merkez olduğunu lisana getirerek, şunları kaydetti:
“Liman kenti olmasının yanı sıra, antik çağın ünlü lirik şairlerinden Anakreon’un bu topraklarda yetişmiş olması, ünlü mimar Hermogenes’in mimarı olduğu Dionysos Tapınağı ile Dionysos Sanatkarlar Birliği’nin Teos’ta kurulması kentin sanatla olan bağını güçlendiren ögeler ortasında yer alıyor. Teos’un öteki bir kıymeti de Helenistik ve Roma devrine ilişkin yazıtların bulunması. Kentte bulunan bir yazıtta, Dionysos Sanatkarlar Birliği’nin Timogenes isminde bir kişinin oyunları finanse ettiği için onurlandırıldığını biliyoruz.”
Teos’ta çıkarılan ve siyah rengiyle bilinen özel bir mermer cinsinin de kentin tarihi bedelleri ortasında yer aldığını aktaran Kadıoğlu, “Milattan evvel 1. yüzyılda Romalı General Lucullus, bugünkü Karagöl mevkisindeki renkli mermer ocaklarını keşfediyor ve buradan çıkartılan mermerleri Roma’ya götürüyor. ‘Lucullus mermeri’ olarak isimlendiriliyor. Burada çalışan personellerden ve renginin siyah olmasından ötürü ‘Africano mermeri’ olarak da biliniyor. Bu mermerin 450 farklı kente yayıldığını biliyoruz” diye konuştu.
Kazı ve onarım çalışmalarıyla turist sayısının da artacağını lisana getiren Kadıoğlu, Tanrıça Roma ve Augustus Tapınağı hafriyatını bu yıl tamamlamayı planladıklarını tabir etti.
Kadıoğlu, kentin birçok yapısında dört bir koldan çalıştıklarını kaydederek, çalışmalar sonucunda ziyaretçi sayısının artış gösterdiğini ve 2024 yılında 70 bin ziyaretçi sayısına ulaştıklarını kelamlarına ekledi.