Amsterdam’daki dünyaca ünlü Rijksmuseum, yakın vakitte gerçekleştirdiği bir müzayedede koleksiyonuna sıra dışı bir kesim ekledi: 1830 yılına tarihlenen, koyun bağırsağından yapılmış bir prezervatif. Lakin bu ender nesneyi nitekim kıymet biçilmez kılan şey, materyalinden çok, üzerine işlenmiş olan ve periyodun cinsel ikiyüzlülüğünü ve dini tabularını amaç alan cüretkâr ve hiciv dolu çizim.
sciencepost’in haberine nazaran kullanılmamış olduğu anlaşılan bu modül, o periyottan günümüze neredeyse sağlam bir halde ulaşabilen bilinen yalnızca 2 örnekten biri olmasıyla büyük bir tarihi ehemmiyete sahip.
Rijksmuseum, kimsenin ilgi göstermediği bir müzayedede tek teklif sahibi olarak, bu nadide yapıtı günlük ömür nesneleri koleksiyonunu zenginleştirmek için satın aldı.
Objeyi bir tarih evrakına dönüştüren şey ise üzerindeki gravür. Çizimde, bacaklarını açmış bir rahibe, karşısındaki üç çıplak din adamını işaret ediyor ve altında “Bu benim seçimim” yazıyor.
Müze uzmanlarına nazaran bu sahne, Yunan mitolojisindeki “Paris’in Yargısı” efsanesine ironik bir gönderme yapıyor. Lakin daha derin bir manada, o devirde toplum üzerinde baskı kuran dini bekâret yeminlerine ve din adamlarının cinsel ikiyüzlülüğüne yönelik sert bir tenkit niteliği taşıyor.
Rijksmuseum, bu yapıtı koleksiyonuna katarak, çoklukla iffetli ve tutucu olarak bilinen 19. yüzyılın göz gerisi edilen mahrem gerçekliğine ışık tutmayı amaçlıyor. O devirde haz; frengi üzere cinsel yolla bulaşan hastalıklar, istenmeyen gebelikler ve toplumsal skandal kaygısıyla çevriliydi.
Bu küçük nesne, doğum denetiminin yalnızca çağdaş bir kavram olmadığını, tıpkı vakitte yenilikler, tabular ve hatta kara mizahla dolu binlerce yıllık bir tarihin modülü olduğunu gösteriyor.
Kasım ayına kadar sergilenecek olan bu 200 yıllık prezervatif, ziyaretçilere kolay bir objenin nasıl karmaşık bir tarih anlatıcısı olabileceğini kanıtlıyor.