Süpernova patlamasının yaydığı ışık, etraftaki toz bulutlarına çarparak onları ısıtıyor ve kırmızımsı bir parlama oluşturuyor. Lakin bu yapılar o kadar ince ve parıltıları o kadar soluk ki, bugüne kadar tam manasıyla gözlemlenememişti. JWST’nin kızılötesi ışığı algılama yeteneği sayesinde, artık yıldızlararası ortamın karmaşık yapısı da ortaya çıktı.
Bu imajlarda en dikkat çeken ayrıntılardan biri, Cassiopeia A’ya yakın bir toz bulutunda günler içinde gerçekleşen değişimler oldu. NASA, Ağustos ve Eylül 2024’te JWST ile tıpkı bölgeyi yine görüntüledi ve ışığın toz katmanları boyunca ilerledikçe ahşap damarlarını andıran desenler oluşturduğunu tespit etti. Bu “ışık yankısı” (light echo) olarak bilinen harika bir fenomenin sonucu.
Daha evvel bu bölgedeki ışık yankıları, NASA’nın emekliye ayrılan Spitzer Uzay Teleskobu tarafından tespit edilmişti. Lakin Spitzer’in çözünürlüğü, JWST’nin sunduğu ayrıntıları yakalayacak düzeyde değildi. Bu nedenle astronomlar, JWST’nin sunduğu yeni imgeler karşısında büyük bir şaşkınlık yaşadı.
California Teknoloji Enstitüsü’nden astronom Jacob Jencson, “Bu kadar ayrıntılı bir yapı görmeyi beklemiyorduk” diyerek şaşkınlığını lisana getirdi. Araştırmacılar, toz yapılarının 400 astronomik ünite (Dünya ile Güneş ortasındaki aralığın 400 katı) ölçeğinde düğümlü ve katmanlı yapılar oluşturduğunu keşfetti.
Bunun en değişik taraflarından biri, bu toz katmanlarının uzayda manyetik alan çizgileri boyunca dizilmiş olabileceği ihtimali. Şayet böyleyse, ışık yankılarının incelenmesi, uzaydaki manyetize türbülansın anlaşılmasına yeni bir pencere açabilir.
Uzay Teleskobu Bilim Enstitüsü’nden astronom Armin Rest, bu keşfi “astronomik bir tıbbi tomografi taraması” olarak nitelendiriyor. Farklı vakitlerde çekilmiş üç farklı imaj, yıldızlararası ortamın 3D yapısının haritalandırılmasına imkan tanıyacak.
Leave a Reply