Vitaminlerin bedenin sağlıklı işleyişi için değeri büyük. Hem vitamin hem de hormon olan D vitamininin, kas-kemik sıhhatinden bağışıklık ve hudut sisteminin düzgün çalışmasına kadar bedende birçok önemli
görevi bulunuyor.
‘’D vitamini eksikliği ülkemizde sık görülüyor. Halbuki bu vitamin hem yetişkin hem çocuk sıhhati için gereklidir. Bu nedenle bedende istenilen seviyede olması çok önemlidir’’ diyen İç Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Osman Erk, bu mevzuda değerli bilgiler paylaştı.
Prof. Dr. Osman Erk
Kimlerin D vitamini düşüktür?
Çağımızınen yaygın hastalıklarından biri olan obezitede D vitamini eksikliği epeyce sıktır, zira yağ hücreleri D vitaminini alarak, kullanılmasına müsaade vermez. İlerleyen yaşla birlikte ciltte daha az D vitamini sentezleyebilir. Bu da beslenme yetersizliği ile birlikte yaşlılarda D vitamini eksikliğinin en kıymetli nedenidir.
Eksikliği nasıl anlaşılır?
D vitamini seviyeleri kanda 25 (OH) D vitamini tayiniyle basitçe tespit edilebilir. Bilhassa kış aylarında D vitamini seviyeleri tespit edilmeli ve gerekirse D vitamini desteği yapılmalıdır. Günlük D vitamini gereksinimi yaşa ve bireye nazaran değişir. Bir de her şeyin fazlası beden için ziyanlıdır.
D vitamini ölçüsü için de tıpkı şey geçerlidir ve fazlası zehirlenmelere sebebiyet verebilir. Bu nedenle günlük destek kesinlikle doktor önerisiyle alınmalıdır. D vitamini seviyeleri düşük olanlarda tartışmalı olmakla birlikte günde 1000-2000 İÜ D vitamini desteği yapmak kâfi olacaktır.
HÜCRELERİMİZİN HER NOKTASINA DEĞERLİ TESİRLERİ VAR
Yeteri kadar D vitaminine sahip olamazsak kas-kemik bütünlüğümüzden kalp damar sistemimize kadar pek çok noktada önemli sıhhat problemleri yaşarız. D vitamininin, hücrelerimizin çabucak her noktasında kıymetli tesirleri vardır. Hasebiyle D vitamini vitamin ötesi bir doğal mucizedir. Onun yalnızca bir vitamin değil, bir hormon olduğu da söylenebilir. D vitamini eksikliğinin nedeni, güneş ışınlarına gereğince maruz kalmamak ve D vitamini içeren besinlerin yeteri kadar tüketilmemesidir. Ayrıyeten koyu cilt pigmentine sahip olmak, çölyak üzere emilim bozuklukları, kanser, böbrek yahut karaciğer yetmezliği üzere hastalıklar da D vitamini eksikliğinin kıymetli nedenleridir.
EKSİKLİĞİ BİRÇOK HASTALIĞA KAPI ARALAR
D vitaminieksikliğinde çocuklarda raşitizm, yetişkinlerde kas zayıflığı ve kemik yumuşamasına yol açan ‘osteomalazi’ hastalığı ortaya çıkar. Raşitizmde belirti ve bulgular çok değişiktir. Yetişkinlerde kemik yoğunluğunda kayba, osteoporoza ve kemiklerin daha kırılgan hale gelmesine neden olabilir. Çocukluk, gençlik yıllarında güneş ışınları ve besinler yoluyla gereğince D vitamini alanlarda göğüs, kolon ve prostat kanseri riskinin azaldığı bilinmektedir. Kâfi D vitamini, hipertansiyon, diyabet, obezite, kalp yetersizliği, beyin felci, parkinson, demans ve Multiple Skleroz (MS) üzere hastalıklara yakalanma riskini azaltmaktadır.
Alerji nedeni de olabilir
Astım ve alerjik hastalıklar D vitamini eksikliğinde ortaya çıkar. Kış aylarında zatürre ve grip üzere hastalıkların ve mevt sıklığının artması, D vitamini eksikliğiyle ilişkilendirilmektedir. Kronik yorgunluk sorunu ile D vitamini eksikliği birbirleriyle yakından alakalıdır.
D vitamini eksikliğinin depresyon eğilimine yol açabileceğini gösteren güçlü deliller da bulunmaktadır. Bilimsel çalışmalar, depresyon sorunu olanların yüzde 70’inde D vitamini rezervlerinin düşük olduğunu ortaya koymaktadır.
D vitamini eksikliğinde; ciltte solgunluk, saç dökülmesi, baş ağrısı, el ve ayakların ısınamaması, daha sık hastalanma ve uykusuzluk üzere problemler da görülür.
SADECE BESİNLERE GÜVENMEYİN
Sadecehayvansal ve bitkisel besinler D vitamini muhtaçlığını karşılayamaz. D vitamini az sayıda besinde ve az ölçüde bulunduğu için beslenme yoluyla bedenin gereksinim duyduğu ölçüsü tamamlamak epeyce zordur. Bu alanda yapılan araştırmalar ortalama bir kişinin D vitamini gereksiniminin yalnızca yüzde 20’sini besinler aracılığıyla aldığını göstermektedir.
D vitamini içeren besinler ise şunlardır:
Balıkyağı, somon balığı, uskumru, ringa balığı, ton balığı karides, süt, peynir, tereyağı, krema, yumurta sarısı, mantar, yulaf, kakao, maydanoz ve ısırgan otu. Birçok ülkede süt ve süt eserleri, ekmek, tahıllar D vitamini ile zenginleştirilmektedir.
GÜNEŞTEN KORKMAYIN
D vitaminininen doğal ve en güçlü kaynağı güneştir. Yaz aylarında ve öteki güneşli günlerde güneş ışınlarının çok dik gelmediği saatlerde, güneş kremi kullanmadan (özellikle avuç içlerini güneşe yanlışsız tutarak) 15-20 dakika güneşlenmek D vitamini gereksiniminin giderilmesini sağlar.
Yani 10.00-17.00 saatleri dışında güneşlenmek deri kanserine karşı kollayıcıdır ve kâfi D vitamini sağlar.
Güneş kremi kullanmak D vitamini üretimini engelleyebilir. Fakat yaz aylarında depolanan D vitamini bütün yıl boyunca duyduğunuz muhtaçlığı karşılayamaz.
Yaz ayları dışında da güneşli günlerden faydalanmak gerekir. Kış aylarında ise 10.00-17.00 saatleri ortasında güneş ışınlarına maruz kalmak azamî fayda sağlar. Bu aylarda gerekirse doktor önerisiyle takviye almakta fayda vardır.