Çekya’nın kuzeydoğusundaki Podkrkonosi Dağları’nda yürüyüşe çıkan bir küme gezgin, ağaçlık yamaçlarda kestirme bir patika yol izledikleri sırada tarihin en dikkat cazibeli hazinelerinden birine rastladı. Küme, toprağın altına gömülü halde yaklaşık 7 kilogramlık altın ve mücevher yığını buldu. Kıssası ise sonradan ortaya çıktı…
“KUTUYU GÖRÜNCE ÇENEM DÜŞTÜ”
Doğu Bohemya Müzesi Arkeoloji Bölümü Başkanı Miroslav Novak, buluntunun “modern Çekya tarihinin en fevkalâde keşiflerinden biri” olduğunu söyledi. Novak, kendisine getirilen kutuyu açtığında yaşayadığı şaşkınlığı şöyle anlattı:
“Kutunun içini görünce çenem düştü. Alüminyum bir tekne ve biraz ilerisinde bir demir kutu bulunmuş. tenekenin içinde 598 altın sikke, her biri siyah kumaşa sarılmış biçimde diziliydi.”
Demir kutuda ise toplamda 16 tütün kutusu; 10 bilezik, bir gümüş telden çanta, bir tarak, bir zincir ve pudra kutusu bulundu. Objelerin birden fazla sarı metalden, yani büyük ihtimalle altındandı… Uzmanlar sırf altınların yaklaşık 250 bin sterlin (yaklaşık 13 milyon TL) olduğunu belirtiyor. Fakat tarihi kıymeti ölçülemeyecek kadar büyük…
İKİ TEORİ ÖN PLANA ÇIKTI
Araştırmacılar, bu hazine yığınının neden dağ yamacına gömüldüğünü çözmeye çalışıyor. Uzmanlara nazaran pahalı eşyaların toprak altına saklanması, tarih boyunca yaygın bir uygulama.
Yapılan keşifle ilgili iki teori güçlü biçimde öne çıktı:
1. 1938’de Almanya’nın Sudet bölgesini ilhak etmesinin akabinde birçok Yahudi ve Çek vatandaşı iç bölgelere göç etmişti. hazine, Nazi işgalinden kaçmak isteyen birine ilişkin olabilir.
2. 1945 sonrası Stalin’in komünist rejimi tarafından sürgün edilen Almanlara ilişkin olabilir.
Müze Müdürü Petr Grulich ise bunun bir Yahudi ailesine, sürgüne uğrayan bir Çek’e ya da bir Alman’a ilişkin olabileceğini, hatta antikacıdan çalınmış olma ihtimalinin bile tartışıldığını fakat bunun daha zayıf bir mümkünlük olduğunu tabir etti.
SİKKELER BALKANLARDAN GELMİŞ
Nümizmatik Vojtech Bradle, sikkelerin tarihlerini tahlil ederek en yenisinin 1915 tarihli olduğunu belirledi. Sikkelerin birçoklarının Avusturya-Macaristan devrinden, bilhassa Franz Joseph I vaktinden kaldığı tespit edildi. Ayrıyeten bu paraların orijinalde Viyana’dan Balkanlara gönderildiği, 1920’lerde Sırbistan; Hırvatistan ve Slovenya Krallığı tarafından tekrar damgalandığı anlaşıldı.