Danıştay 6. Dairesi, TMMOB, Kent Plancıları, Elektrik Mühendisleri, Metalurji Mühendisleri, Jeoloji Mühendisleri odaları ile Sinop Nükleer Zıddı Platformu Derneği’nin, Sinop Nükler Güç Santrali Projesi ile ilgili açtığı davada, orta karar verdi.
Sinop Nükleer Güç Santrali Projesi ile ilgili Etraf Sistemi Planı’nın onaylanmasına ait 16 Aralık 2020 tarihli Çevre ve Şehircilik Bakanlığı işleminin iptali istemiyle açılan davada Daire, uyuşmazlığın çözümlenebilmesi için Tarım Orman Bakanlığı, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, Güç ve Tabi Kaynaklar Bakanlığı ile Samsun 2. Yönetim Mahkemesi Başkanlığı’nda kimi bilgi ve dokümanların istenmesine karar verdi.
Danıştay, 2029’a kadar uzatılan müsaadeye davanın açılıp açılmadığını sordu
Bu kapsamda, Tarım ve Orman Bakanlığı’ndan, ”Santralin yapılması planlanan Sinop Abalı Köyü’ndeki alana ön müsaade verilmesi ve müsaadenin 2029‘a kadar uzatılmasına yönelik Bakanlık süreçlerine karşı dava açılıp açılmadığını, açılmış ise davanın hangi etapta olduğuna ait bilgi ve dokümanların istenmesine” hükmedildi.
Daire, davalı Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı ile davalı yanında müdahil Güç ve Tabi Kaynaklar Bakanlığı’ndan da Nükleer Düzenleme Kurumu’nun verdiği saha onayına karşı bir davanın açılıp açılmadığını, açıldıysa davanın hangi kademede olduğuna ait evrakları istedi. Daire bu iki bakanlıktan ayrıyeten, ”ÇED Raporu’nda atıfta bulunulan milletlerarası mutabakatın hala yürürlükte olup olmadığının sorulmasına, projedeki basınçlı su reaktörününuluslararası mutabakattan bağımsız olarak alanda inşa edilebilme imkanının bulunup bulunmadığının sorulmasına, buna ait bilgi ve evrakların gönderilmesinin istenilmesine” karar verdi.
Danıştay 6. Dairesi, Samsun 2. Yönetim Mahkemesi Başkanlığı’na da projeyle ilgili ”ÇED Olumlu” kararının iptali istemiyle açılan davanın hangi kademede olduğunu sordu, belgede keşif ve uzman incelemesi yaptırılmasına, karar verilmiş ve uzman raporu alınmış ise bir örneğinin Danıştay’a gönderilmesi istendi.
Daire, 9 Nisan 2025’te oybirliğiyle aldığı kararında kurumlara orta kararın yerine getirilmesi için 30 gün mühlet verdi.
Enerji Tabi Kaynaklar Bakanlığı’ndan Danıştay’a orta karar cevabı
Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanlığı ise Danıştay’a, 16 Haziran 2025’te karşılık gönderdi. Bakanlığın karşılığında, proje alanında uygulanacağı açıklanan ATMEA 1 isimli basınçlı su ipi reaktörüne ait bilgi verildi.
Bakanlığın yanıtında 22 Haziran 2021’de Japon tarafı ile yapılan görüşmeler sonucu ukluslararası muahede ve işbirliği zaptının sona erdiği hatırlatıldı. Karşılıkta, ”Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Japonya Hükümeti Ortasında Türkiye Cumhuriyeti’nde Nükleer Güç Santrallerinin ve Nükleer Güç Endüstrisinin Geliştirilmesi Alanında İşbirliğine Ait Anlaşma’dan bağımsız olarak, Sinop Nükleer Santral Alanında üstte söz edildiği üzere niyet bildiriminde bulunan TÜNAŞ’ın ve Bakanlığımızın, bir basınçlı su reaktörü kurulmasına yönelik teknoloji sahibi farklı ülkelerle görüşmeleri devam etmektedir” denildi.
“Japonya ile mutabakatın bitmesi, ÇED Raporu açısından tesirli değil”
Türkiye’de bir nükleer santral kurulmasında hukuken rastgele bir hükümetlerarası muahede kuralının aranmadığı tabir edilen karşılıkta, Japonya ile Türkiye ortasında bu husustaki mutabakatın ÇED raporu açısından rastgele bir tesiri olmadığı öne sürüldü.
ATMEA 1 isimli basınçlı su ipi reaktörün, bir nükleer reaktör teknoloji çeşidi değil, bir tasarım çeşidi odluğu belirtilen karşılıkta, ”Türkiye’de nükleer santral kurmak için kesinlikle Hükümetlerarası bir muahede yapılması kural değildir. Nükleer güç santrallerinin Türkiye Cumhuriyeti’nde tabi olduğu mevzuat kararları çerçevesinde ATMEA1’in öteki bir proje şirketi tarafından kurulması önünde bir pürüz bulunmamaktadır” söz edildi.
“Nihai ÇED Raporu, geçerliliğini koruyacak”
Projeye ait ÇED Raporu’nun ATMEA 1’e nazaran hazırlandığı aktarılan yanıtta, Japonya hükümeti ile devam etmeme kararı alınsa ve Sinop alanında ATMEA1 dışında bir reaktör kullanılsa bile ”nihai ÇED Raporu”nun geçerliliğini koruyacağı öne sürüldü.
Bakanlığın yanıtında bu nedenlerle, basınçlı su tipi reaktör ailesine dahil olan rastgele bir dizaynın Sinop NGS alanında kullanılması durumunda çevresel tesir açısından sonucu etkileyecek bir değişiklik meydana gelmeyeceği tez edildi.