ABD Başkanı Donald Trump geçen hafta Kongre’nin “temiz, süreksiz bir hükümet finansmanı tasarısı geçirmesini” istediğini açıkladığında, federal bir kapanmanın mümkünlüğü neredeyse sıfıra iniyordu. Aslında, kapanma tehditleri kongrede harcamaları kesmeye niyetli muhafazakarlar tarafından yönlendirilme eğilimindedir – ve onları hizaya getirip hükümeti açık tutmak için Trump’tan daha düzgün bir lider kim olabilir ki?
Yani, Trump’ın son altı haftada Washington’ı ne kadar dramatik bir halde sarstığının bir ispatı olarak, kapanma mümkünlüğü pek de azalmamış; Politico’dan Rachael Bade’e nazaran hatta artmış olabilir.
Bu defa, hengame için can atanlar ‘Demokratlar’; Trump’ın bakanı olan Elon Musk’ın sevinçle uyguladığı Hükümet Verimliliği Bakanlığı’nın (DOGE) istediği kesintiler konusunda.
Bazı Demokrat kaynaklara nazaran, kıdemli Temsilciler Meclisi Demokratları hafta sonunu üyelerine DOGE kesintileri nedeniyle hükümeti kapatmaya istekli olup olmadıklarını sorarak geçirdi. Ve şimdiye kadar çok az dirençle karşılaştılar. Yani demokratlar KAPANMAyı tahminen de hiç olmadığı kadar çok istiyor.
‘TEMİZ’ HARCAMA TASARISI
Uzun vakittir kapanmaya karşı olan kimi Cumhuriyetçilere yakın (merkezciler) Demokratlar da dahil olmak üzere her görüşten Demokrat, Musk’ın tabiriyle “temiz” bir harcama tasarısına oy vermenin Musk’ın tartışmalı çalışmalarını zımnen (üstü örtülü bir şekilde) kutsamak olacağını düşünüyor. Cumhuriyetçilere kurumları açık tutmak için oy vermemenin geçmiş yılların bilakis ABD’nin geleceği için daha az makus olacağına inanıyorlar.
“Kimse kapanma istemiyor fakat Musk ve Trump’ın bilhassa sıhhat hizmetlerine yıkıcı darbesi nedeniyle şuan olan bitene yardım ve yataklık etmek istemiyor” dedi kıdemli Temsilciler Meclisi Demokrat yardımcılarından biri. Ve akabinde şu soruyu yöneltti:
– Buna neden ortak olalım ki?”
Politico muhabirine konuşan bir öteki Kıdemli Demokrat milletvekili daha açık sözlüydü:
– Bir noktada kahrolası bir omurgaya sahip olmanız gerekir. İşte bu yüzden eylüle kadar onlara boş çek vermeyeceğim.
KRİTİK GÜN: 14 MART
Bu, yalnızca birkaç hafta öncesine nazaran büyük bir dönüş. Muhabir Bade şubat ayının başlarında, solun Musk’a karşı bir duruş sergilemek için hükümetin fonlarına onay vermek için son tarih olan 14 Mart’ı kullanma uğraşını küçümsediğini ekliyor – ve akabinde Kongre Binası’nın her iki tarafındaki bir dizi kıdemli Demokrat yetkilinin kendi değerlendirmesiyle birebir fikirde olduklarını duyuyor.
İşte o isimler Demokratların neden olduğu bir kapanmanın karşıt tepeceğini vurgularken Musk’ın fonladığı ya da Musk’ı fonlayan federal ajanslarda kendilerinin yolunu yıkıp yakacağını düşünüyor. Ve Demokrat tabanın kapanmaya neden olmaları halinde ateşle oynamanın yanıt olmadığını anlamamış üzere görünmesinden ötürü da hayal kırıklığına uğradıklarını söylüyorlar.
“O” GÜNE 10 GÜN KALDI
“İnsanlar artık daha tehlikeli bir konumun manasının (hesap verebilirlikte rastgele bir değişiklik olduğu algısı olmadan) oy vermek olduğunu düşünüyor” diyen bir öteki Temsilciler Meclisi Yardımcısı şunu ekliyor:
– Halbuki Kongre’nin şu anki motivasyonu onlara oy sağlamak değil.
Elbette, şimdilik değişimin bir kısmını müzakere taktiklerine bağlayabilirsiniz. Demokratlar, Cumhuriyetçilerin Musk’a kimi politik kelepçeler takmasını istiyor, Cumhuriyetçiler ise bunu kesin bir halde reddediyor. Temsilciler Meclisi Tahsisat Komitesi Başkanı Tom Cole, Pazartesi günü bunu “başarısız bir başlangıç ve Amerikan halkına kaybettirdikleri bir savaş” olarak nitelendirdi.
Ve Demokrat önderlerin, Temsilciler Meclisi, Senato ve Beyaz Saray’daki denetimleri göz önüne alındığında, GOP (Grand Old Party = Cumhuriyetçi Parti) muadillerine mümkün olduğunca çok oy vermeleri için baskıyı artırmalarının pek çok nedeni var. Gerçek bir kapanma tehdidi olmasa bile, Cumhuriyetçiler için işleri kolaylaştırmanın tek bir nedeni bile yok.
ÇIKAR ÇATIŞMALARI, ÖZEL ŞİRKETLERE VERİLEN İHALELER…
Ancak Temsilciler Meclisi Demokratları, özelde bile, böyle konuşmuyor. Azınlık Lideri Hakeem Jeffries (2013’ten bu yana vazifesini sürdürüyor) ile komite başkanları ortasındaki son toplantıda, Connecticut’tan Rosa DeLauro, Musk’ın ‘temiz fon’ tezini herkesin yuttuğunu söyledi ve ortalık karıştı. Gelin artık Temsilciler Meclisi Tahsisat Komitesi Sıralama Üyesi DeLauro’nun 0-kontrolsüz milyarder Elon Musk’ın Federal Havacılık Yönetimi’ni (FAA) devralmasıyla ilgili yaptığı açıklamaya bakalım:
“Başkan Trump ve denetimsiz milyarder Elon Musk,
Amerikalılar ve ABD ordusunun güvenliğini artırmak için kullanılan vergi mükelleflerinin dolarlarını çalıyor, bunun yerine Musk’ın şirketlerinin kârlarını artırıyor ve milyarder yandaşlarına vergi indirimleri sağlıyor.
Tüm Amerikalıların hayatlarını korumak hükümetin vazifesidir.
Başkan Trump ve Elon Musk, FAA’da binlerce kritik güvenlik işini keserken kaynakları çalarak Amerika’yı bilgilendirme ve inançta tutma sorumluluklarından kaçınıyorlar.
İş seyahatleri, askeri uçuşlar, aile tatilleri, paketlerin hava yoluyla gönderilmesi ve tıbbi acil durum uçuşları artık özel bir şirketin elinde ve Amerikalıların uçarken inançta olduğundan emin olmak için net bir planları yok.
Şimdi, Elon Musk’ın Starlink rakibine verilen bir mukaveleyi zorla iptal ettiği ve bu mukaveleyi kendisi devralmaya çalıştığı anlaşılıyor.
Bu bariz bir çıkar çatışması.
Bu değişiklikler Amerikalıların güvenliğiyle ilgili değil; bunun yerine, Elon Musk’ın ferdî servetini Amerikan halkının hayatından daha değerli kılan tehlikeli aksiyonlar.
DEMOKRATLARIN BÜYÜYEN ÖFKESİ
Genellikle kapatma kılıç şakırtıları, iki partinin uçlarında başlar ve başkanlar bunu görmezden gelemeyecekleri noktaya kadar ivme kazanır ya da kendi işlerini riske atarlar. Fakat bu sefer, öfke liderlik masasının kendisinden geliyor — ortada federal ajansları yok etmek için yıldırım suratındaki Trump-Musk kampanyası ve bunu durdurmak için mahkeme süreçlerinin donuk temposu nedeniyle büyüyen bir öfke var.
Bazı Demokratlar, DOGE kesintilerinin tesirlerinin bir çeşit kapanma tesiri yarattığına ve ‘temiz fon’ tabirinin statükoya tesirli bir formda yeşil ışık yakacağına inanıyor. Ayrıyeten bu süreçte Trump ve Musk’a karşı bekleyen davaların giderek zayıflayacağını öngörmek hiç de sıkıntı değil.
Dahası, Demokratlar, Amerikalılar; potansiyel yararlarını kaybetme ve gazileri işten atma üzere mevzularda daha fazla şey duydukça, halkın DOGE’a karşı durmaya başladığını gösteren son anketlerden cüret aldı. Burada, Cumhuriyetçi milletvekillerin DOGE’a karşı öfkelenen seçmenlerden bir sürü tenkit duyduğu son protestolardan bahsetmiyorum bile.
SADECE LİBERALLER DEĞİL, ANA AKIM DA TEPKİLİ
Belki de en değerlisi, liderlik zincirinin üstünde ve aşağısındaki Demokratlar, sadece liberal tabandan değil, daha ana akım olarak gördükleri insanlardan da duyulan reaksiyonlar. Ve dahası bağışçılar, stratejistler ve artık biraz uğraş göstermeleri gerektiğine inanan seçmenler… Tüm bu kesitleri ardına alan bir rüzgarı kaçırmamak…
İkinci Temsilciler Meclisi Demokrat yardımcısı, “Bu insanlara geri dönüp ‘Evet, buradaki statükoya oy verdim ve ayağa kalkmak için hiçbir şey yapmadım’ demek çok zor!” diyor.
Ancak Temsilciler Meclisi Demokratları için daha da sıkıntı olan şey, bir son oyun bulmak.
Şimdi düşünelim: Demokratların Temsilciler Meclisi’nde Cumhuriyetçilere nazaran ‘temiz’ harcama tasarısına karşı oy kullandığını ve bir kapanmanın gerçekleşmesine müsaade verdiğini varsayalım… O anda Musk on binlerce federal çalışanı işten çıkarmış olabilir, ve daha da berbatı Sam Amca hala maaş almadan fiyatsız müsaadeye çıkarılacak 2 milyondan fazla kişiyi istihdam ediyor olabilir.
DEMOKRATLAR NE İLE KARŞI KARŞIYA?
Parmak sallamaların ortasında, Cumhuriyetçiler hükümet kurumlarını tekrar açmak için oylama davetinde bulunacak ve Demokratları, kurumları kapalı tutmayı ve çalışanları maaş çekleri olmadan konutta tutmayı tekrar tekrar seçenler olarak gösterecekler.
Siyasi açıdan bakıldığında, gayret edilmesi sıkıntı bir alan ve bilhassa de bir kapanmanın Demokratların şu anda temel iletisini nasıl zayıflatabileceğini düşündüğünüzde – Trump ve Musk’ın milyonlarca Amerikalının güvendiği hizmetleri ve yararları zayıflattığı bir arena.
Şu anda, üst düzey parti önderleri poz veriyor ve Cumhuriyetçileri mantıksızlar olarak göstermeye çalışıyor. Azınlıklar Başkanı Jeffries ise hafta sonu GOP başkanlarını finansman görüşmelerinden “çekilmekle” suçladı ve her şeyi denetim ettikleri için hükümeti finanse etmenin tek başına GOP’a ilişkin olduğunu savundu.
2013 VE 2019’DAN ÇIKAN DERSLER
Demokratların en önde gelenleri, bunun tam olarak hakikat olmadığını herkes kadar uygun biliyor: Senato’daki 60 oy barajı göz önüne alındığında, tahsisatların iki partili olması gerekiyor; bu, Cumhuriyetçilerin önerdiği harcama kesintilerine karşı koymak için uzun vakittir kullandıkları bir kaldıraç. Ve bu argüman, nihayetinde kamuoyunu ikna edebilecek tipten yankı uyandıran bir bildiri değil.
Ancak Demokratların, GOP’nin başlattığı en son kapanmalardan -sırasıyla 2013 ve 2019’da sıhhat hizmetleri ve hudut siyaseti konusunda yaşanan haftalarca süren olaylardan- bir ders çıkarmış olabilecekleri ortaya çıktı: Kazanmak her vakit kıymetli değildir – bazen, öfkeli bir tabanla uğraşırken, yalnızca yel değirmenine karşı savaşmanız gerekir.
*** POLITICO Rachael Bade