Ekonomi siyasetlerinin akabinde derinleşen krize tahlil için tekrar iktidar eliyle atılan adımlar en çok çalışanı, dar gelirliyi sarstı. İstanbul Sanayi Odası, Türkiye’nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu (İSO 500) araştırmasını kısa müddet evvel paylaştı. Araştırmada net katma pahadan çalışanların fiyat olarak aldığı hissenin 2024’te yüzde 66.7 olduğu belirtildi. Bu sayı, 2018’den bu yana en yüksek düzeye işaret etti. İSO 500’de ödenen maaş ve fiyatlar de yüzde 90 artışla 818 milyar lira oldu. Lakin sendika yetkilileri, bu artışlarda kıdem tazminatları, üst seviye yöneticilerin maaşları ve EYT’nin tesirli olduğunu belirtti.
Türkiye Devrimci Emekçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK) Genel Lider Yardımcısı ve Birleşik Metal-İş Sendikası Genel Başkanı Özkan Atar, “İSO 500 büyük şirket araştırmasına nazaran istidam edilen kişi başına brüt personellik maliyetinin yüzde 86 arttığı görülüyor. Toplam artış tek başına manalı değil. Kişi başına artış değerli. 818 milyar TL’lik brüt personellik ödemesi, personel için yapılan tüm ödemeleri içeriyor. Fiyatlar, vergiler, sigorta primleri kıdem tazminatları ve başka ödemeler dahil. Emekli olanların sayısı da 2024’te çok arttı, EYT tesiri de sürdü. Münasebetiyle kıdem tazminatları ve üst seviye yönetici fiyatları de dahil yüzde 86’lık artışa. Ortalama personel fiyatı bu seviyede değil. Fiyatların hissesi, bu faktörlerden arındırıldığında düşüyor” dedi.
KRİZİN YÜKÜ EMEKÇİYE
“2022 ve 2023’te enflasyonun yükseltecek programlar uygulandı. Yerli ve yabancı sermayeye son yılların en büyük kaynak transferi yapıldı, Cumhuriyet devrinin en adaletsiz gelir dağılımı gerçekleşti” tabirlerini kullanan Atar, iktidarın ‘enflasyonu düşüreceğiz’ diyerek krizin yükünü işçilere ödettiğini söyledi.
‘2001 yılından bu yana en yüksek seviyede’
“Yılın başında memurun fiyatına yüzde 11, emekliye yüzde 15 artırım yapıldı. 600 bini aşkın kamu emekçisinin toplu mukavelesinde gelişme yok” diyen Özkan Atar, “Kur Muhafazalı Mevduat tesiriyle 2023-2024’te Merkez Bankası 1.5 trilyon TL ziyana uğratıldı, bedeli topluma ödetildi. ‘Koltuğumu kaybetmeyim’ diye yapılan hukuksuz siyasi operasyonların iktisada bedeli 60 milyar doları buldu. ‘Bu kardeşiniz iktidarda olduğu surece faiz yükselemez” dendi, 2001 krizinden bu yana en yüksek faiz düzeyine gelindi. Neredeyse tüm vergi gelirleri, bizlerden toplanırken, sermayeye teşvikler uygulandı” tabirlerini kullandı.
‘OVP ile gerçek fiyatlar baskılandı düşürüldü’
Asgari fiyattaki artışın yüzde 30 ile sonlu kaldığını anımsatan Özkan Atar, “Asgari fiyat artışı, gerçekleşen reel enflasyonun yaklaşık yarısı kadar yapıldı. Yılın başında açlık sonunun altında kaldı” dedi. “OVP doğrultusunda çalışanların gerçek fiyatları baskılanıp düşürülüyor” açıklamasını yapan Atar, “Biz toplu kontratlarımızda buna direnip gerçek fiyatlarımızı muhafazaya çalışıyoruz. Minimum fiyata kesinlikle orta artırım yapılmalı” diye konuştu.