23 Nisan 2025 tarihinde saat 12.49’da meydana gelen 6,2 büyüklüğünde sarsıntı, Marmara Bölgesi’nde birçok kentte şiddetli sarsıntılara neden oldu.
Depremin akabinde 13.02’de 4,9 büyüklüğünde artçı sarsıntıyla başlayan peş peşe yeni zelzeleler olurken, milyonlarca vatandaş kelam konusu fay hareketlerinin Kuzey Anadolu Fay Sınırı üzerinde bir tesir yaratıp yaratmayacağını merak ediyor.
KUZEY ANADOLU FAY ÇİZGİSİ HANGİ VİLAYET VE İLÇELERİ ETKİLİYOR?
Kuzey Anadolu Fay Sınırı (KAF), dünyadaki en faal fay sınırlarından biridir. Kahramanmaraş’ta ve Hatay’da yaşanan sarsıntı felakatinin arından, Kuzey Anadolu Fay Çizgisi üzerinden yer alan vilayetler ve ilçeler gündeme geldi. MTA ile yenilenmiş Canlı Fay Haritası’na nazaran Türkiye’de direkt canlı fay üzerine oturan, 45 vilayet alanı üzerinde 110 ilçe bulunmaktadır. Pekala, “Kuzey Anadolu Fay Çizgisi hangi vilayet ve ilçelerden geçiyor?” İşte Kuzey Anadolu Fay Çizgisi üzerinde yaşanmış sarsıntılar…
KUZEY ANADOLU FAY SINIRI NEDİR?
Kuzey Anadolu Fay Sınırı (KAF), dünyanın en süratli hareket eden ve en faal sağ-yanal atımlı faylarından biridir.
KAF sistemi, Anadolu Levhası’nın, güneyde Arap Levhası (yılda 25 mm’leri bulan süratli sıkıştırma hareketi ile) ve kuzeyde (neredeyse hiç hareket etmeyen) Avrasya Levhası’nın ortasında kalması ve bu sebeple batıya yanlışsız açılma biçiminde süratle hareket etmesi sebebiyle yüksek sismik aktivite göstermektedir.
VAN GÖLÜ’NDEN SAROS KÖRFEZİ’NE TÜM KUZEY ANADOLU’YA UZANIR
KAF, 1100 km uzunluğunda sağ istikametli ve doğrultu atımlı faal fay sınırıdır. Yaklaşık olarak Van Gölü’nden Saros Körfezi’ne kadar tüm kuzey Anadolu’yu keser. Tek bir faydan oluşmaz, pek çok kesimden oluşan fay zonudur. Fay çizgisinde, parçalanmış-ezilmiş kayaçlar, soğuk ve sıcak su kaynakları, gölcükler, traverten oluşumları, genç volkan konilerine rastlanır.
Fayın birtakım kısımları zelzeleler sırasında 0,5-1,5 m düşey, 1,5-4,3 m yatay atımlar yapmıştır. Genç Kuvaterner vaktinden itibaren 800–1000 m yatay atım yaptığı ötelenen genç vadi yataklarından tespit edilmiştir.
KUZEY ANADOLU FAY SINIRI ÜZERİNDE BULUNAN İLLER
AFAD tarafından edinilen bilgiye nazaran, Kuzey Anadolu Fay Çizgisi ile Ege Bölgesi Graben Sistemi üzerinde 6’şar, Doğu Anadolu Fay Sınırı’nda 4 ve öbür faylar üzerinde 8 olmak üzere 24 ilin direkt kent merkezinden etkin fay geçiyor. Ayrıyeten 80’den fazla ilçe de direkt faal fay çizgileri üzerinde bulunuyor.
Bu vilayetler: Aksaray, Aydın, Balıkesir, Bingöl, Bolu, Burdur, Bursa, Denizli, Erzincan, Erzurum, Eskişehir, Hakkari, Hatay, İzmir, Kahramanmaraş, Kayseri, Kocaeli, Konya, Kütahya, Manisa, Muğla, Osmaniye, Sakarya ve Tokat.
Türkiye’nin kuzey kesitinde doğu-batı doğrultusunda uzanan fay çizgisi Saros Körfezi’nden başlar, Doğu Anadolu Bölgesi’ndeki Aras Vadisi’ne kadar uzanır. Bu nesil Gelibolu, Marmara Denizi’nin derin kısımları, İzmit Körfezi, Adapazarı, Düzce-Bolu, Gerede, Merzifon, Suluova, Erbaa-Niksar, Kelkit vadisi ile Erzincan, Erzurum, Varto ve Van üzerinden geçen bir sınır halinde uzanır. Ayrıyeten Çanakkale, Edremit, Bursa ve İznik bu jenerasyon içerisinde kalır.