Fas Sanayi ve Ticaret Bakanlığı Dış Ticaretten Sorumlu Bakan Yardımcısı Ömer Hacira’nın başkanlık etmesi beklenen heyetin Türkiye ziyareti, birtakım yabancı medya organlarında isimleri açıklanmayan Faslı iki yetkiliye dayandırılarak yapılan haberlerde STA’nın yine müzakere edileceği biçiminde yorumlandı.
Fas Sanayi ve Ticaret Bakanlığı yetkilileri ise bu tezlerin gerçeği yansıtmadığını, kelam konusu ziyaretin mutabakat kapsamında nizamlı olarak yapılan teknik istişarelerin bir modülü olduğunu vurguladı.
Fas Sanayi ve Ticaret Bakanlığı Uluslararası Ticaret İlişkileri Yöneticisi Yusuf Zahoui, mahallî basına yaptığı açıklamada, “Bu, mutabakatlarda öngörüldüğü üzere sistemli bir kıymetlendirme ziyaretidir. Olağan ve teknik bir çerçevede ele alınacaktır.” sözlerini kullandı.
OLAĞAN DEĞERLENDİRME
İki ülke ortasında 2004’te imzalanan ve 2006 yılında yürürlüğe giren Hür Ticaret Muahedesi gereği, taraflar muhakkak aralıklarla ticaretin seyrini pahalandırmak üzere bir ortaya geliyor. Önümüzdeki hafta Ankara’da yapılacak toplantının da bu çerçevede gerçekleştirileceği belirtiliyor.
Zahoui, toplantının sadece ticaret bilgilerinin, uygulamadaki gelişmelerin ve karşılıklı fırsatların ele alınacağı teknik bir komite toplantısı olduğunu belirterek, “Bu görüşmede sayılar gözden geçirilecek, uygulamanın genel gidişatı pahalandırılacak. Ticaretin nasıl daha istikrarlı ve verimli ilerletilebileceği konuşulacak.” dedi.
Faslı yetkili, son devirde birtakım değerlendirmelerde, Türkiye ile olan dış ticaret açığının STA kaynaklı olduğu istikametinde yorumların eksik bir bakış açısıyla yapıldığını söz etti.
Zahoui, “Evet dış ticaret açığımız var ancak bunun direkt STA’lardan kaynaklandığını söylemek kusurlu olur. Mevcut açığın yaklaşık yüzde 40’ı mutabakatlarla kontaklı değil.” diye konuştu. STA’ların birtakım bölümlerde direkt yabancı yatırımları teşvik ettiğine işaret eden Zahoui, “Bu yatırımlar olmasaydı, kimi üretim alanlarında (Fas’ta) bugün ulaşılan kapasiteye erişilemeyebilirdi.” dedi.
BÖLGESEL ENTEGRASYONA KATKI
Fas ile Türkiye ortasındaki Özgür Ticaret Muahedesinin sırf ikili ticareti artırmakla kalmayıp Fas’ın daha geniş pazarlara entegrasyonunu da desteklediğini belirtilen Zahoui, “Yatırımcılar yalnızca iç pazara değil, öteki pazarlara erişim imkanlarına da bakar. Muhtemel üretim kapasitesi, istihdam imkanları ve ihracat potansiyeline nazaran yatırım kararı veriyorlar. STA’lara yalnızca dar bir ithalat penceresinden bakmak aldatıcı olur.” değerlendirmesinde bulundu.
Fas’ın misal kıymetlendirme toplantılarını öteki ülkelerle de gerçekleştirdiğine dikkati çeken Zahoui, bu temasların yeni dış ticaret yol haritasının doğal bir modülü olduğunu belirtti.
Türkiye ile Fas ortasındaki Özgür Ticaret Muahedesi, 7 Nisan 2004 tarihinde imzalanmış, 1 Ocak 2006’da yürürlüğe girmişti. Muahede kapsamında sanayi eserlerinde gümrük vergileri kademeli olarak kaldırılırken, tarım eserlerinde muhakkak muhafaza tedbirleri ve kota uygulamaları sürdürülüyor.
2024 yılında ikili ticaret hacminin Fas sayılarına nazaran yaklaşık 5,5 milyar dolar düzeyine ulaştığı, tekrar Fas sayılarına nazaran; Fas’ın Türkiye’ye ihracatının 1,1 milyar dolar, Türkiye’den ithalatının ise 3,9 milyar dolar olarak kaydedildi.
Türkiye’nin sayılarına nazaran ise 2024 yılında ikili ticaret hacmi yaklaşık 4,9 milyar dolar düzeyine ulaşırken, Fas’ın Türkiye’ye ihracatı 1,4 milyar dolar, Türkiye’den ithalatı ise 3,4 milyar dolar olarak kaydedildi.
Uzmanlar, iki ülke ortasındaki STA’nın ticaret hacminin büyümesinde belirleyici rol oynadığını ve ekonomik iş birliğini teşvik etmeye devam ettiğini belirtiyor.