1977 yılında mesken hanımı Gülten hanım ve çarşı eşrafından Tıraşçı Ahmet beyin oğlu olarak geldi dünyaya. Birinci, orta, lise eğitimini Manisa’da tamamladıktan sonra Bursa Uludağ Üniversitesi Mimarlık Fakültesi’ni bitirdi, akabinde memleketinde mimarlık şirketini kurdu. İş hayatındaki muvaffakiyetini aile hayatına da taşıdı, 2003’te Nurcan hanımla evlendi, pırıl pırıl üç kız babası oldu. Memnundular.
Toplumcuydu. Yüreği, yaşadığı kente, ülkesine ve dünyaya bedel katma dileğiyle doluydu. Sivil toplum kuruluşlarında faal vazifeler aldı, kimi gün ekoloji hareketinin ön saflarında hayat hakkını savunuyor, kimi gün rant odaklarının kenti yağmalamasına karşı direniş uğraşı veriyordu. Mimarlar Odası Başkanlığı ve Manisa Büyükşehir Belediye Meclisi Üyeliği yaptı.
2019’da Cumhuriyet Halk Partisi’nin Manisa Büyükşehir Belediye Lider Adayı’ydı. Olmadı. Vazgeçmedi. Daha çok çalıştı. 2024’te tekrar aday oldu. Bu kere kazandı. Çok partili sisteme geçilen 1946’dan sonra CHP Manisa’da birinci sefer iktidar oldu. Bu daha başlangıçtı, kısa müddette birçok birincilere imza atacaktı.
Manisa Büyükşehir Belediye Başkanlığı vazifesine başladığında bir enkaz devraldı. Borç ölçüsü 2,4 milyar liraydı. Mali disiplini sağlamak için sağlam bir yapılanma ve program oluşturdu. Yedi buçuk ayda belediyenin borcunu 1,6 milyar liraya düşürdü.
Kendisinden evvel şatafat ve savurganlığın haddi hesabı yoktu. Tasarruf uygulaması başlattı. En küçük ayrıntıya kadar titizlikle uyguladı. Örneğin, bir gün toplantıya giderken makam aracının çalışır vaziyette olduğunu fark etti, sürücü arkadaşı, “Önceki lider otomobil her vakit tıpkı ısıda kalsın diye daima çalıştırmamı isterdi” dedi. Ferdi lider, “Yakıtı boşa harcayamayız, bunu yapmayacağız” diye karşılık verdi. Birinci yılında belediye yalnızca akaryakıt sarfiyatlarında 1,5 milyon litre tasarruf sağladı. 2024’te bütçe 985 milyon lira fazla verdi.
Namuslu ve dürüst adamdı. “Belediyenin parası bizim paramız değil, dağ köylerinde yalınayak dolaşan çocukların parası” diyordu. “Yandaşlara kıyak” anlayışına büsbütün karşıydı. Sağlam bir kontrol düzeneği oluşturarak yolsuzlukların önünü büsbütün kesti. Belediye bünyesinde hesap uzmanları ve hukukçulardan oluşan teftiş kurulu kurdu. Evvelki periyotta ne kadar kirli iş yapıldıysa hepsini belgeledi ve delilli belgeleri savcılığa teslim etti. Cüret ve kararlılığını “Yolsuzluk yapanların karşısında Spil Dağı üzere duracağım” kelamlarıyla ortaya koyuyordu.
Haliyle rant odakları rahatsız oldu. İsimli makamlara kabahat duyurusunda bulunmaması ve haksız rant akışını devam ettirmesi için evvel rüşvet teklif ettiler. Lakin sağlam kayaya çarptılar. Bunun üzerine mevtle tehdit etmeye başladılar. Yetinmediler, ailesini de tehdit ettiler. Zeyrek ödün vermedi, boyun eğmedi.
Belediyeye şeffaf ve hesap verilebilir sistem getirdi. Kurumun gelir ve sarfiyatlarına dair mali raporlar bütün ayrıntılarıyla resmi internet sayfasından nizamlı olarak yayımlanmaya başlandı. Artık belediyenin bütün ihaleleri canlı yayında, halkın huzurunda gerçekleşiyordu. Ve yüzde 90’ı açık yöntem ile yapılmıştı.
Adaletliydi. Büyükşehirle birlikte Manisa’nın 17 ilçesinin 15’ini CHP kazanmış, Demirci’de AKP, Selendi’de Yeniden Refah Partisi belediye idaresine gelmişti. Bu iki ilçe halkının tasası kısa sürdü, zira Zeyrek hizmet önceliğini Demirci ve Selendi’ye verdi. “Bizden olan, bizden olmayan” ayrımı yapmıyordu.
Eşitlikçiydi. Toplumsal demokrat olarak fikir namusunu koruyordu fakat farklı fikirlere müsamaha ve tahammül gösteriyor, kimseyi ötekileştirmiyor, hiçbir biçimde kimlik siyaseti yapmıyor, herkese eşit yakınlıkta olarak toplumun bütün renklerini kucaklıyordu. Kırmızı çizgisi, ebedi başkanımız Atatürk’tü.
Özgürlükçüydü. Farklılıkları zenginlik olarak pahalandırıyor, fikir ve tabir hürriyetini savunuyordu. Örneğin; Poseidon Çayırlarının denizdeki işlevinde olduğu üzere basının da demokrasinin oksijen kaynakları olduğunun şuurundaydı. Besleme basına karşıydı, medya bağımsız olmalıydı. Birinci basın toplantısında gazetecilere teminat verdi, “Artık, beni övmezseniz ve eleştirirseniz resmi ilanlarınızı keserim anlayışı sona ermiştir. Eleştirel yaynlarınız olursa biz takviyemizi kesmeyeceğiz, hatta eleştirilerinizden de istifade edeceğiz” dedi.
Bir söyleşimizde, “İleride halkçı lider olarak anılmak isterim” demişti. Egosu şişkin bir kibir abidesi değildi Ferdi Zeyrek. Mütevazıydı. Vatandaşlara, “Önemli olan beni ailenizde nereye koyuyorsanız orada olmamdır. Amca diyen için amca, abi diyen için abi, evlat diyen için evlat olmamdır. Lider sıfatının ortamızda bir duvar olmasını istemiyorum” diyordu. Her gün halkın ortasındaydı; yurttaşlar onun şefkatli, sempatik ve samimi kişiliğini çok sevmişti.
Çalışkandı. Kronikleşen trafik ve otopark problemine neşter vurdu. 40 yıldır el atılmayan köhnemiş altyapıyı yenilemeye başladı. Bu büyük projenin ehemmiyeti yalnızca su kesintilerini, selleri, kanalizasyon problemlerini önlemekle sonlu değildi, topyekün halk sıhhatini etkiliyordu. Çünkü eskimiş borular asbestliydi. Asbest kanserojendi.
Vizyonu yol, su, park ve gibisi klasik belediye hizmetleriyle hudutlu değildi. Toplumsal, toplumcu, demokratik belediyecilik anlayışını benimsiyordu. Başta Osman Özgüven olmak üzere, Ahmet İsvan, Vedat Dalokay, Erol Köse, İhsan Alyanak modelleri ve İsveç’teki sistemler birinci gençliğinden beri incelediği ilham kaynakları ortasındaydı. Her çiçekten öz toplayıp kendi bal peteğini yapmak için kolları sıvadı.
Manisa’ya çağdaş demokrasiyi getirdi. İştirakçi demokrasiyi hayata geçirdi. Kentin her sıkıntısında, yapılacak her icraatta kentin paydaşlarını devreye soktu, sivil toplum kuruluşlarının görüşleri doğrultusunda kolektif akla dayalı formül getirdi. Bu anlayışını gün geçtikçe tabana yaymak istiyordu.
Belediyenin kapılarını halka sonuna kadar açtı. Tesirli irtibat ve süratli tahlil düzenekleri oluşturdu. Bilişim çağı teknolojisini ıskalamadı, e-belediyenin dijital hizmetleri artık vatandaşın cebindeydi. Köylere internet götürdü, hem de fiyatsız.
Odağında insan vardı. Ekonomik kriz ve hayat pahalılığı altında ezilen yurttaşların geçim meşakkatine, yoksullukla gayrete öncelik verdi.
Ondan evvel Manisalılar ülkenin en kıymetli su faturasını ödüyordu. Yüzde 30 oranında indirim yaptı, 2 tona kadar suyun fiyatını 1 liraya indirdi, ayrıyeten kartlı sayaç uygulamasını kaldırdı, vatandaşların tüketimine nazaran ödeme yapacağı adil sistem kurdu.
Halk ekmek fabrikaları açtı, günde 2 milyon ekmek üretti, yurttaş temel besin unsurunu ucuza temin etme imkanına kavuştu.
İhtiyaç sahibi insanlara besin paketleri ve sıcak yemek hizmeti sundu. Nizamlı olarak, her gün. Yemekler beslenme uzmanlarının denetiminde sağlıklı ve hijyenik yapıldı. Hassasiyet o denli düzeydeydi ki, çölyak ve fenilkötonuri hastalarına özel beslenme eserleri hazırlanıyordu. Ramazan ayı geldiğinde ise 1 milyon 475 bin nüfuslu Manisa’da iftar sofralarına oturan kişi sayısı 800 bindi.
Şehir içi ulaşımda indirim yaptı; annelere, engellilere ve 65 yaş üstü vatandaşlara fiyatsız ulaşım kartı verdi. İmtihan vakitlerinde öğrenci ve refakatçilerine ulaşımı ücretsiz yaptı; üstelik buna kahve, limonata ve su ikramını da ekledi. Türkiye’nin kapkara periyodunda karamsarlığa düşerek gelecek derdi yaşayan gençlere moral ve umut aşıladı, öğrencilere rehberlik ve ruhsal danışmanlık hizmeti verdi.
Hemen her yerde artırım fırtınası yaşanırken o Manisa – İzmir ortası ulaşım fiyatını 150 liradan 100 liraya, öğrenciler için 80 liraya indirtti.
Otobüs sürücülerine, hava karardığında bayanların güvenliği için durak kuralının dışına çıkılarak meskenlerinin önüne kadar bırakılmaları talimatı verdi.
Eğitimde fırsat eşitliğini önemsiyordu. Kreşler, gündüz bakım konutları açtı. Öğrencilere kırtasiye takviyesi sağlıyordu. Çocukları çok seviyordu. Miniklerle sımsıcak, sevinçli bir irtibat içindeydi. Karne günlerinde onları armağan yağmuru altında bırakıyor, sevinç dalgaları oluşturuyordu.
İşsizlik onu en çok üzen olgular ortasındaydı. İş arayanlarla patronlar ortasında köprü görevi görmesi için Manisa İstihdam Ofisi’ni kurdu. Ayrıyeten 18 – 35 yaş ortası bayanlar için mesleksel eğitim kursları açtı.
Vahşi kapitalist dünyanın acımasız nizamı altında ezilen insanların en büyük kaygılarından olan barınma hakkı meselesine kıymet verdi. Birinci adımı Spilkent Toplu Konut Projesi’yle attı, vatandaşlara uygun taksit ve sabit ödeme planıyla ucuza mesken sahibi olabilme imkanı sundu. Öbür yandan, rantsal dönüşüm değil, gerçek manada kentsel dönüşüm için de çalışmalar başlattı.
Ücretsiz ambulans ve hasta nakil aracı hizmeti başlattı. Hastaların ve engellilerin sıhhat merkezlerine gidiş gelişlerinin parasız ve inançlı olmasını sağladı.
İnsanların acılı günlerinde yanlarındaydı. Yanan meskenlerin tamiratını belediye üstlendi, maddi takviye verildi. Cenaze nakil fiyatını kaldırdı. Ücretsiz nakil periyodu başladı, hem de istenilen kente.
Bütün bunların toplamı yurttaşların sırtındaki ağır ekonomik yükleri hafifletiyordu.
Vefa duygusu güçlüydü. Vatan savunmasında şehit düşenlerin yakınlarına ve gazilere derin hürmet gösterdi. Belediyede Şehit Yakınları ve Gaziler Müdürlüğü kurdu.
Bir ömür hakkı savunucusu olan Ferdi Zeyrek, doğayı ve kent etrafını korumak maksadıyla belediyede Çevre Denetim Şube Müdürlüğü açtı. Yeşil Manisa Tepesi düzenleyerek bilim insanlarını bir ortaya getirdi. Kentin sokaklarının, derelerinin ve havasının kirletilmesini önleyecek önlemleri hayata geçirdi. Manisa’nın her yeri tertemiz olacaktı. Hem ekonomik tasarruf hem de çevreci güç temini için güneş gücü santrallerini programına almıştı.
Endüstride olduğu üzere ziraî üretimde de güçlü bir yeri olan Manisa’da çiftçilere gösterdiği değer bambaşkaydı. Tarım üreticilerinin sıkıntılarının tahliline ve kalkınmasına katkı sağlamak için kapsamlı projeler hazırlıyordu.
Manisa’nın tarım, ticaret, sanayi ve teknolojik gelişimi için orta ve uzun vadeli planlar yapıyordu. Geçen yıl yaptığımız röportajda Manisa’nın varlar ile yoklar ortasında bir vilayet olduğunu söylemişti. “Bereketli ovalarımız var ancak tarımı destekleyen yok. Üniversite var lakin öğrenci yok, İzmir’den gelip gidiyorlar. Sanayi var lakin beyaz yakalı yok, zira sanayi sitesinde çalışanlar da İzmir’den işe gelip gidiyor. Antik periyottan Osmanlı ve Cumhuriyet devrine kadar birçok tarihi eser vara lakin bir tane turist yok. Örneğin, dünyadaki birinci yedi kilisenin üçü Manisa’da. Bunlardan biri ABD’deki eyaletin ismini aldığı Philadelphia Kilisesi. Biz bu yokları var yapmak istiyoruz” demişti.
Zeyrek bu yüksek temposu içinde adalet, cumhuriyet ve demokrasi uğraşına de ön saflarda katkı sağlıyordu. Dayanışma ruhuna sahipti; haksızlığa uğrayan mağdurların ve tutuklanan belediye liderleriyle partili arkadaşlarının yanında yer alıyordu.
Manisa Manisa olalı bu türlü bir lider görmemişti. Zeyrek bütün bunları 15 aylık vazife mühletine sığdırdı, yaptığı hizmetlerin çok daha fazlası ise bu sayfaya sığmadı.
Manisalıların hoş düşü kısa sürdü. Kapıldığı elektrik akımı ışığını söndürdü Ferdi liderin. Hoş hayallerle yüklü serüveni yarım kaldı. Şimdi 48 yaşındaydı.
Binlerce yurttaşın hastane önünde günlerce dualarla beklemesinin, hüznün doruklarına tırmanarak gözyaşı dökmesinin nedenleri işte bunlardı. CHP Genel Başkanı Özgür Özel’in ilk gençlik yıllarından beri yoldaşı, onurdaşı ve fikirdaşı olan Ferdi Zeyrek için “En güzelimizi, en çalışkanımızı yitirdik” demesi bu nedenleydi.
“Halkçı Başkan” bugün kalplere gömülecek. Görünen o ki, çeşitli idare kademelerindeki birçok insan tarih nezdinde ve toplum vicdanında utanca mahkum olacak, Ferdi Zeyrek üzere dünyaya paha katan yeterli insanların ismi ise yüzyıllar boyunca aziz anılarla yaşayacak.