Kuyucak Mahallesi sakinleri, sedir katran yağı üretimi için bölgedeki 2500 rakımlı dağlarda yetişen sedir ağaçlarının kuruyan köklerini topraktan ihtimamla çıkarıyor.
Mahalle sakinlerinin sırtlarında ya da yük hayvanlarıyla güçlü bir seyahatten sonra yerleşim yerlerine indirilen kökler, küçük çıralar haline getiriliyor.
Toprakta hazırlanan kuyulara simetrik bir formda üst üste dizilen çıraların üstü ağaç kollarıyla kapatılıyor ve hava almaması için tekrar çamurla büsbütün kapatılıyor.
– Ateş nöbeti tutuluyor
Üç tarafı kapalı, sırf bir yüzeyi açık bırakılan kuyunun ağzından ateş yakılıyor. Kuyunun öbür hiçbir yerden hava almaması ve ateşin istikrarlı ve yavaş bir halde içten içe yanması için bir kişi kuyunun başında nöbet tutuyor. Yaklaşık 3 gün süren süreçte her 3 saatte bir kuyu denetim ediliyor.
Bu süreçlerin akabinde kuyunun öteki ucunda bulunan kanalın önündeki sopa dikkatlice çekiliyor. Bu noktada, çamur kuyusunun içindeki sedir çıralarından süzülen ağır kıvamlı katran yağı, yavaş yavaş akmaya başlıyor. Ortalama yılda 70 ila 80 kilogram katran yağı elde ediliyor. Elde edilen yağ, yağı talep edenlere satılıyor.
– Cet mirasını yaşatıyorlar
Sedir katranı yağı üreticisi Serpil Kaya, evvelce dedelerinin çıra yağını çok fazla ürettiğini ve kullandığını söyledi.
Atalarının mirası olan sedir katran yağı üretimini sürdürdüklerini lisana getiren Kaya, “Sedir yağı yörede sıkça kullanılıyor. Bu yağ, hayvancılıkta yararlı, birebir vakitte eklem ağrılarında kullanılıyor.” dedi.
Süleyman Kaya ise eski vakitte cetlerinin dağlara çıkıp balta ve nacak ile günün teknolojisinden uzak imkanlarla yağ üretimi için çalıştığını anlattı.
Çıra kuyusu içinde çalışan Ramazan Erdoğan da yağ üretimi için kuyunun nasıl yapılması gerektiğini anlattı.
Aynı vakitte çobanlık yaptığını belirten Erdoğan, “Bu yağ, hayvanlarda iç parazite, uyuza, arılarda varroa (arılarda bir tıp dış parazit hastalığı) hastalığına yeterli geliyor. Hayvanların içtiği suya damlatıldığı takdirde daha fazla su içiyorlar.” diye konuştu.
Erdoğan, gençlerin bu işi yapmadığı için kendilerinden sonra yağ üretecek insan olmamasının ıstırabını yaşadığını tabir etti.
Erdoğan, günlük emeğinin karşılığını almanın memnunluğunu yaşadıklarını lisana getirdi.