Bülent YILMAZ
Bir vakitler Türkiye’de dokumanın kalbi olarak anılan Bursa Vişne Caddesi, bugün giysi ve bebek giysi kesiminde yine var olma gayreti veriyor. Renkli vitrinler hâlâ birtakım sokakları süslese de cadde boyunca “satılık” ve “kiralık” tabelaları dikkat çekiyor. Bilhassa üretimden çekilen işletmelerin yerini yeni teşebbüsçüler alırken, kimi dükkanlar uzun müddettir boş durumda.
ÜRETİM YAPANLAR YARIYA İNDİ
1980’lerden itibaren Türkiye’nin konfeksiyon üretiminde lokomotif rol üstlenen Vişne Caddesi, bugün hem ekonomik hem toplumsal bir dönüşüm sürecinde. Yaklaşık 10 bin işyerinin bulunduğu cadde üzerinde üretime devam edenlerin sayısı yarıya inerken, bilhassa bebek giysisinde uzmanlaşan kimi firmalar, büyümek için tarafını ihracata çevirdi.
Ancak maliyetler esnafı zorluyor. Personellik ve kira masrafları son beş yılda dört kat arttı. Türkiye’den yurt dışına gönderilen eserlerde kargo fiyatlarının yüksekliği de rekabeti zorlaştırıyor. Bilhassa Rusya’ya gönderimlerde yaşanan belirsizlik, ihracatçıları düşündürüyor. Kazakistan, Kırgızistan ve başka Türk Cumhuriyetleri ise çok daha uygun fiyatlarla üretim yaparak pazarda öne çıkıyor. Cadde üzerinde boşalan dükkanlar, yeni yatırımcılar için fırsat sunsa da yüksek kira bedelleri ve düşük müşteri trafiği, bu fırsatları değerlendirmeyi imkanını zora sokuyor. Birtakım işletmeler ‘showroom’a dönüşürken, kimileri e-ticaretle ayakta kalmaya çalışıyor.
Vişne Caddesi’nin toplumsal kimliği de dönüşüm geçiriyor. Güvenlik problemleri ve altyapı eksiklikleri hâlâ tahlil bekliyor. Yeni açılan kimi mağazalar, dijitalleşme yatırımları ve genç teşebbüsçüler ise yüreğiyle umut vermeye devam ediyor.
Siparişler azaldı, rekabet çok sert
30 yıldır Vişne Caddesi’nde bebek giysi üretimi yapan bir esnaf yaşadıklarını şöyle anlattı: “Eskiden sabah 6’da atölyeyi açardık, 20 kişi çalışırdı. Artık 3 bireyle zar sıkıntı dönüyoruz. Siparişler azaldı, rekabet çok sert. Kargo fiyatları yurt dışına gönderimde çok yüksek. Rusya’ya eser gönderemiyoruz, nedenini bile bilmiyoruz. Avrupa artık daha ucuz üretim yapan ülkelere yöneliyor. Biz burada hem vergi ödüyoruz hem kontrole giriyoruz. Ancak kayıt dışı çalışan işletmeler bizden daha ucuza mal satıyor. Bu kurallarda ayakta kalmak güç. Kimi arkadaşlarımız yeni pazarlara giriyor lakin çoğumuz düşüşteyiz. Maliye ve Ticaret Bakanlıklarının bu işe bir an evvel el atması gerekiyor.”