Yazı daha verimli otlaklara sahip Erzurum, Sivas, Tunceli ve Bingöl yaylalarında geçiren ve havanın soğumasıyla Elazığ’a dönen göçerler, kırsal bölgelerde kurdukları çadırlarda yaşıyor.
Ata mesleği koyun yetiştiriciliğini kendilerine ilişkin topraklarda ya da kiraladıkları meralardaki çadırlarda sürdüren göçerler brandadan yaptıkları ağıllarda hayvanlarının barınmasını sağlıyor.
Çetin kış şartlarıyla çaba eden göçerlerin mesaisi kuzulama döneminde artıyor.
Günlük rutin işlerinin yanı sıra günün 24 saati hamile hayvanları ve yeni doğan kuzuları korumak için ağılda vardiyalı nöbet tutan göçerler, gün uzunluğu hayvanların bakımıyla ilgileniyor.
“Gece gündüz demeden hayvanların içindeyiz”
Merkeze bağlı Üçağaç köyünde ailesiyle koyun yetiştiriciliği yapan 41 yaşındaki Kazım Koç, göçerliğin kendileri için bir ömür biçimi olduğunu söyledi.
Zorlu şartlara karşın işlerini severek yaptıklarını tabir eden Koç, “Kendimi bildim bileli bu işi yapıyorum, gece gündüz demeden hayvanların içindeyiz. Sabah gün ağarmadan kalkıyoruz, öncelikle koyunların yemini hazırlıyoruz. Yemlerini yedikten sonra süt emmeleri için kuzularla annelerini buluşturuyoruz. Yeni doğan kuzuların denetimini yaptıktan sonra kahvaltı yapıyoruz. Bu işleri günde üç sefer tekrarlıyoruz” dedi.
Gece ağılda nöbet
Kuzu doğumlarıyla iş yoğunluklarının arttığını anlatan Koç, günün 24 saati hayvanları korumak için nöbet tuttuklarını belirtti.
Koç, “Bu yıl koyunlar erken kuzulamaya başladı. 400 hayvandan çabucak hemen yarısı kuzuladı. Yeni doğan kuzuların burnunun temizlenmesi, 40 dakika içinde anne sütünü emmesi gerekiyor zira birinci süt kuzu için ilaç üzere. Güç doğum yapanlar oluyor, doğurduktan sonra emzirmeyen hayvanlar oluyor. Hamile hayvanları ve yeni doğan kuzuları 24 saat takip ediyoruz. Kurtlar, çakallar çadıra girebilir. Gece çoban ağılda yatarak hamile hayvanların başında bekliyor, gündüz de ben bekliyorum. Onun için de ağılda yatıyoruz” diye konuştu.
53 yaşındaki Yıldız Koç da kırsalda eğitim imkanlarının kısıtlı olması nedeniyle çocuklarını yatılı okula gönderdiklerini söyledi.
Koç, “Yemek, çamaşır, bulaşık, paklık, küçük çocukların bakımını, her şeyi biz yapıyoruz. Bu işlerin yanı sıra hayvanların bakımıyla ilgili erkeklere de gece gündüz takviye oluyoruz. İşimizi severek yapıyoruz. Bu işle gözümüzü açtığımız için zorluklarına karşın pişman değiliz” dedi.
“Yaz kış demeden bu hayvanlara bakıyoruz”
Hasan Koç ise kış aylarında hayvanları ile Elazığ’da barındıklarını yaz aylarında ise yaylalara çıktıklarını söyledi.
Hayatlarının kışlak ve yayla ortasında sürü peşinde geçtiğini anlatan Koç, şöyle konuştu:
“Kış kaideleri güç, yağmur olsun, kar olsun, çamur olsun… Zira çadırlarda hayvancılık yapıyoruz. Bu bizim için baba ve dede mesleğidir. Yaz kış demeden bu hayvanlara bakıyoruz. Kuzulama döneminde işlerimiz daha da ağır oluyor.”
Medine Koç da göçebe hayvancılığın bayanlar için daha sıkıntı olduğunu belirterek, çadırda elektrik ve su imkanı olmadığını, çamaşırı ve bulaşığı elde yıkadıklarını anlattı.
Koç, “Herhangi bir konforumuz yok, koşullarımız çok güç lakin bu işi severek yapıyoruz. Bizlere konteyner verilse çok yeterli olur” sözlerini kullandı.
Leave a Reply