PROSTAT -3-
Tedavi koşul mı?
İlk soru şu: Ne tıp bir sorun?
Prostatta saptanan her büyüme kanser değildir.
Tanı konduktan sonra birinci ayrım, sorunun uygun huylu mu, kanserli mi, yoksa enfeksiyon kaynaklı mı olduğunun belirlenmesidir.
– BPH (iyi huylu büyüme): En sık rastlanan durumdur.
– Prostat kanseri: Genellikle ileri yaşta yavaş seyirli olur.
– Prostatit: Antibiyotikle tedavi edilebilir.
Her birinin tedavi yolu başkadır. İvedi değil, netlik ve planlama gerekir.
(Kaynak: Cleveland Clinic – Prostate Conditions and Treatments)
Ameliyat ne vakit gündeme gelir?
İlaçların yetersiz kaldığı, şikâyetlerin hayatı etkilediği ya da kanserin yayılma riski taşıdığı durumlarda cerrahi tedavi düşünülür.
– Prostatektomi: Prostatın büsbütün çıkarılmasıdır.
– TURP (Kapalı ameliyat): BPH’de sık tercih edilir, idrar akışı düzeltilir.
– Robotik cerrahi: Daha az kanama, kısa hastanede kalış ve süratli düzgünleşme sağlar.
(Kaynak: European Association of Urology – Surgical Management of Prostate Disorders) Lakin her metot her hastaya uygun değildir.
Yaş, prostatın büyüklüğü ve öbür hastalıklar karar sürecini belirler.
Cinsellik ve idrar denetimi etkilenir mi?
Prostat ameliyatı sonrası yaşanan en değerli iki sorun:
– İdrar kaçırma (inkontinans)
– Sertleşme bozukluğu (erektil disfonksiyon)
Bunların görülme riski, seçilen prosedüre ve cerrahın tecrübesine nazaran değişir. Robotik cerrahi bu açıdan daha avantajlı kabul edilir. Lakin hiçbir tekniğin sıfır risk taşıdığı söylenemez.
(Kaynak: Harvard Health–Life after prostate surgery) Birtakım hastalar bu riskleri göze almaz ve takip etmeyi seçer. Kimileri ise erken müdahaleyi tercih eder. Bu yüzden karar kişiseldir.
Sonuç: Cüret değil bilgi gerekir
Prostat hastalıklarıyla yüzleşmek erkeklikten değil, sıhhat şuurundan geçer. Her durum ameliyat gerektirmez. Lakin her belirti de “önemsizdir” diyerek ertelenemez. Bilgiyle hareket eden hasta, en hakikat kararı en az pişmanlıkla verir.
Alternatif tedaviler hakikaten alternatif mi?
Bazı hastalar, “doğal çözümler” ya da “bitkisel destekler” ile tedaviyi geciktirmek ister.
Ancak hiçbir alternatif eser, prostat kanseri ya da BPH tedavisinin yerini tutmaz.
– Kabak çekirdeği yağı, saw palmetto üzere eserler lakin destekleyici olabilir.İlaç yerine geçmezler.
(Kaynak: Journal of Men’s Health – Herbal supplements in prostate health) Alternatifler, doktor bilgisi dışında kullanıldığında vakit kaybına ve geç kalınmış müdahalelere yol açabilir
‘Bekle ve Gör’ yolu ne demek?
Bazı prostat kanserleri yavaş ilerler. Bu nedenle özellikle
75 yaş üstü,
ciddi öteki hastalıkları olan ya da düşük riskli tümörlere sahip erkeklerde faal izlem (active surveillance) ya da bekle-gör (watchful waiting) stratejisi uygulanabilir.
– Düzenli PSA takibi
– Belirtiler artarsa müdahale
– Gereksiz ameliyat ve riskten kaçınma
(Kaynak: National Cancer Institute – Prostate cancer: treatment options by stage)
Bu yaklaşımda emel, hayat kalitesini bozmadan muhtemel riskleri yönetmektir.
Tedavide karar hastaya özeldir
Prostat kanseri teşhisi konan iki hasta, birebir yaşta ve tıpkı PSA bedeline sahip olsa bile tedavi yolları farklı olabilir. Zira:
– Birinin kanseri agresiftir, başkasınınki yavaş ilerler.
– Birinin öteki hastalıkları vardır.
– Birinin ömür beklentisi 20 yıl, başkasınınki 5 yıl olabilir.
(Kaynak: American Cancer Society – Individualizing prostate cancer treatment) Bu yüzden tedavi kararı, yalnızca tıbbi değil birebir vakitte ferdî bir tercihtir. Doktorla birlikte değerlendirilmelidir.
İlaç tedavisiyle hayat kalitesi düzelebilir
BPH tanısı alan hastalarda birinci adım birçok vakit ilaçla tedavidir. Kullanılan en önemli ilaçlar:
– Alfa blokerler: İdrar yolunu gevşetir (örneğin tamsulosin)
– 5-alfa redüktaz inhibitörleri: Prostatı küçültür (örneğin finasterid)
– Kombine tedaviler: Her iki kümesi birlikte kullanmak
(Kaynak: Mayo Clinic – BPH medications overview)
İlaçlar, bilhassa erken devirde şikayetleri azaltır. Lakin birtakım hastalarda yan tesirler (baş dönmesi, libido azalması) görülebilir.
YARIN: KEMİK ERİMESİ
– Kemik erimesi nasıl fark edilmeden ilerliyor?
– Bayan mı daha riskli, erkeklerde mi daha ölümcül?
– Kemik yoğunluğu nasıl ölçülür, hangi paha kırmızı alarmdır?
– Kalsiyum mu D vitamini mi K2 mi?
– Konutta kırık riskini ölçen testler
– Hangi ilaçlar, hangi destekler, hangi antrenmanlar?
– Desteklerin perde arkası