Bizans ve Osmanlı periyodunda büyük felaketlerde ziyan gördüğü için çeşitli onarımlar gören Ayasofya’ya ait kritik açıklamalar yapıldı. En önemli ihtar ise Türkiye’nin yakından tanıdığı Tarihçi Prof. Dr. İlber Ortaylı’dan geldi.
BU GİDİŞLE ÇÖKECEK
Tarihi yapıda yıkılma tehlikesi olduğunu söyleyen İlber Ortaylı, savına şöyle açıklık getirdi:
“Ayasofya’ya hiç kimse girmemeli. 1500 yıllık bu tarihi yapı bu gidişle çökecek. Neden mi? Altı boş, dehlizler var ve önemli bir onarım gerekiyor. Bu haliyle yalnızca uzmanlar girebilir, muayyen günlerde din adamları girebilir ya da kıymetli bireylerle namaz kılınır. Bina önemli bir hasar alırsa hatta taban çökerse ülkemiz önemli bir mesuliyet altında kalabilir. Ayasofya’yı senede 2 milyon kişi ziyaret ediyor. 16’ncı asırdan yani Mimar Sinan’dan bugüne statik olarak önemli bir onarım yapılmadı. Mimar Sinan takviyeleri koyarak güçlendirdi vaktinde o kadar. Müslümanı da Hristiyanı da kimse kullanmamalı bu yapıyı.”
‘EKOL MESCİTLERE GİDİN’
Ortaylı, “Namaz mı kılmak istiyorsun o vakit Sultanahmet Camii’nde ya da Süleymaniye Camii’nde kıl namazını. Mimar Sinan’ın ekol mescitleri dururken neden Ayasofya? Geç Roma evresinden 1500 yıllık çok hassas bir bina burası. Evvelden yapılan onarımların temeli yanlışsız ayarda değildir, üstüne titrenecek bir yer burası” açıklamasında bulundu.
Kubbenin en kapsamlı onarımı sürüyor
Ayasofya için oluşturulan Bilim Kurulu ana kubbede güçlendirme gereksinimi olduğunu belirledi. Uygulama süreci nisan ayında başladı. Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy, 1486 yıllık Ayasofya’nın ana kubbesinin tarihin en geniş ve kapsamlı onarım sürecine alındığını duyurmuştu. Çalışmalarda kurşun kaplamalar sökülerek onarılacak yahut yenilenecek.
Zemin çok berbat sütunlar yamuk
“Kelle koltukta giriyoruz” diyen bir rehber şu tabirleri kullandı:
“Ayasofya’nın sağ tarafında yer alan sütunların hepsi yamuk durur. En üst katına çıktığınızda ise binanın onarıma gereksinimi olduğunu açıkça görürsünüz. Taban paramparça durumda. En son 6.5 büyüklüğünde olan zelzelede oradaydım ve süratlice kapıları kapattılar kimseyi almadılar zira herkes binanın önemli bir tamirden geçmesi gerektiğini biliyor.”
Rehber ayrıyeten, “Müze girişlerinin çok değerli olması da turistleri etkilemeye başladı. Gelen yabancılar bundan rahatsız” sözünü kullandı.