Bütçe dataları, İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu’nun gözaltı ve tutuklanma süreçlerinin yaşandığı mart ayında halkın kısmen de olsa alışverişten uzak durduğu sinyalini verdi. Bütçenin en kıymetli gelir kalemlerinden olan Katma KDV ve Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) halkın yaptığı alışveriş üzerinden tahsil edildiği için bu vergilerdeki değişim piyasadaki canlılık ya da sakinlik hakkında kıymetli bilgi üretiyor. Son açıklanan mart ayı bütçe bilgileri, İmamoğlu olayının yaşandığı mart ayında, 2024’ün mart ayındaki hem KDV hem de ÖTV gelir performansının gerisine düşüldüğünü ortaya koydu.
ÖTV’DE BÜYÜME YAVAŞLADI
Geçen yılın mart ayında akaryakıt, otomotiv, alkollü içecekler, sigara, kola ve güçlü mallardan toplanan ÖTV gelirinde yüzde 102 üzere epey yüksek bir büyüme yakalanmıştı. Olayların yaşandığı bu yılın mart ayında ise tüm bu alanlardan toplanan gelirdeki artış, bir evvelki yılın birebir ayına nazaran yüzde 37’de kaldı.
Petrol ve doğalgazdan elde edilen ÖTV geçen yılın mart ayında yüzde 361 oranında artmıştı. Bu yılki artış ise yüzde 25’e lakin yaklaşabildi. Tıpkı halde geçen yıl yüzde 163 olan tütün ve tütün eserlerindeki ÖTV gelir artışı bu yıl yüzde 63’e, yüzde 70 olan alkollü içeceklerdeki artış suratı da yüzde 17’ye düştü. Motorlu taşıtlardan gelen vergide değerli değişiklik olmadı. Geçen yıl yüzde 102 gelir artışı elde edilen buzdolabı, çamaşır makinesi ve bulaşık makinesi üzere sağlam tüketim mallarının ÖTV hasılatı ise yüzde 2 küçülerek geçen yılın da altında kaldı. Bu datalar halkın bilhassa beyaz eşyaya olan talebinde önemli gerileme olduğunu gösteriyor.
KDV DE SÜRAT KAYBETTİ
İmamoğlu olayının yaşandığı mart ayında ülke genelindeki mal ve hizmetlerden elde edilen KDV geliri yüzde 39 oranında artarak 9.3 milyar liradan 12.9 milyar liraya çıktı. Fakat bu artış geçen yılın mart ayında yüzde 42’ye ulaşmıştı. Münasebetiyle bu yılın mayıs ayında daha düşük bir artış suratı gerçekleşti. Bu yılın 3 ayında KDV’den elde edilen gelir geçen yılın birebir devrine nazaran yüzde 11 azalarak 140 milyar TL’den 124 milyara düştü. KDV’den bu yıl toplamda 620 milyar TL gelir bekleniyor. Fakat performans bu süratle devam ederse 500 milyar liralık gelire bile ulaşılamayacak.