İsrail’le artan tansiyon ve güç ihracatına yönelik baskılar, İran’ı yeni bir ekonomik rota çizmeye zorluyor. ABD İran’ın nükleer tesislerini b-2 bombardıman uçaklarıyla vurması üzerine İran, Hürmüz Boğazını kapatma kararı aldı.
Dünya petrol ihracatının yüzde 20’sinin geçişisini sağlayan bu boğazın kapatılması İran ve dünya açısından ağır ekonomik nedenlere sebep olabilir.
Ekonomim’den Evrim Küçük’ün haberine nazaran, ABD yaptırımları ve bölgesel izolasyonun gölgesinde hareket eden Tahran idaresi, dış ticarette dengeyi sağlamak emeliyle madencilik kesimine stratejik öncelik veriyor.
İRAN ROTAYI YER ALTI KAYNAKLARINA ÇEVİRDİ
Petrol zenginliğiyle bilinen İran, artık gözünü yer altındaki başka kaynaklara çevirmiş durumda. İktisatta çeşitlilik amacı doğrultusunda demir cevheri, bakır, çinko ve boksit üzere metaller ön plana çıkıyor. Bu alanda kurulan entegre tesisler, çelik, alüminyum ve bakır rafinasyonu üzere sanayi kollarıyla destekleniyor.
S&P Global’in tahliline nazaran İran, petrol gelirlerine olan bağımlılığını azaltmak ve döviz girdisini artırmak emeliyle maden ihracatını genişletmeyi hedefliyor.
Özellikle Çin üzere büyük ekonomilere yönelen İran, tıpkı vakitte bölgesel pazarlarda da daha güçlü bir oyuncu olmayı planlıyor.
İŞTE O MADENLER
İran’ın madencilik potansiyelindeki rezervler şu biçimde:
Demir Cevheri: Ülkenin toplam rezervi 3,8 milyar tonla dünya genelinde yüzde 1,9’luk bir hisseye sahip.
Çinko: 15 milyon tonluk rezerve sahip İran, Angouran ve Mehdiabad madenlerinden yılda yaklaşık 1 milyon ton üretim gerçekleştiriyor.
Bakır: Global bakır rezervlerinin yüzde 5’i İran’da bulunuyor.
Boksit ve Alümina: Üretim İran Alumina Şirketi tarafından yürütülüyor. Jajarm Madeni’nde 10,6 milyon ton boksit rezervi mevcut. Boksit, %47 oranında alümina içeriyor.
Çelik: İran’ın yıllık çelik üretimi yaklaşık 15 milyon tona ulaşıyor. Üretim, yüklü olarak elektrik ark ocağı (EAF) teknolojisiyle yapılıyor. Mobarakeh, Khouzestan ve Esfahan Steel bu alandaki en önemli üreticiler.
Tahran’ın atacağı bu atılımı, global maden ve metal piyasalarında yeni bir istikrar ögesi olabilir. İran, güç dışındaki zenginliklerini ekonomik kalkınmanın merkezine yerleştirerek uzun vadeli bir dönüşümün temellerini atıyor.