Kan sulandırıcı ne işe fayda?
Kan sulandırıcı denilen ilaçlar aslında kanı “su üzere akışkan” yapmaz. Kanın pıhtılaşmasını yavaşlatır ve damar içi tıkanmaların önüne geçer.
– Kalp damarlarında tıkanma riski olanlarda
– Stent takılanlarda
– Kalp kapağı protezi bulunanlarda
– Atriyal fibrilasyon üzere ritim bozukluğu olanlarda hayati değere sahiptir.
(American Heart Association, 2024)
Aspirin herkes için mi?
Uzun yıllar boyunca düşük doz aspirin (81-100 mg) “kalp koruyucu” olarak milyonlarca şahsa önerildi. Lakin son 10 yıldaki araştırmalar gösterdi ki; düşük riskli bireylerde yararı, getirdiği riskten fazla değil.
Kanama, mide ülseri, beyin kanaması üzere yan tesirler göz önüne alındığında, artık yalnızca doktor kontrolünde ve belli risk kümesindeki şahıslara başlanıyor.
(New England Journal of Medicine, 2023)
Kan sulandırıcı kullananlar için altın kurallar
1- İlacı her gün birebir saatte alın.
2- Cerrahi yahut diş çekimi öncesi kesinlikle hekiminize bildirin.
3- Morarma, diş eti kanaması, dışkıda kan görürseniz ivedilikle sıhhat kuruluşuna başvurun.
4- Destekler ve bitkisel çayları hekiminize istişareden kullanmayın.
5- İlacı bırakmak ya da değiştirmek asla kendi kararınız olmasın.
“Aspirinle birlikte ağrı kesici alınır mı?”
İbuprofen ve gibisi birtakım ağrı kesiciler, aspirinle etkileşip kanamayı artırır. Doktor önerisi olmadan kullanılmamalıdır.
Sık sorulanlar
“Kandaki pıhtı kalbime ya da beynime sarfiyat mi?”
– Şayet kalpte ritim bozukluğu varsa, pıhtı kalpte oluşur ve beyne gidebilir. Bu durumda kan sulandırıcı kaidedir.
“Bitkisel destekler zararsızdır” deniyor yanlışsız mu?
– Hayır. Ginkgo biloba, sarımsak hapları, balık yağı üzere eserler de kanamayı artırabilir. Bilhassa cerrahi öncesi kesinlikle doktora söylenmelidir. (Mayo Clinic, 2023)
Yeni kuşak kan sulandırıcılar
Son yıllarda warfarin üzere sık kan testi gerektiren ilaçların yerini “NOAC” ismi verilen yeni jenerasyon kan sulandırıcılar aldı (apiksaban, dabigatran, rivaroksaban gibi).
Avantajları:
– Nizamlı kan testi gerektirmiyor
– Tesiri daha stabil
– Yiyeceklerle daha az etkileşim Lakin bu ilaçlar da doktor gözetiminde kullanılmalı; unutulan dozlar yahut gereksiz bırakmalar önemli pıhtı riskine yol açar. (European Heart Journal, 2024)
Doğal kan incelticiler nitekim işe yarıyor mu?
Nar, sarımsak, zerdeçal, zencefil, omega-3 ve yeşil çay… Hepsinin kanda hafif inceltici tesiri olduğu bilimsel çalışmalarda gösterilmiştir. Lakin bu besinler, aspirin yahut warfarin üzere ilaçların yerini tutmaz. Yalnızca destekleyici rol oynar. Üstelik çok tüketimleri, ilaçlarla birlikte alındığında denetimsiz kanamaya yol açabilir. (Journal of Nutrition, 2022)
Kimler dikkat etmeli kimler hiç başlamamalı?
– Kalp krizi geçirenler
– Stent yahut bypass yapılanlar
– İnme (felç) öyküsü olanlar
– Kalp kapağı protezi takılanlar
– Atriyal fibrilasyon üzere ritim bozukluğu yaşayanlar
Bu kümelerde aspirin yahut daha güçlü kan sulandırıcılar hayat kurtarıcıdır.
Doktor nezareti olmadan bırakılması ölümcül sonuçlara yol açabilir.
(Cleveland Clinic, 2023)
YARIN
– Ne kadar yürümek hakikaten koruyor?
– Nabız aralığını nasıl hesaplamalı?
– Süratli adım mı, uzun ara mi daha yararlı?
– Kalbi güçlendiren 20 dakikalık günlük plan